erfgoedobject

Duitse observatiepost

bouwkundig element
ID
305241
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305241

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse observatiepost
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie, in een berm in het zuidoosten van de tuin van Barelveldweg 37.

Historisch overzicht

Duitse observatiepost uit de Eerste Wereldoorlog, opgetrokken als onderdeel van de 'Südabschnitt'. Dit is een Duitse bunkerlinie van de 'Stellung Antwerpen', die ten zuiden van Antwerpen werd aangelegd, tussen de Kloosterstraat in Bornem en Blaasveld (Willebroek). De bunkers van de 'Südabschnitt' waren opgetrokken volgens gestandaardiseerde ontwerpen.

Het betreft een type bunker voor een 'Infanterie-Beobachter', een observatiepost ten behoeve van de infanterie, die was ingeplant in de voorste lijn. Kenmerkend bij dit type bunker is de waarnemingsopening in het uitspringend deel aan de voorzijde van de bunker. Deze waarnemingsopening is afgesloten met een pantserplaat. De infanteriewaarnemer was verantwoordelijk voor het telefonisch leiden en coördineren van de infanterievuren, zoals zware mitrailleurs of granaatwerpers. De waarnemer zat op een stoeltje onder een ijzeren plaat, waar de binnenhoogte amper 1,4 m bedraagt.

De betonspatten aan de (noordoostelijke) achterzijde van de bunker dienden te vermijden dat de bunker zou opvallen bij verkenningsvluchten van de vijand.

Beschrijving

Militaire constructie uit gewapend beton met een uitspringend deel aan zuidwestelijke zijde. De totale afmeting van de constructie bedraagt min of meer 4,9 x 3,15m. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Het dak is gegoten op een plafond van gegolfde plaatijzers, die tussen ijzeren liggers zijn aangebracht. Op het dak is een afwerkingslaag aangebracht. De randen van het dak en de hoeken aan voorzijde zijn afgerond. Onder meer tegen de betonnen achterwand van de bunker zijn betonspatten aangebracht.

In het dak van het uitspringend deel aan zuidwestelijke zijde zit een opening, die afgedekt is met een ijzeren plaat. Het betreft een 4 cm dikke ijzeren plaat, die vooraan gebogen en bovenaan vlak is. In het vlakke deel zit een ronde opening, die met ijzeren platen gedicht kon worden. In het schuine deel van de pantserplaat, juist boven de betonnen wand, zit een kleine gleuf. Behalve de ronde opening zitten er nog gaatjes bovenaan in de plaat. De toegang aan noordoostelijke zijde vormt het uiteinde van een L-vormige gang, die op zijn beurt via een deuropening toegang verschaft tot een ruimte van 1,7 op 1m. In de binnenmuren zit onder meer een nis voor het plaatsen van een kachel, met opening voor rookafvoer.

  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.
  • VAN DAELE A. 2014: Kaiserliche Festung Antwerpen. Südabschnitt. De vierde sector, Vesting, 4, 3-6.
  • VAN HOLLEBEEKE Y., BOURGEOIS J. & STICHELBAUT B. 2013: Inventarisatie van bovengronds bewaarde WO I – relicten van de Antwerpse Südabschnitt (Klein-Brabant tot kanaal Schoten-Turnhout), onuitgegeven studie Universiteit Gent, vakgroep Archeologie in opdracht van Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • VAN MEIRVENNE R. 2001: Duitse verdedigingslijn van 1917 op de Linkerscheldeoever, s.l.
  • VAN MEIRVENNE R. & DEVOS P. 2002: De Duitse bunkerlinie van Steendorp-Vrasene 1917, Kleine Cultuurgids Provincie Oost-Vlaanderen, Gent.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Bornem

  • Is deel van
    Duitse bunkerlinie Südabschnitt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse observatiepost [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305241 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.