erfgoedobject

Brandweerkazerne en politiebureau

bouwkundig element
ID
305183
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305183

Juridische gevolgen

Beschrijving

Brandweerkazerne en voormalig politiebureau van de gemeente Deurne, omstreeks 1930 opgetrokken in art-decostijl. Van de oprichtingsfase van deze kazerne zijn in zowel de gemeente- als provinciearchieven slechts weinig sporen bewaard, behoudens de collegebesluiten van 25 juli en 29 augustus 1930 die respectievelijk de goedkeuring van de plannen en de gunning der werken behandelen. Hoewel de oprichtingsplannen niet bekend zijn, kan het ontwerp met grote waarschijnlijkheid worden toegeschreven aan gemeentearchitect Edward Van Not, die tezelfdertijd ook de Stedelijke Basisschool op de hoek van de Baron Leroy- en de De Waillystraat voltooide. Een in 1934 gepubliceerde oeuvrelijst vermeldt de kazerne evenwel niet. Kadastraal wordt ze slechts ingetekend in 1933, met op het ruime perceel tegen de noordgrens het dwarse hoofdvolume, en ten zuiden achter de kapel twee bijgebouwen op rechthoekige plattegrond met tussenliggende koer. Omstreeks 1945 en 1958/1981 zijn respectievelijk de achterbouw van het politiekantoor en de brandweerkazerne uitgebreid. De werken uit 1958 werden uitgevoerd onder leiding van architect Roger Groothaert. In 2001 zijn de garagepoorten vervangen.

Het oorspronkelijke, linkse en één bouwlaag hoge volume van de brandweerkazerne omvat vijf traveeën onder een met vernieuwde pannen gedekt zadeldak waarvan de nok evenwijdig aan de straat georiënteerd is, geflankeerd door de terugspringende, eveneens vijf traveeën brede vleugel voor het politiekantoor. Deze telt twee bouwlagen onder een plat dak en is voorafgegaan door een voortuin met toegangspad in betontegels. De lijstgevels, rustend op een lage blauwe hardstenen plint, hebben een parement uit platvol gevoegd en gedagstreept rood baksteenmetselwerk, met een contrasterende toepassing van witte natuursteen voor de dorpels en tussendorpels, de kolommen, de venster- en poortomlijstingen, de lateien, de kraagstenen en bekroningen van de postamenten, de schouderstukken en de kroonlijst.

De rechtse inkomtraveeën van de vleugels zijn uitgewerkt als drie bouwlagen hoge uitkijktorens onder een schilddak, gedekt met vervangen leien en gemarkeerd door in witte natuursteen uitgevoerde inkomportalen met bovenliggende balkons, rustend op zware kolommen en afgebakend met een balustrade van zware balusters. De begane grond van de brandweerkazerne is geopend door vier inrijpoorten met halfronde omlijsting gescheiden door witstenen kolommen, centraal bekroond met een witte natuurstenen fries met het opschrift "BRANDWEER" in een paneel geschraagd door loofwerk, bekroond met een dakkapel verdeeld in zes met witte natuursteen omlijste lichten. De gevel van het politiekantoor is verticaal geleed door bakstenen postamenten op witte natuurstenen kraagstenen, met in de centrale traveeën een regelmatige opstand van drielichten op de begane grond en op de verdieping rechthoekige, verdiepte vensteropeningen, alle onder witte natuurstenen lateien. De oren van de omlijstingen op de begane grond en de kraagstenen van de geprofileerde postamenten zijn verfraaid met spiraalmotieven. De gevel is beëindigd met een baksteenfries in verticaal gemetselde strekken, en een witte natuurstenen kroonlijst onderbroken door de halfronde topstukken van de postamenten.

Behoudens het gaaf bewaarde, eenvoudige maar verzorgde houten deur- en poortschrijnwerk in de toegangstraveeën met een vernieuwde beglazing in de bovenlichten, is het buitenschrijnwerk vervangen. Tegen de centrale kolom een metalen gedenkplaat van de Koninklijke Antwerpse Provinciale Bond van Brandweerkorpsen, hulde brengend aan Jozef Van Geel, lid van het korps Deurne-Centrum, die sneuvelde tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de drielichten van het politiekantoor zijn de verzorgd gesmede diefijzers met golfmotieven gaaf bewaard.

Het interieur is in verschillende fasen uitgebreid met bijkomende slaapplaatsen, sanitair, bergplaatsen en garages. De brandweerkazerne was oorspronkelijke voorzien van een ruime autobergplaats op de begane grond, geflankeerd door de brandweer- en uitkijktoren met trap naar het balkon en de zolder, en een achterliggende zitplaats. De zolderverdieping was aanvankelijk ingericht als één grote ruimte, wellicht als slaapzaal of bergplaats. Het politiekantoor had oorspronkelijk een publieke toegang in het torengebouw, voorzien van inkomsas en wachtzaal, uitgevend op het loket. Rond de flankerende centrale hal met daklicht, waren de burelen georganiseerd. De dienstingang in de uiterste travee gaf toegang tot de trap en de verdieping, ingericht met slaapvertrekken die mogelijk slechts later verbonden zijn met de zolderverdieping van de brandweerkazerne.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XXXII (Deurne), 1933/46, 1945/12, 1960/10, 1981/7.
  • Rijksarchief Antwerpen, Provinciearchief Antwerpen, Gebouwen, 173.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, Archieven van de stad Antwerpen, Beheer Patrimonium, 2023#360-361.
  • Stadsarchief Antwerpen, Planarchief Stadsgebouwen, 326#9830-9832, 326#10573, 326#17550-17551.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brandweerkazerne en politiebureau [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305183 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.