erfgoedobject

Heilige Kruiskapel

bouwkundig element
ID
305070
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305070

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Heilige Kruiskapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Natuurstenen en rijk geornamenteerde kapel in neobarokke stijl uit 1904 (zie gevelinscriptie), opgetrokken tegen de oostoever van de Schijn aan de ingang van Deurne-Dorp, ter hoogte van het in 1903 verbrede Cogelsplein. Opdrachtgevers waren Louisa Cogels (1853-1917), weduwe van voormalig gemeenteraadslid van Deurne Ernest Bosschaert de Bouwel (1853-1900), en hun kinderen, die resideerden in het nabijgelegen kasteeldomein Rivierenhof tot aan de verkoop ervan aan de Provincie Antwerpen in 1921.

Het oorspronkelijke, centraal gehangen houten kruis in de kapel werd gerecupereerd van de bij de verbreding van het plein gesloopte brouwerij aan overzijde van de Deurnebrug, maar het geraakte in 2013 vernield. In 2014 is de kapel op initiatief van Volksmuseum Turninum en met steun van het district Deurne gerestaureerd door Levanto, waarbij het onder meer grondig werd gereinigd en enkele vazen opnieuw zijn gegoten. Daarbij is ook het vernielde Christusbeeld tegen het houten kruis vervangen door een bronzen exemplaar uit de collectie van het volksmuseum.

Volledig in blauwe hardsteen uitgevoerde, één travee brede en diepe kapel, onder een met geschubde leien gedekt zadeldak waarvan de nok dwars op de straat georiënteerd is. Deels over de Schijnloop hangend, steunt de kapel op een gebosseerd blauwe hardstenen fundament geplaatst tegen de in hetzelfde materiaal uitgevoerde beschoeiing.

De open kapel kent een klassieke opbouw met hoofdgestel. Het podium is ontsloten door drie treden tussen opvallende voluutvormige wangen. Aan straatzijde besloten met een gordijnboogvormig fronton, dat bekroond is met palmet en in het timpaan de wapenschilden van de families Cogels en Bosschaert de Bouwel draagt, rust het dak op twee door entasis gekenmerkte Ionische zuilen en tegen de achterwand op twee pilasters in identieke stijl. Het entablement is samengesteld uit een smalle architraaf en een fries met trigliefen en guttae, waartegen een medaillon met het jaartal MDCCCIV, en beëindigd door een kroonlijst met tandlijst. De zijden van de kapel zijn op de verhoogde begane grond en de dakverdieping afgesloten door een balustrade met gedraaide balusters en neuten verfraaid met paneelwerk. Het dak is getooid met verzorgde vazen en bol- en eiervormige topstukken.

De kapel is afgesloten met het gaaf bewaarde zwart geschilderde oorspronkelijke smeedijzeren hekwerk in een kenmerkende vroeg-20e-eeuwse stijl, met getorste of gedraaide en opengewerkte vergulde dennenappels. Stilistisch uniform is de verzorgde lantaarn tegen de zijgevel van het aanpalende pand Cogelsplein 2.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Leggers Antwerpen, afdeling XXIX (Deurne), artikel 1265.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XXIX (Deurne), 1904/12.
  • NOOYENS F. 1982: Geschiedenis van Deurne, Deel 2 (Van 1648 tot heden), Deurne, 623, 719, 772-773.
  • REBMANN P. 1997: Het Rivierenhof, Vijf eeuwen parkgeschiedenis, Tielt, 117-119.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Heilige Kruiskapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305070 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.