erfgoedobject

Modernistisch burgerhuis

bouwkundig element
ID
305049
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305049

Juridische gevolgen

Beschrijving

Burgerwoning in gematigd modernistische stijl, gebouwd voor René Jan de Creus naar een ontwerp door Robert Van Averbeke uit 1932. De woning sluit qua opzet en schaal aan bij de andere rijwoningen in de gevelwand, maar onderscheidt zich in het straatbeeld als één van slechts een handvol modernistische interbellumwoningen aan de Boekenberglei.

De woning De Creus behoort tot het vroege oeuvre van Robert Van Averbeke (1903-1981), die zich eind jaren 1920 als zelfstandig architect in Deurne vestigde. Zijn architectuur uit deze periode draagt naar vorm en materiaalgebruik het stempel van zijn vader, stadsbouwmeester Emiel Van Averbeke. Veruit de belangrijkste en meest bekende modernistische realisatie van Robert Van Averbeke is de IJzertoren in Diksmuide. Met zijn broer Fritz ontwierp Robert de eerste toren, gebouwd in 1928-1930. Na verwoesting van dit bouwwerk in 1946 werd ook het ontwerp van de nieuwe, grotere toren aan hem toevertrouwd.

Met een gevelbreedte van drie traveeën telt de onderkelderde rijwoning drie bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel kreeg een parement in gele gezande baksteen type Belvédere, gemetseld in kettingverband en afgewerkt met Dudokvoeg (schaduwlintvoegen in combinatie met platvolle stootvoegen). Onder de erker een hoge rollaag in halfsteens verband. Blauwe hardsteen is aangewend voor de gebouchardeerde hoge plint, zware deurposten en zijpanelen, en voor de lekdrempels en dekstenen.

De gevelcompositie combineert een plastische volumetrie met een krachtige horizontale belijning, nog geaccentueerd door materiaalcontrasten. Het opzet is axiaal en quasi symmetrisch, met slechts een variatie in de venstergroottes van de pui ter vertaling van de functionele indeling van de plattegrond: rechts een groot raam voor de representatieve bureauruimte van de bouwheer, links een klein en hoger geplaatst raam ter markering van de vestiaire en het gastentoilet. In het ontwerp liet Van Averbeke de geprononceerde betonlatei tussen de centrale inkomdeur en het lage impostvenster nog doorlopen over de puivensters; een sterk belijnend maar verder functieloos accent. Bij de bovenbouw ligt de klemtoon op de brede driezijdige erkerpartij met basis uit gewapend beton, horizontaal doorsneden door een bandraam, en bekroond met een smeedijzeren balkonleuning van afwisselend plat en staand verankerde horizontale bandijzers. Het bandraam is koud in het metselwerk geplaatst, zonder dorpel of omlijsting, en zonder de hoge rollaag die het ontwerp voorzag. Boven de erker een balkondeur in de middenas, geflankeerd door gemetselde posten en twee identieke ramen; het geheel onder een doorlopende en overstekende betonlatei die als korte luifel fungeert. Een eenvoudige hardstenen daklijst beëindigt de gevel.

Van het oorspronkelijke houten schrijnwerk bleven enkel het impostraam met horizontaal traliewerk en de bruin gebeitste inkomdeur met fraai geometrisch siersmeedwerk en ruit in gehamerd glas behouden. Elders is het vensterschrijnwerk vervangen door wit kunststofschrijnwerk, zonder herneming van de originele raamprofielen en -verdelingen.

De plattegrond is volgens het bouwplan georganiseerd rond een centraal ingeplante traphal onder een daklicht, met de trap geplaatst tegen de linkerscheimuur. Een enfilade van bureel en woonkamer beslaat over de volledige diepte van het gebouw de rechterhelft van de begane grond. De linkerhelft wordt ingenomen door de vestibule annex vestiaire en gastentoilet aan de straatzijde, de traphal, en de keuken met overdekt terras aan de tuinzijde. Op de eerste verdieping liggen geschikt rond de traphal twee slaapkamers uitgevend op de straat, en een badkamer en slaapkamer met inpandig terras uitgevend op de tuin. De bovenverdieping omvat een flat met twee slaapkamers aan de straatzijde, een keukentje en woonkamer aan de tuinzijde, en een geheel inpandige koer tegen de traphal op het middenplan. De kelder strekt zich uit onder de volledige woning en bevat een kolenkelder, twee provisieruimten en een grote stookruimte.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers 329 # 8154 en 627 # 19641.

Auteurs: Bisschops, Tim
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Modernistisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305049 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.