erfgoedobject

Gekoppelde burgerhuizen in cottagestijl

bouwkundig element
ID
304912
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304912

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eenheidsbebouwing van drie gekoppelde villa’s in een pittoreske eclectische cottagestijl, omstreeks 1914 opgetrokken in opdracht van aannemer Louis De Schutter-Daniels, bedoeld voor verkoop. Hij stond met zekerheid in voor de uitvoering, maar mogelijk ook voor het ontwerp. Hij realiseerde ook de woning op nummer 38, een woning die deel uitmaakt van de links aansluitende huizengroep. Onder zijn beheer kwam enkele jaren later ook de Cinema Astoria in Merksem tot stand.

Samen met de nummers 30 tot 38 vormen de gekoppelde en half vrijstaande woonhuizen de oudste, vooroorlogse kern van de Du Chastellei, die samen een opvallend en verzorgd ensemble vormen in een eclectische en cottagestijl die ook de gelijktijdig opgetrokken villa’s langsheen de Bredabaan kenmerken. De bebouwing van de verkavelde gronden van de familie De Vinck-de Wesel tussen de Du Chastellei en de Rerum Novarumlaan, zou zich voornamelijk doorzetten na de Eerste Wereldoorlog met rijwoningen in een veelal conventionele art-deco- of gematigde modernistische stijl.

De vandaag deels tot parkeerplaatsen of inrij verharde voortuinen waren oorspronkelijk van de straat gescheiden met een thans volledig verdwenen metalen hekwerk. De drie gekoppelde woonhuizen zijn telkens twee traveeën breed en twee bouwlagen hoog onder een met kunstleien gedekt zadeldak. De gevels van de half vrijstaande en gespiegelde nummers 40 en 44 zijn licht risaliterend uitgewerkt, en werden afgewerkt met een puntgevel onder het afgewolfde zadeldak, rustend op witstenen schouderstukken. Het centrale nummer 42 heeft een soberder afgewerkte lijstgevel met een centraal standvenster. Het ensemble wordt getypeerd door de twee opvallende puntgevels die versierd zijn met imitatievakwerk uit gebiljoend stijl- en regelwerk tegen wit gepleisterde gevelvlakken. De sterk uitkragende dakranden zijn gedragen door opvallende houten consoles, decoratief uitgewerkt met verdeelde halfcirkels en geprofileerde sokkels. Tegen de zijgevel van het nummer 44 werden ze verwijderd.

Rustend op een blauwe hardstenen plint met opvallende waterlijst, zijn de gevels opgetrokken uit platvol gevoegde roodbruine baksteen in kruisverband, verlevendigd met horizontale gevelbanden in wit geglazuurde en rode baksteen die doorlopen over de blinde zijgevels. Om en om zijn deze ook toegepast in de rond- en steekbogen van de vensteropeningen. Blauwe hardsteen is behoudens voor de plint, die in de borstweringen van de begane grond doorloopt, ook aangewend voor de toegangstreden en de vensterdorpels.

De voorgevels zijn geopend door rondboogopeningen, in zowel de nummers 42 als 44 gespiegeld aan het rechtse nummer 40, met op de begane grond de typische asymmetrische compositie van het enkelhuis bestaande uit een smalle toegangstravee en een brede venstertravee. De brede venstertravee is in de nummers 40 en 44 op de verdieping voortgezet in een gelijkvormig deurvenster, dat een balkon op houten en geometrisch opengewerkte consoles ontsluit. Het balkon is gemarkeerd door een fraaie smeedijzeren balustrade in art-nouveaustijl, in het nummer 40 met inbegrip van de consoles recent volledig vernieuwd. De vensteropeningen hebben borstweringen in gekleurde bakstenen. Onder de rechthoekige getoogde zoldervensters bevinden zich deels bepleisterde panelen, die oorspronkelijk een huisnaamsteen droegen.

Het deur- en vensterschrijnwerk is bewaard in het centrale nummer 44, met onder het met reliëfglas ingevulde bovenlicht, een paneeldeur met fraai metalen deurrooster, gekenmerkt door getorste spijlen met vergulde rozetten en gekoppelde cirkels.

Uit de gevelordonnantie en het verbouwingsplan van het nummer 44 uit 1989 kan worden afgeleid dat de oorspronkelijke plattegrond een enkelhuisindeling kende. Dit model is gangbaar sinds de 19de eeuw in stedelijke burgerhuizen. In het onderkelderde voorhuis bevinden zich naast de inkomhal met trap in enfilade, een salon en eetkamer. Een gevelbrede woonkamer scheidt het voorhuis van de smallere achterbouw met keuken waartegen een bergplaats en wc aanleunen, die in het nummer 44 in 1989 werden aangepast. Op de verdieping en zolder zijn in het voorhuis telkens twee kamers geschikt naast de traphal, en op de verdieping van de achterbouw een kamer en badkamer.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Kadastrale leggers Antwerpen, afdeling XL (Merksem), artikel 1671.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XL (Merksem), 1921-1914/18.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 103#6037, 1974#3062.
  • HORIONS L., JACOBS E., STEVENS M., VAN LONDERSELE L. e.a. 1992: Merksemse Nostalgie in Prentkaarten, Merksem, 101.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gekoppelde burgerhuizen in cottagestijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304912 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.