erfgoedobject

Appartementsgebouw van Hubert Semal

bouwkundig element
ID
304899
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304899

Juridische gevolgen

Beschrijving

Appartementsgebouw uit 1958-1959 opgetrokken op twee dan nog onbebouwde percelen weiland, in opdracht van onderwijzer Karel Matheussen en Julienne en Lea Van Daele en naar ontwerp van architect Hubert Semal (zie metalen gevelplaat).

Hubert Semal (° 6.8.1930 - † 2010) is een zoon van de Opwijkse architect Paul Semal (1891-1975), die in 1943 samen met zijn gezin naar Antwerpen verhuisde. Voordien al ontwierp vader Paul aan dezelfde Dokter Maurice Timmermanslaan 76 een gespiegeld appartementsgebouw met art-deco- en modernistische kenmerken, uitgevoerd omstreeks 1934. Volgens gegevens bewaard in zijn privé-archief, zou ook Hubert een tijdlang gevestigd geweest zijn in deze straat, meer bepaald op het nummer 73. Hij huwde met Mieke Poels, dochter van de Antwerpse beeldhouwer Albert Poels, met wie hij samenwerkte aan onder meer zijn eigen atelierwoning aan de Arthur Mathijslaan 59 in Borgerhout, alsook aan verschillende (graf)monumenten zoals deze voor de letterkundigen Filip de Pillecyn (1966) en Arthur Verhoeven (1889-1958) in het Kasteelpark van Schoten. Hij liet een oeuvre na van privéwoningen, appartementsgebouwen, bankkantoren, en sociale woningen in opdracht van de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij (C.V. De Ideale woning), waarin hij evolueerde van een door Expo 58 geïnspireerde stijl naar een persoonlijke en later postmoderne vormgeving. Het nummer 91-93 aan de Dokter Maurice Timmermanslaan realiseerde hij kort nadat hij afstudeerde aan het Brusselse Sint-Lucasinstituut (1955) en in 1957 de eerste prijs van de Vlaamse Architecten Vereniging (VAV) in de wacht sleepte voor zijn ontwerp van een Expo-villa. Het appartementsgebouw vormt één van de meest opvallende realisaties uit zijn vroege carrière, waarin hij, zoals ook in latere ontwerpen, het vensterschrijnwerk maximaal aanwendt als decoratief element. Van de verschillende woningen en appartementsgebouwen die hij in Merksem uitvoerde toont het sterke verwantschap met het van 1970 daterende ontwerp Nieuwdreef 110.

De bebouwing aan de in 1928-1929 getrokken Dokter Maurice Timmermanslaan bestaat uit veelal verzorgde één- en meergezinswoningen met art-decoreminiscenties, onderbroken door eerder gestandaardiseerde naoorlogse appartementsgebouwen, waarvan het nummer 91-93 zich in de kwaliteit van het gevelontwerp duidelijk onderscheidt.

De meergezinswoning van vier bouwlagen en vier traveeën onder plat dak heeft een betonstructuur tussen bakstenen gevels, met een door breukstenen muurtjes en paden afgebakende voortuin. Achter het gebouw zijn dertien autostaanplaatsen opgetrokken.

De voorgevel heeft op de begane grond een gesloten breukstenen parement, en ter hoogte van de verdiepingen een vooruitspringend kader van gebouchardeerd beton op opengewerkte consoles, waarbinnen de vensterpartijen horizontaal volledig opengewerkt zijn. Tussen deze vensterpartijen is de voorgevel bekleed met geschilderde asbestgolfplaten van Eternit.

Behoudens de inrijpoort in de rechtse travee is het houten deur- en vensterschrijnwerk gaaf bewaard, met inbegrip van de grepen in expostijl, alsook de brievenbussen met metalen gleuven en de oorspronkelijke metalen huisnummers. Het houten vensterschrijnwerk heeft een speelse en gevarieerde vormgeving, met alternerende en per bouwlaag verspringende, uitkragende vensteromlijstingen afgewisseld met bredere partijen waarin asymmetrische dubbele raamvleugels. Het gebruik van de vensterverdelingen als decoratief element is bijkomend versterkt door de horizontaliserende smalle boven- en onderlichten. De uitgevoerde indeling wijkt af van het oorspronkelijke, meer symmetrische en gespiegelde ontwerp, met enkel in de uiterste traveeën vooruitspringende vensterkaders. De voordeur, golfplaten en accenten in het vensterschrijnwerk waren oorspronkelijk citroengeel geschilderd. De raamkaders zijn recent bijkomend afgewerkt met rood, geel of blauw. De opvallende betonnen kroonlijst is volgens de oorspronkelijke plannen bezet met Chromolit, naar de Luxemburgse onderneming die deze vochtwerende en kleurvaste voegmortels en pleisters met gebroken kwartssoorten verdeelde.

De plattegrond is opgebouwd rond de centrale trappenhal, die op de verdiepingen verlicht is door een achterliggende lichtsas. Zoals vertaald in de voorgevel bevinden zich op de gesloten begane grond de functionele en gemeenschappelijke ruimtes: de garage, inkomhal, bergplaats voor fietsen en kinderwagens, inrij naar de autobergplaatsen, en achteraan de ruimten voor centrale verwarming, kolenopslag, en de voorraadkamers. Op de verdiepingen bevinden zich aan weerszijden van de centrale trappenhal en gescheiden inkom met vestiaire zes gespiegelde appartementen. Het aan straatzijde ruim verlichte daggedeelte met living en eethoek, is van het nachtgedeelte (kinderslaapkamer en grote slaapkamer met terras) gescheiden door een stortbad en WC, en een door de lichtsas bediende keuken. Deze laatste is met de eethoek verbonden door een doorgeefkast. De betonnen vloeren zijn volgens het ontwerpplan bekleed met kurkchape en Jurastone, dat ook toegepast is voor de brede vensterdorpels tegen de straatgevel.

  • Architectuurarchief Vlaanderen, archief Hubert Semal, dossier 3.1.38.
  • Architectuurarchief Vlaanderen, Productcatalogi, Chromolith.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen, Merksem 2de afdeling, Sectie C, 1959/64.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Kadastrale legger, 6971.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier, 103#6139.
  • GOFFIN G., LERNOUT N., MOEREELS J. & VAN BOUWEL J. 2005: Modern bouwen in Brasschaat 1945-1975, Roeselare, 27, 48-49, 149.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Appartementsgebouw van Hubert Semal [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304899 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.