erfgoedobject

Gemeenteschool

bouwkundig element
ID
304731
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304731

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gemeenteschool
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskern Alsemberg
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Gemeentelijke meisjesschool uit 1901-1902 naar ontwerp van architect Henri Jacobs uit Schaarbeek. Gelegen binnen de afbakening van het in 2004 als dorpsgezicht beschermde centrum van Alsemberg.

Historiek

De meisjes van Alsemberg kregen vanaf 1843 les in de kapelaanshuizen bij de zusters van het Heilig hart van Maria. De jongens werden onderwezen in de jongensschool in de Oude Postweg. Een eerste officiële meisjesschool werd ingericht in de gemeentelijke jongensschool aan de Brusselsesteenweg die opgericht werd in 1877.

In 1898 pleitte de staat voor gemeentelijk jongens- én meisjesonderwijs. Architect Henri Jacobs uit Schaarbeek tekende in 1899 de plannen voor een schoolgebouw met twee klassen en een ommuurde speelplaats. In 1901 tekende hij tevens de plannen voor een toiletgebouw en een luifel. De opmetingen van het terrein door Jacques Albert, dateren uit 1900. Twee jaar later, in 1902, was de bouw van een volwaardige meisjesschool een feit.

Henri Jacobs tekende verschillende ontwerpen voor de gemeente Alsemberg, Dworp en Lot. Zijn werken kenmerken zich hier door een combinatie van bak- en natuursteen vaak in een eerder traditionele stijl. De meisjesschool is een typisch voorbeeld van de scholenbouw door Henri Jacobs.

In 1931 werd het huis dat aan de school grensde aangekocht om als onderwijzerswoning dienst te doen. Er werd ook een derde klas opgericht. De school werd uitgebreid in 1933-1937 naar ontwerp van Alexandre Mosselmans uit Sint-Genesius-Rode.

Architect Mosselman maakte in 1937 ook plannen om de school uit te breiden met een bewaarschool en huishoudschool. De onderwijzerswoning met de derde klas werd daarbij gesloopt. Deze uitbreiding werd niet gerealiseerd. De school is momenteel herbestemd als eengezinswoning.

Beschrijving

De meisjesschool is gelegen in de dorpskern, ten oosten van de parochiekerk. Het sterk afhellende terrein is omgeven met een bakstenen muur met ter hoogte van de Oude Postweg een gietijzeren hek dat rechtstreeks toegang geeft tot de speelplaats. Het gebouw wordt deels aan het zicht onttrokken door deze ommuring.

Het schoolgebouw is opgetrokken in neotraditionele stijl, en is haaks op de straat ingeplant tegen de oostelijke perceelsgrens. Het gebouw telt zeven traveeën en één bouwlaag onder een zadeldak. De vijf meest zuidelijke traveeën grenzend aan de straat dateren van 1902, de twee meest noordelijke werden in de jaren 1930 bijgebouwd in dezelfde stijl. Rode baksteenbouw. De lijstgevel gericht op de speelplaats heeft een blauwe hardstenen plint en wordt afgelijnd met een houten kroonlijst op klossen. Contrasterend gebruik van witte natuursteen voor speklagen en negblokken. Rechthoekige muuropeningen onder ijzeren lateien met rozetten; hardstenen tussendorpels voor de bovenlichten van de deuren. Typerende drielichten met elegant uitwerkte houten tussenstijlen. Bewaard schrijnwerk voor vensters en deuren in de koergevel. Het interieur werd volledig gerenoveerd.

De oostelijke langsgevel, tevens buitengevel van het complex, heeft een soberder, meer gesloten karakter. De helling van het terrein is afleesbaar in de hoge bakstenen sokkel van deze gevel, die schaars geopend is door hoog geplaatste, smalle vensteropeningen.

Aan de noordzijde van de voormalige koer bleef de overdekte speelplaats (luifel) bewaard. Ze heeft bakstenen muren en drie gietijzeren kolommen.

  • Gemeentearchief Beersel, Gemeentearchief Alsemberg, (ver)bouwing van de gemeentelijke meisjesschool.
  • Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, beschermingsdossier DB002198, de dorpskern met vier monumenten (Greta Paesmans, 2003).
  • BRASSINE J. 2002: Een kroniek van de Gemeente Alsemberg (2), En het dorp zal duren … 4.15.
  • BRASSINE J. 2002: Een kroniek van de Gemeente Alsemberg – Jaar 1844, En het dorp zal duren … 4.16.
  • BRASSINE J. 2003: Kroniek van de Gemeente Alsemberg – jaar 1845 - deel 4, En het dorp zal duren … 5.17.
  • BRASSINE J. 2003: Kroniek van de Gemeente Alsemberg – jaar 1846, En het dorp zal duren … 5.18, 38-40.
  • BRASSINE J. 2003: Kroniek van de gemeente Alsemberg 1848-1849, En het dorp zal duren … 5.20, 31-33.
  • BRASSINE J. 2005: Onze eerste gemeentescholen, En het dorp zal duren … 7.26, 12-20.

Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeenteschool [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304731 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.