erfgoedobject

Ensemble burgerhuizen in neoclassicistische stijl

bouwkundig element
ID
304599
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304599

Juridische gevolgen

Beschrijving

Ensemble van tien aanpalende burgerhuizen in neoclassicistische stijl, in 1887 in drie fasen gebouwd in opdracht van Bernard De Pooter. Als eerste kwamen de tweelingpanden nummers 47-49 tot stand, gevolgd door het geheel van drie gekoppelde panden nummers 51-55, en als laatste het geheel van vijf gekoppelde panden nummers 57-65. Nummers 47-49 brandden volledig uit tijdens de Duitse beschietingen van 7 tot 9 oktober 1914. Nummer 49 werd in 1916 met behoud van de gevel heropgebouwd in opdracht van de heer L. Peeters-Dejaegher, naar een ontwerp door de architecten Emile Vanhaute en Francis Peeters. Nummer 47 werd in 1922 heropgebouwd met verhoging en aanpassing van de gevel in opdracht van Auguste Lamkin, naar een ontwerp door de architect Victor Boelens.

Bernard De Pooter ontwikkelde tijdens het laatste kwart van de 19de eeuw en de vroege jaren 1900 belangrijke vastgoedactiviteiten in de nieuwe verkavelde wijken van Antwerpen, met name in de Ballaarstraat en aanpalende straten waar hij zelf gevestigd was. Aan de overzijde van de Stefaniestraat bracht hij tussen 1888 en 1896 nog een ensemble van vijftien burgerhuizen tot stand. Of het hier een aannemer betreft die deze bouwprojecten voor eigen rekening uitvoerde, dan wel een investeerder in vastgoed, valt niet op te maken uit de bouwdossiers, evenmin wie het ontwerp voor de panden leverde.

Met een gevelbreedte van drie traveeën en een volume van drie bouwlagen onder zadeldak, behoren de burgerhuizen op één na (nummer 65) tot eenzelfde type. De bepleisterde en beschilderde lijstgevels met schijnvoegen op de begane grond, rusten op een plint uit blauwe hardsteen. Horizontaal geleed door de puilijst, legt de compositie telkens de klemtoon op de middenas. Deze wordt op de eerste verdieping gemarkeerd door een balkon met consoles en ijzeren borstwering. Verder beantwoorden de opstanden aan een regelmatig ordonnantieschema, met registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen. Een klassiek hoofdgestel met houten kroonlijst op klossen en tandlijst vormt de gevelbeëindiging.

Nummers 47-49 vormden een geheel van twee volgens spiegelbeeldschema gekoppelde rijwoningen, waarvan de symmetrie door de afwijkende wederopbouw van nummer 47 enigszins is aangetast. Het oorspronkelijke schema met geriemde vensteromlijstingen op de eerste en een pilastergeleding en doorgetrokken onderdorpel op de tweede verdieping bleef behouden in nummer 49. Van het verhoogde nummer 47 werd het stucdecor aangepast en de ijzeren balkonborstwering vervangen door een balustrade. Houten inkomdeur en vensters in nummer 49, smeedijzeren keldertralies en gietijzeren voetschrapers.

Nummers 51-55 vormen een symmetrisch geheel van drie volgens spiegelbeeldschema gekoppelde rijwoningen. De uiterste panden onderscheiden zich door geriemde vensteromlijstingen en een waterlijst met diamantkoppen op de eerste verdieping. In het middenpand legt de compositie een extra klemtoon op de als risaliet uitgewerkte middenas. Bewaarde houten inkomdeuren, smeedijzeren keldertralies en gietijzeren voetschrapers; deels vernieuwd vensterschrijnwerk.

Nummers 57-65 bestaat uit een symmetrisch geheel van vier volgens spiegelbeeldschema gekoppelde rijwoningen met hoger opgetrokken middenpanden (nummers 57-63), aangevuld met een rijwoning van een afwijkend type (nummer 65). Deze laatste onderscheidt zich door een volwaardig souterrain, een gevelbreedte van twee traveeën, en een asymmetrische gevelcompositie met de klemtoon op het brede, door een entablement en balkon gemarkeerde zijrisaliet. Bewaarde houten inkomdeuren op nummers 57, 59, 63 en 65, smeedijzeren keldertralies en gietijzeren voetschrapers; gedeeltelijk vernieuwd vensterschrijnwerk. Van nummer 61 is de balkonborstwering vernieuwd, van nummer 63 zijn de benedenvensters verbouwd.

De rijwoningen beantwoorden aan het klassieke type van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1887#828 (nummers 47-49), 1887#1148 (nummers 51-55), 1887#1719 (nummers 57-65), 1916#6785 (nummer 49) en 1922#12710 (nummer 47).

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ensemble burgerhuizen in neoclassicistische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304599 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.