erfgoedobject

Geheel van twee gekoppelde burgerhuizen

bouwkundig element
ID
304501
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304501

Juridische gevolgen

Beschrijving

Geheel van twee gekoppelde burgerhuizen in eclectische stijl, gebouwd naar ontwerpen door Gustave Fierens uit 1910. Opdrachtgever van het linker pand (nummer 45) was mevrouw Huygens-Vergouts, van het rechter pand (nummer 47) Jos Thijssen-Peeters. Beide hadden in 1908-1909 door de architect al een eerste geheel van vier gekoppelde burgerhuizen laten optrekken verderop in de Robert Molsstraat. Eveneens uit 1910 dateerden twee voorname burgerhuizen aan de Jan Van Rijswijcklaan (nummers 92-94, gesloopt). Thijssen-Peeters gaf Fierens in 1913 nog opdracht voor een burgerhuis en een meergezinswoning (nummer 31, verbouwd) op de hoek van Robert Molsstraat en Lemméstraat. Ook in elders in de wijk was de architect voor Thijssen-Peeters actief, met onder meer een geheel van twee gekoppelde burgerhuizen op de hoek van Van Putlei en Markgravelei uit 1912, en een burgerhuis op de hoek van Bosmanslei en Jan Van Rijswijcklaan uit 1914. In totaal gaat het om een twaalftal panden, zowel van een standaardtypologie, als met een voornamer karakter. Voor eigen rekening ontwierp Fierens in 1914 een burgerhuis en meergezinswoning op de hoek van Robert Molsstraat en Markgravelei.

Het woningensemble Tijssen-Peeters en Huygens-Vergouts is representatief voor het vroege oeuvre van Gustave Fierens, wiens carrière omstreeks 1905 een aanvang nam. Van bij de start bijzonder productief, realiseerde de architect vóór de Eerste Wereldoorlog tientallen heren- en burgerhuizen in Antwerpen, vaak ontworpen als eenheidsbebouwing. Naargelang het project paste hij daarbij de beaux-artsstijl of een gematigde art nouveau toe, soms een combinatie van beide geïnspireerd op eigentijdse Franse voorbeelden. Tijdens de jaren 1920 en 1930 evolueerde zijn architectuur van een sobere art deco naar een gematigd modernisme. Tot de belangrijkste latere werken behoort het sociaal wooncomplex van de huisvestingsmaatschappij Onze Woning uit 1937-1939, met in totaal 205 flats ingeplant op het bouwblok Nationalestraat, Kronenburgstraat, Van Craesbeeckstraat en Willem Lepelstraat. Fierens was als architect actief tot midden jaren 1950.

Gekoppeld volgens spiegelbeeldschema, met een gevelbreedte van elk drie traveeën, omvatten de rijwoningen drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde (leien) met oeils-de-boeuf (verdwenen in nummer 45) en aandaken. De lijstgevels hebben een parement uit roomkleurige Silezische brikken in kruisverband, geaccentueerd door gele baksteen voor panelen in Vlaams verband op de borstweringen van de eerste verdieping en in de fries. Van blauwe hardsteen is gebruik gemaakt voor de plint, waterlijsten, speklagen, lekdrempels balkons en steigergaten. Geleed door de puilijst, legt de compositie telkens de klemtoon op de middenas. Deze wordt op de eerste verdieping gemarkeerd door een balkon op consoles, en op de tweede verdieping door een Frans balkon, beide met een smeedijzeren borstwering. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen met ijzeren latei. Sgraffitopanelen met centraal medaillon leggen een kleurrijk accent op de borstweringen van de tweede verdieping. Een klassiek hoofdgestel met houten kroonlijst op klossen en tandlijst (vernieuwd in nummer 47) vormt de gevelbeëindiging. Markante smeedijzeren inkomdeuren, volgens het merkplaatje vervaardigd door 'poelier-plombier' H. Van Coppenolle, gevestigd Sint-Jacobsmarkt 31 in Antwerpen. Ook het houten vensterschrijnwerk, de smeedijzeren keldertralies en gietijzeren voetschrapers zijn integraal bewaard.

De plattegronden beantwoorden aan de klassieke typologie van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Volgens de bouwplannen beslaat de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer en veranda de begane grond, geflankeerd door de keuken annex pomphuis en wc in de achterbouw.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1908#2110 (Robert Molsstraat 8-10 ), 1909#2018 (Robert Molsstraat 12-14), 1910#955 (Jan Van Rijswijcklaan 92), 1910#984 (Jan Van Rijswijcklaan 94) en 1913#4778 (Robert Molsstraat 31).

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geheel van twee gekoppelde burgerhuizen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304501 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.