erfgoedobject

Modernistisch appartementsgebouw

bouwkundig element
ID
304475
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304475

Juridische gevolgen

Beschrijving

Appartementsgebouw in modernistische stijl gebouwd in opdracht van de heer Pauwels, naar een ontwerp door de architecten François Dens en Gustaaf Van Meel uit 1935, voltooid midden 1936. Verdeeld over zes bouwlagen omvat het programma vijf flats van hoge standing en een conciërgewoning.

Het appartementsgebouw Pauwels is representatief voor het gemeenschappelijke oeuvre van François Dens en Gustaaf Van Meel, die gedurende een drietal jaar geassocieerd waren, van begin 1935 tot eind 1937 of begin 1938. Voor beiden betekende de gezamenlijke praktijk een kortstondig intermezzo in een zelfstandige loopbaan, die voor Dens dertig jaar en voor de twaalf jaar jongere Van Meel een tiental jaar eerder van start was gegaan. Behalve een beperkt aantal eengezinswoningen, villa’s en appartementsgebouwen, waaronder de villa Lecluyse-Langmans uit 1936 aan de Della Faillelaan, tekenden zij samen voor het ontwerp van een zwembad annex schaatsbaan in de Harmoniestraat. Hun realisaties bouwden consequent voort op het zakelijke baksteenmodernisme, waarnaar de architectuur van beiden in de voorgaande periode geëvolueerd was. Dens die als architect actief was vanaf 1906 tot begin jaren 1950, ontplooide een succesvolle loopbaan in dienst van de burgerij en het bedrijfsleven. Zoals zijn generatiegenoot Alfred Portielje, legde de architect zich vanaf de jaren 1920 in het bijzonder toe op de ontwikkeling van de typologie van het standingvolle appartementsgebouw. Zijn architectuur evolueerde tijdens de jaren 1920 en 1930 in stijl van beaux-arts, over art deco naar een zakelijk modernisme. Van Meel, die na een stage bij de architect Max Winders actief lijkt te zijn geweest van midden jaren 1920 tot zijn overlijden in 1953, liet zich vooral opmerken met modernistische eengezinswoningen en villa’s, naast parochiekerken als de Sint-Jozefskerk te Merksem, en ziekenhuizen als Sint-Augustinus te Wilrijk.

Waar de constructie uit een betonskelet met baksteeninvulling bestaat, kreeg de gevel een parement uit geel baksteenmetselwerk in kettingverband. Daarin onderscheidt het centrale, in een doorlopende omlijsting gevatte gevelveld zich door een bekleding uit witte natuursteenplaten, met lekdrempels en lijstwerk uit hetzelfde materiaal. Verder rust de bovenbouw op een vlakke pui bekleed met blauwe hardsteen. Bepaald door doorlopende bandramen, beantwoordt het gevelfront aan een strakke horizontale gelaagdheid. Zijn plastisch volumetrie en verticaliteit ontleent de opstand aan de middenpartij, die als een stapeling van rechthoekige erkers aan het gevelvlak ontspringt. Het vlak omlijst portaal in de linker travee, wordt geflankeerd door zijlichten en twee garagepoorten. Het houten schrijnwerk met siersmeedwerk van de inkomdeur en garagepoorten is bewaard; het oorspronkelijk stalen (?) vensterschrijnwerk is vernieuwd.

Het gebouw is opgetrokken op een compacte, rechthoekige plattegrond en omvat één appartement van hoge standing per verdieping. De begane grond biedt ruimte aan de gemeenschappelijke inkom- en traphal met lift in de linker travee, de conciërgeloge en -woning, twee garages, een stalling voor fietsen en kinderwagens, en vijf privé-bergplaatsen. Volgens de bouwplannen bestaan de appartementen uit de centrale hal met vestiaire en wc, een suite van salon en eetkamer, drie slaapkamers waarvan één aan straatzijde en twee aan tuinzijde, de badkamer, en een dienstcompartiment. Dit laatste omvat de keuken, de meidenkamer en het terras uitgerust met een stortkoker voor huisvuil.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 18#3574.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Lift

De lift in de gemeenschappelijke inkom- en traphal is een Daelemans-lift. Deze elektrische lift voor vier personen (nominale last 300 kg) steekt in een open schacht en ontsluit zes niveaus. De schachtschermen bestaan uit stalen roosters. Op de bordessen zijn stalen vouwdeuren voorzien. De bijhorende oproepknoppen met merkteken ‘Ascenseur Daelemans’ zijn op alle verdiepingen identiek. De eenvoudige houten liftkooi met metalen ophangsysteem heeft een stalen vouwdeur als kooideur. In de kooi draagt het bedieningspaneel het merkteken ‘Ascenseur Daelemans’. Tegen de kooiwanden hangen de ingelijste instructies van de ‘Etablissements Daelemans’ alsook een plaatje van ‘Daelemans’ met informatie over de toegelaten belasting. In de machinekamer is de aandrijvingsinstallatie met onder meer de elektromotor en de kabeltrommel nog grotendeels authentiek.

  • Informatie verkregen van de syndicus (3 juni 2019).
Auteurs: Becuwe, Frank
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Modernistisch appartementsgebouw [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304475 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.