erfgoedobject

Appartementsgebouw in art-decostijl

bouwkundig element
ID
304390
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304390

Juridische gevolgen

Beschrijving

Appartementsgebouw in art-decostijl, naar een ontwerp door de architect Alfons Francken uit 1923 (gevelinscriptie). Opdrachtgever was de archeoloog en 'africaniste' Lucien Armand Dursin, verzamelaar van documenten in verband met de iconografie van Antwerpen, die hier zelf ook een appartement betrok. In 1924-1925 realiseerde Francken aan de overzijde van de straat het appartementsgebouw Michiels met een gelijkaardig programma, maar in een meer vooruitstrevende, vroeg-modernistische architectuur.

Beide gebouwen behoren niet alleen niet alleen tot de vroege bouwprojecten van Alfons Francken uit het interbellum, maar ook tot de eerste volwaardige generatie flats of ‘etage woningen’ in Antwerpen. Actief als architect vanaf 1906, werd zijn loopbaan onderbroken door de Eerste Wereldoorlog, die hij als krijgsgevangene in Duitsland doormaakte. In 1921 liet hij zich opmerken door het eigentijdse rationalisme van het "Magazijn Nieuwland" op de hoek van de Lange en de Korte Brilstraat, een vandaag verdwenen constructie uit gewapend beton van het Hennebique-type. Met de hoogbouwflats "Cyclops", "Vulcan" en "Titan", die tot de vroegste in Antwerpen behoren, en tijdens de jaren 1920 in meerdere buitenlandse architectuurpublicaties werden opgenomen, verwierf Francken vervolgens een internationale reputatie als vooraanstaand vertegenwoordiger van de Belgische avant-garde. Uit deze periode dateert ook zijn lidmaatschap van de Kring voor Moderne Kunst, en de oprichting van het architectuurtijdschrift Bouwkunde dat slechts een kortstondig bestaan kende. Pas met de woonblokken van de huisvestingsmaatschappij Onze Woning aan het Stuivenbergplein en de Geelhandplaats, en het vakbondsgebouw van de Algemeene Centrale van Bouw-, Ameublementwerkers en Gemengde Vakken in de Van Arteveldestraat, evolueerde de architect omstreeks 1930 naar het pragmatische modernisme dat zijn latere oeuvre zou kenmerken. Een wankele gezondheid dwong Francken zijn beroepsactiviteiten kort na de Tweede Wereldoorlog te beëindigen.

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën, omvat het pand vier bouwlagen oorspronkelijk ontworpen met een plat dak; nog tijdens de bouw werd de pseudo-mansarde die enkel de voorbouw beslaat toegevoegd. De lijstgevel heeft een parement uit witte natuursteen op simili, vandaag overschilderd, op een plint uit blauwe hardsteen. Asymmetrisch van opzet, vertaalt de gevelcompositie de indeling van de plattegrond. De als risaliet uitgewerkte linkertravee met het inkomportaal, reveleert door middel van verspringende niveaus de achterliggende traphal. De brede raampartijen van de rechtertravee die de woonruimten van de appartementen herbergt, zijn gevat in een over drie bouwlagen oplopende spiegelboogomlijsting; een drielicht onderscheidt de topgeleding. Opvallend decoratief zijn de gestileerde reliëfs op de borstweringen en in het boogveld, waarvan de maker niet bekend is. Zij stellen vermoedelijk op aangeven van bouwheer Dursin zelf figuren voor uit de Antwerpse Ommegang, zoals Neptunus op de walvis en het karveel, verder een zeemeermin, een zeepaard en de zon tussen ster en maan. Een gecanneleerde fries en kroonlijst vormen de gevelbeëindiging. De houten inkomdeur met ijzeren tralies is mogelijk nog oorspronkelijk, het vensterschrijnwerk is vernieuwd.

Het gebouw omvat vier nagenoeg identieke appartementen met een L-vormige plattegrond, ontsloten door de gemeenschappelijke inkom- en traphal die zijdelings aan der straatzijde is ingeplant. De flats bestaan uit een salon, eetkamer, hal en vestiaire met wc in de voorbouw, twee slaapkamers, de keuken en badkamer verbonden door een lange gang in de achterbouw.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1923#15650 en 1923#16754.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Appartementsgebouw in art-decostijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304390 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.