erfgoedobject

Eclectisch burgerhuis

bouwkundig element
ID
304066
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304066

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Eclectisch burgerhuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Burgerhuis in eclectische stijl, in 1908 gebouwd in opdracht van schrijnwerker Lodewijk Jozef Benoy uit Borgerhout. Bouwdossiers bleven in het district Deurne pas vanaf 1920 bewaard, waardoor de identiteit van de architect zich vooralsnog niet laat achterhalen. De burgerwoning vertoont qua bouwstijl en decoratie sterke gelijkenissen met onder meer de woningen Leeuwlantstraat 19 en Leeuwlantstraat 29. Diamantzager Joseph Bosmans-Verelst liet in 1928 de woning vergroten naar een ontwerp door aannemer J. Blockx uit Berchem. Aansluitend werd een deel van de woning als diamantzagerij ingericht.

De woning Benoy werd opgetrokken tijdens de eerste grote bouwcampagne in de Plankenbergstraat, tot 1912 Lange Nieuwstraat genaamd. Deze campagne ving aan met de opening van de straat omstreeks 1905 en eindigde abrupt na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. De burgerwoning sluit qua bouwhoogte en schaal aan bij de andere woningen in de gevelwand, maar onderscheidt zich in het straatbeeld door haar verzorgde stijl en rijke ornamentiek.

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën telt de onderkelderde burgerwoning twee bouwlagen onder een pannen zadeldak (Tuiles du Nord) met de nok evenwijdig aan de straat. De lijstgevel kreeg een verzorgd parement uit gele baksteen in kruisverband met platvolle gele voeg, rustend op een hoge hardstenen plint met dubbele afzaat. Het gele parement is contrastrijk verwerkt met groen geglazuurde baksteen voor muurbanden, baksteenkruisen, en valse steigergaten; en met witte natuursteen voor de toppilaster, de waterlijsten, en de voluutvormige vleugelstukken van de geveltop. Witte natuursteen is wellicht ook aangewend voor de overschilderde puilijst, lekdrempels, vensterdorpels, vensterbogen, lateien, en architraaf. Verder is de gevel verrijkt met een polychroom tegeltableau met gestrikte bloemenguirlande. In de omgeving zijn gelijkaardige tableaus aangebracht op onder meer de woningen Leeuwlantstraat 5, 19 en 29, en Lundenstraat 40.

De asymmetrische gevelcompositie, nadrukkelijk horizontaal geleed door een ontdubbelde puilijst, cordonvormende lekdrempel, muurbanden, en een klassiek hoofdgestel, legt de klemtoon op de brede venstertravee in risaliet. Axiaal van opzet en vanaf de bovenbouw gevat tussen aflijnende lisenen op vaasvormige basis, omvat deze travee een groot rechthoekig venster op elke bouwlaag, en twee gekoppelde rondboogvensters in de geveltop. De geveltop, oorspronkelijk drieledig en gepunt, is met één geleding ingekort. De smalle toegangstravee telt een verhoogde inkomdeur met bovenlicht, en op de verdieping een hoog rechthoekig venster. De travee wordt beëindigd door een houten dakkapel met gesmede vierarmige piron, boven een klassiek hoofdgestel met geprofileerde houten kroonlijst op uitgelengde consoles.

Van het originele houten schrijnwerk bleef de dakkapel bewaard, evenals de fraaie voordeur met recht- en driehoekig paneelwerk, koperen beslag, ruitvormig raam met dito ruitjes in geel reliëfglas, en bovenlicht met fijne roedeverdeling en ruitjes van blauw en geel reliëfglas. De gietijzeren voetschraper naast de voordeur is verwijderd.

De plattegrond beantwoordde aan de klassieke typologie van het burgerhuis, bestaand uit een hoofdvolume, een smalle achterbouw, en een zijdelings ingeplante inkom- en traphal die het geheel ontsluit. Volgens het bouwplan uit 1928 biedt de begane grond in de venstertravee ruimte aan een enfilade van salon en eetkamer die via een lange koer uitgaf op de tuin. In de toegangstravee liggen een gang, een trappenhuis, en, in een smalle aanbouw, een keuken, pomphuis en toilet. De eerste verdieping telt twee slaapkamers in het hoofdvolume. Het bouwplan geeft de zolder en kelder niet weer. In 1928 werd de achterbouw met één bouwlaag verhoogd voor de inrichting van een derde slaapkamer en een badkamer. De koer werd overdekt, aan de tuinzijde gesloten, en tot diamantzagerij omgevormd.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Leggers Deurne, Afdeling IV Sectie A, artikel 1762.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Deurne, Afdeling IV Sectie A, 1908/9.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 329#3554, 329#4150.

Auteurs: Bisschops, Tim
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eclectisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304066 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.