Archeologische nota

Een tumulus is een Romeinse grafheuvel die opgetrokken werd boven het crematiegraf van een vooraanstaand persoon. De overledene werd meestal in een houten kist of in een houten of stenen grafkamer op de bodem van een schacht bijgezet. Tumuli vormen de enige bewaarde monumentale uitingen van het Romeinse begrafenisritueel in Vlaanderen. Ze zijn over het algemeen gelegen op plaatsen waar ze vanuit de omgeving goed zichtbaar waren, aan een weg of aan de rand van een villadomein.

De voormalige Civitas Tungrorum telt veruit het grootste aantal tumuli van Vlaanderen. De tumuli zijn statistisch gezien het talrijkst ten noorden van de Samber en Maas. De meeste tumuli zijn echter verdwenen en werden enkel in kaart gebracht door middel van toponymie, opgravingen en luchtfotografie. De meeste grafheuvels in deze regio dateren uit de 2de eeuw. In deze periode werden de grafgiften steeds rijker, met onder andere bronzen vaatwerk. De meeste tumuli werden opgericht voor een persoon die tot de invloedrijke sociale klasse behoorde. Aangezien bij de meeste grafheuvels slechts één verassing aanwezig is, wordt er van uit gegaan dat slechts één lid van een bepaalde familie op deze manier begraven werd.

Het opleven van de tumulusbegraving in Haspengouw vond vermoedelijk rond de jaren 70-80 plaats. Het opgeven van deze begravingsvorm in het begin van de 3de eeuw in onder andere Haspengouw werd toegeschreven aan de verzwakking van het Romeinse gezag in de streek langs de Rijn en Donau enerzijds en aan de geleidelijke introductie van de inhumatiebegraving anderzijds.

Deze Romeinse tumulus uit de tweede helft van de 2de eeuw ligt op de grens tussen Overwinden en Neerwinden, op vier kilometer ten zuiden van de oude weg Tienen-Tongeren.

De tumulus zou reeds geplunderd geweest zijn in 1793 door Franse soldaten die op deze plek gelegerd waren. In de 19de eeuw werden alsnog opgravingen uitgevoerd waarbij een grafkelder bestaande uit steenblokken werd gevonden. Naast de assen van het brandrestengraf, trof men er fragmenten van bronzen vazen, die bronzen ringen, schijven, glas, een knop, zes ijzeren nagels en een ijzeren lanspunt aan.

De grafheuvel is nog duidelijk zichtbaar in het landschap, meet circa 20 meter diameter en is overgroeid met bomen.