erfgoedobject

Burgerhuis Eggermont

bouwkundig element
ID
302617
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302617

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Burgerhuis Eggermont
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Grote burgerwoning naar ontwerp van Eduard Van Steenbergen uit 1952, in opdracht van François Eggermont. De werken zijn postuum uitgevoerd door Edward Van Steenbergen, de zoon van de architect. Aannemer was L. van Mechelen.

De sobere, blanke gevelbehandeling heeft affiniteiten met het eveneens door Eduard Van Steenbergen ontworpen gemeentehuis van Deurne (1947) en met de woning Schampeleire, een groot burgerhuis in de Camille Huysmanslaan waarvoor hij in 1951 de plannen tekende. Eerder bescheiden van opvatting, mede door zijn kleinere schaal van drie bouwlagen, sluit de woning Eggermont aan bij de aanpalende panden, vormgegeven in de stijl van de nieuwe zakelijkheid. Het betreft de woning Hautekeete en Strybol naar ontwerp van respectievelijk Léon Stynen (1938) en Géo Brosens (1936). Deze drie realisaties onderscheiden zich in een straatbeeld dat grotendeels gedomineerd wordt door bebouwing in een meer gematigde stijl.

Exterieur

Gebouwd op een rechthoekig perceel, omvat de rijwoning drie bouwlagen onder platte bedaking en sluit met de tuin aan op het Rockoxplein, waar een gebogen uitgevoerd metalen kunsttraliehek de afgeronde hoek van het plein volgt.

Voor de structuur is gebruik gemaakt van dragende baksteenmuren en een gemengd gebruik van staal gewapend beton. Zo is gewapend beton onder meer gebruikt voor de roosteringen en de ronde kolom aan de achtergevel, terwijl stalen balken zijn aangewend voor lintelen en ter ondersteuning van de roosteringen.

Kenmerkend is de zakelijke maar uitgebalanceerde gevelvormgeving, met strakke rechthoekige vensterpartijen. De gevelbehandeling is tweeledig. De begane grond is uitgewerkt als sokkel, bekleed met gepikkoteerde blauwe hardsteen, voorzien van een belijning in stroken. De bovenbouw van twee verdiepingen heeft een parement van witte natuurstenen platen (Euville), waarbij de dubbele geprofileerde lijst onderaan de scheiding met de hardstenen sokkel benadrukt.

De inkom bevindt zich aan rechterzijde, met een beglaasde voordeur waarin een rastervormig traliewerk (met een boogvormige sierlijst) en met bronzen handgreep, soberder uitgevoerd dan op de geveltekening. In de linker travee zit een sectionale poort met horizontale bladen (Eclips), geplaatst door Schrijnwerkerijen Mylle te Brussel. In de vlak uitgewerkte sokkel voorziet de architect weloverwogen rechthoekige uitsparingen in de vorm van een het metalen deurtje (vuilschuif) tussen deur en garage en uiterst rechts een brievengleuf met huisnummer. De ijzeren detaillering in de gevel is authentiek: deur- en vensterschrijnwerk met borstweringen, garagepoort, vuilschuif en verder ook de brievengleuf en huisnummer.

De indeling van de bovenbouw veruitwendigt treffend het inwendige programma, beantwoordend aan de typologie van de bel-etage: een groot uitkragend venster voor de leefruimte geflankeerd door een liggend keukenvenster, respectievelijk geplaatst boven garage en de inkomdeur. De bovenliggende slaapvertrekken met tussenliggende vestiaire krijgen een nagenoeg gevelbreed bandraam met centraal in de linkertravee een klein rechthoekig balkon opengewerkt met verticale spijlen. Alle buitenschrijnwerk is uitgevoerd in metaal. Het goedgekeurde ontwerp wijkt enigszins af van een bewaard voorontwerp uit januari 1952, dat een indeling met onuitgevoerde wandsculptuur boven de voordeur, bandraam zonder balkon en variatie op de uitgevoerde roedeverdeling toont.

Van Steenbergen slaagt erin om de vlakke gevelbehandeling subtiel te verlevendigen. Zo wordt de sokkel gearticuleerd middels accenten in blauwe hardsteen: licht verdiepte posten voor de garage, verdiept geplaatste inkomdeur toegankelijk middels twee treden en een overhoeks afgewerkte, geprofileerde puilijst, die herhaald wordt in de daklijst, maar daar is uitgevoerd in witte natuursteen. Verder krijgt de bovenbouw een verstild dynamisch karakter doordat de roedeverdeling van de vensters verspringt ten aanzien van de rastervormige bekleding met witte natuurstenen platen.

De achtergevel is opvallend horizontaliserend uitgewerkt met brede bandramen op elke niveau, aan linkerzijde op begane grond en eerste verdieping doorbroken door vensterdeuren. De eerste verdieping is later aangepast met grote vensterpartijen die tot de vloer doorlopen. De bovenbouw is volgens de geveltekening symmetrisch ingedeeld, volgens een spiegelend schema. Op de eerste verdieping voorziet de architect een gevelbreed terras in functie van de woonruimte, terwijl de bovenliggende slaapvertrekken een centraal halfrond balkon kregen. Op de begane grond toont het bouwplan verder een ijzeren wenteltrap – uitgevoerd als bordestrap - naar het bovenliggend terras. De trap is geflankeerd door een betonnen steunkolom, voorzien met een bekleding in keramische tegels.

Interieur

De planindeling is een hedendaagse interpretatie van de klassieke enkelhuisopstand, opgedeeld in een smaller uitgewerkte toegangstravee en een bredere travee waarin op de begane grond en de bel-etage een enfilade van kamers is geschikt. Op de bovenste verdieping is de planindeling symmetrisch opgevat volgens een nagenoeg spiegelend schema in de lengteas.

Vanaf de straat is middels een tochtportaal toegang tot de traphal. Hier voorziet de architect een fraai uitgewerkte marmeren wenteltrap met een dynamische, schuine en brede aanzet. Achter de traphal zijn een vestiaire en kleedkamer met toilet ingericht. In de linkertravee wordt achter de garage ruimte geboden aan een bureel met uitzicht op de tuin.

Op de bel-etage bedient de traphal in de inkomtravee een aan straatzijde gelegen keuken. De rest van het niveau herbergt van straat naar tuin, een L-vormige enfilade van eetkamer, zithoek (middenplan) en woonkamer. Deze laatste neemt de volledige gevelbreedte in, waar de grote vensterpartijen een open zicht op de tuin en het Rockoxplein bieden.

Het goedgekeurde bouwplan toont in de hoek met de traphal een decoreerde sierschouw, met een brede bakstenen onderbouw en aan weerszijden van de boezem een schijfvormig ornament, wat een terugkerend motief is in het oeuvre van Van Steenbergen (o.a. deurknop). Een voorontwerp toont een decoratief uitgewerkte schouwboezem, centraal met kamerhoog motief van een levensboom, geflankeerd door wandarmaturen. Een ander ontwerp geeft aan dat het marmeren lijstwerk in Comblanchien en zwart Napoleon diende te worden uitgevoerd.

De bovenliggende slaapvertrekken zijn toegankelijk middels een beukenhouten trap. Hier ontsluit een centrale hal onder een nagenoeg gevelbreed plat licht alle ruimten met op het middenplan een gemeenschappelijke badkamer. Verder zijn aan straatzijde twee slaapkamers met tussenliggende vestiaire ingericht en achteraan nog twee ruimere slaapkamers, uitgevend op een klein balkon voor gezamenlijk gebruik.

Parket en rubber- of linoleumvloeren waren voorzien voor bureel, woon- en eetkamer en de vier slaapkamers. Verder tonen de ontwerpplannen binnendeuren in grenenhout bekleed met een plaat in Finse berk en kader in Sycomore. Beide trappen zijn uitgerust met een ijzeren handgreep, die ter hoogte van de begane grond opvallend fraai driedelig is uitgewerkt. Daarnaast ontwierp de architect ook lichtarmaturen voor wand en plafond, kastjes voor de badkamer en functioneel keukeninterieur, met inbegrip van een monte-plats en een vuilschuif.

  • Architectuurarchief Vlaanderen, Archief Eduard Van Steenbergen, 5201.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier, 18#29463.
  • VAN DEN BERGHE V. 1955: Eduard Van Steenbergen. Bouwmeester en binnenhuiskunstenaar (1889-1952), Antwerpen, 33, ill. 332-337.

Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis Eggermont [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302617 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.