erfgoedobject

Woning Hirsch

bouwkundig element
ID
301989
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301989

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Hirsch
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

In opdracht van maatschappij bestuurder M. Hirsch ontwierp Léon Stynen in 1937 een burgerhuis aan de Volhardingstraat. Aan deze zijde vormt de gevelwand tussen de Volhardingstraat en de Serigiersstraat een min of meer homogeen geheel, gekenmerkt door twee bouwlagen hoge panden met een pui in blauwe hardsteen. De rijwoning is representatief voor het 'nieuwe bouwen', waarmee Stynen vanaf begin jaren 1930 een bijzonder succesvolle carrière uitbouwde. In en rond Antwerpen realiseerde hij in deze periode een groot aantal woningen van uiteenlopend type, gaande van prestigieuze landhuizen tot veeleer bescheiden rijwoningen. Constanten zijn de functionaliteit van de plattegrond en de gestroomlijnde vormgeving, die naar Nederlands voorbeeld wordt gevat in een expressieve baksteenarchitectuur met een plastische volumetrie. Daarbij laat Stynen zich opmerken door de degelijkheid van zijn materiaalkeuze en uitvoeringstechniek, met aandacht voor textuur en coloriet. Tot de belangrijkste voorbeelden uit deze gerijpte fase van zijn nog prille loopbaan behoren de eigen woning in de Tentoonstellingswijk en de "Résidence Elsdonck" in Wilrijk.

Als één van de vroegst werkzame en meest productieve architecten van de jonge Tentoonstellingswijk realiseert hij er in de jaren 1930 niet minder dan tien woningen, die in vormgeving, materiaalgebruik en planvoering minder opvallende of vernieuwende varianten zijn op het ontwerp voor zijn eigen woning aan de Camille Huysmanslaan. Een strikte stedelijke reglementering van het uitzicht, de bebouwde oppervlakte, het materiaalgebruik en de indeling van de gebouwen moest het esthetische en prestigieuze karakter van de nieuwe residentiële wijk vrijwaren. Stynen opteert daarbij voor gevels met een natuurstenen sokkel en een parement in roomkleurige Silezië blindeersteen of geel(bruine) baksteen, bij voorkeur opengewerkt met horizontale en rechthoekige raampartijen of patrijspoortramen. De meeste woningen zijn uitgevoerd met gevelschrijnwerk in Hongaarse eik. De bouwwerken zijn steeds uitgevoerd door aannemer Jos Quick, gevestigd aan de Kloosterstraat 35 te Essen. De blauwe hardsteen bestelde Stynen bij de firma E. Sermon, gevestigd aan de Plantin en Moretuslei 58 te Antwerpen. Voor het glaswerk werd beroep gedaan op de firma E. Peeters & Zonen, gevestigd aan de Mechelsesteenweg 221 te Antwerpen.

De bouwtoelating verplichtte tot uitvoering in dezelfde materialen als de aanpalende woning Van Laethem, waarmee het een architecturaal ensemble moest vormen. Aansluitend op dit hoekgebouw voorziet Stynen een puibekleding in blauwe hardsteen en een bovenbouw in geelbruine, Hollandse bezande steen. Het metselwerk is uitgevoerd in halfsteens verband, wellicht oorspronkelijk met Dudokvoeg – dieperliggende lintvoegen in combinatie met platvolle stootvoegen. De raamposten op de verdiepingen waren voorzien in blauwe hardsteen, maar zijn uitgevoerd of later aangepast in zwarte parementstenen. Aansluitend op de aanpalende woning heeft de onderbouw een lage verzonken plint met daarboven een licht uitkragende puibekleding, in blauwe hardsteen. Deze bekleding is gebouchardeerd uitgevoerd. Gespiegeld aan de hoekwoning voorziet Stynen een inkomportaal met toegangsdeur en twee patrijspoorten, ter verlichting van de vestiaire. Links hiervan bevindt zich een garagepoort met vierdelige horizontale registers. Aan rechterzijde is een breed venster in functie van de keuken. De bovenbouw is opgevat als een langgerekt bandraam, doorlopend over het aanpalende pand, slechts onderbroken door twee ongelijke muurposten, contrasterend uitgevoerd in bruine bezande baksteen. Deze horizontaliserende werking wordt benadrukt met doorlopende bakstenen rollagen boven de puibekleding en de bovendorpel van het bandraam. Verdere ritmering komt tot stand door het gebruik van decoratieve hardstenen spuwers onder de patrijspoorten op de begane grond en onder de dakrand, die afwijkend van de hoekwoning bedekt is met leisteen. Het deur- en vensterschrijnwerk, dat wellicht oorspronkelijk voorzien was in Hongaarse eik, is heden vervangen. Recent is de gevel gereinigd en platvol hervoegd, waarbij voor het metselwerk van de muurposten een donkere mortel is gebruikt.

Volgens de bouwplannen is de woning volledig onderkelderd. De ruimte-indeling is georganiseerd rondom een centrale traphal met slingertrap onder plat licht. Opvallend is dat Stynen op het gelijkvloers de woon- en eetkamer aan de achtergevel situeert, uitgevend op een overluifeld terras dat middels drie treden toegang tot de tuin verschaft. Karakteristiek is de grote opengewerkte ruimte, hier met uitsprong in de achtergevel ter hoogte van de eetkamer. Aan straatzijde is de inkom geflankeerd door een garage en keuken. Deze laatste is verbonden met de eetkamer via een office. Hier is aan keukenzijde een schuifdeur voorzien. De verdieping biedt vooraan ruimte aan een slaapkamer en een badkamer met wc, waartussen een linnenkamer gesitueerd is. Achteraan zijn twee slaapkamers voorzien, waarvan de grootste uitgeeft op een buitenterras. De drie slaapkamers beschikken elk over een annex-opschikkamer, die op het bouwplan aangeduid zijn als toilet. Deze zijn onder meer uitgerust met een wastafel en kleerkasten.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 18#8885.
  • JAENEN M. 2015: Léon Stynen: interieurontwerpen tijdens de jaren 30 in Antwerpen, M&L 34.2, 5, 7.
  • RATINCKX F. 1951: Adresboek Van Antwerpen, Antwerpen.

Auteurs: Van den Borne, Steven; Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Hirsch [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301989 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.