erfgoedobject

Appartementsgebouw Saveniers-Vanderhaeghe

bouwkundig element
ID
301833
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301833

Juridische gevolgen

Beschrijving

Winkelhuis met appartementen opgetrokken op de hoek van de Volhardingstraat en de Alfred Coolsstraat, in opdracht van Alfons Saveniers-Vanderhaeghe en naar ontwerp uit 1934 van architect Paul Smekens. In 1991 wordt architectenbureau Storme-Storkebaum-Van Ranst toelating verleend voor verbouwingswerken. Het is een voorbeeld van het gematigd, zakelijk baksteenmodernisme dat Smekens ontwikkelde in de loop van de jaren 1930. In die periode was de architect vooral actief in de Tentoonstellingswijk, waar hij tussen 1932 en 1935 niet minder dan veertien bouwprojecten tot stand bracht, enkele voor eigen rekening. Op twee eengezinswoningen na, betrof het uitsluitend opbrengsteigendommen, van bescheiden meergezinswoningen tot grotere appartementsgebouwen zoals het flatgebouw gelegen aan de Camille Huysmanslaan, waar Smekens van 1936 tot 1980 resideerde.

Dit hoekgebouw met een winkel en een tweekamerappartement op het gelijkvloers en telkens twee driekamerappartementen met keuken en badkamer op de verdiepingen, is opgevat als pendant van het appartementsgebouw Smekens, ook naar ontwerp van Paul Smekens. Dergelijke gebouwen in de tentoonstellingswijk zijn opvallend, gezien panden met commerciële doeleinden niet waren toegestaan in de bouwvoorschriften. Beide gebouwen vertonen sterke gelijkenissen met het modernistisch wooncomplex aan de Pol de Montstraat, waarvoor Smekens het ontwerp tekende in 1933.

Het complex heeft vier bouwlagen onder een plat dak. De pui is bekleed met blauwe hardsteenplaten, waarin oorspronkelijk een winkel en toegangsdeuren voorzien waren. De bovenbouw heeft een baksteenparement van gele bezande handvorm baksteen in halfsteens verband, heden platvol gevoegd, afgewerkt met een houten kroonlijst. De nagenoeg vlakke gevelmuur is verlevendigd door enkele eenvoudige ingrepen. Zo zijn de gevels voorzien van onversierde rechthoekige openingen zowel aan de Volhardingstraat als de Alfred Coolsstraat. De hoek is geprofileerd en als risaliet uitgewerkt, waarbij diens functie als rookkanaal wordt aangegeven door een zwevende hardstenen deksteen. Verder komt een sobere ritmering tot stand door het gebruik van verluchtingsgaten onder de kroonlijst en rollagen ter hoogte van de lateien.

Opvallend is de blinde linker travee aan de Alfred Coolsstraat. Net als bij zijn pendant op nummers 22-24 waren patrijspoortjes voorzien, maar deze moesten volgens de bouwtoelating als rechthoekige raampjes uitgevoerd worden. Uiteindelijk zijn ze niet uitgevoerd of verdwenen. De rechthoekige vensters zijn voorzien van hardstenen dorpels, uitgewerkt als kordons op de eerste verdieping. Het oorspronkelijke uitzicht van de begane grond met winkelpui is sterk gewijzigd tijdens de verbouwingswerken van omstreeks 1991. Hierbij is de bekleding met blauwe hardstenen platen vervangen door een gladgeschuurde hardstenen gevelbekleding, voorzien van horizontaliserende belijning. Aan de Volhardingstraat is het bestaande venster omgevormd tot een toegangsdeur. Ook het hoekkaccent met gele, verglaasde faïencetegels en lager uitgewerkte winkelpui en -toegang is gedicht. De oude, ondiepe luifel van gebouchardeerd beton is vervangen door een overgedimensoneerd exemplaar in blauwe hardsteen. Aan de Alfred Coolsstraat is de oude indeling met vensters en toegangsdeur, voorzien van stalen schrijnwerk, aangepast.

Binnenin zijn bestaande betonvloeren op het gelijkvloers, plankenvloeren op de verdieping en de trap uitgebroken in functie van een lift en een nieuw trappenhuis. Een aantal tussenwanden in lugino met dubbele deuren zijn opgeofferd. De deksteen van de hoekschouw moest ook verwijderd worden en de kroonlijst is vernieuwd.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 18#229 en 86#910281.
  • DINET P. 1979: Paul Smekens opleiding en architectuur tot 1940, onuitgegeven verhandeling, Hoger Instituut Sint-Lukas, Gent, 51-55.
  • SERNEELS H. 1936: Un architecte de qualité Paul Smekens, Bâtir 5.44, 766-767.
  • VANDEKERCKHOVE F. 2002: De tentoonstellingswijk te Antwerpen, onuitgegeven verhandeling, Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen, Rijksuniversiteit Gent, 161-163.

Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Appartementsgebouw Saveniers-Vanderhaeghe [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301833 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.