erfgoedobject

Muurschilderingen Sint-Stephanuskerk

bouwkundig element
ID
301505
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301505

Juridische gevolgen

Beschrijving

De doopkapel bevindt zich ten noorden van het koor met vierkante oostertoren. Rechts van het venster op de noordermuur is een Kruisiging (195 centimeter breed) geschilderd. Bovenaan wordt zij deels afgesneden door het later ingebrachte gewelf, onderaan wordt het tafereel begrensd door een fries van schijn-plastische ronde schijven met merkwaardige dieptewerking.

Christus die aan het kruis genageld werd is reeds gestorven. De Romeinse soldaat Longinus brengt hem de lanssteek toe. Bloeddruppels spatten uit de zijdewonde tot in de ogen van zijn beul die een beschermend gebaar maakt met de linkerhand. Links van het kruis valt Maria in zwijm, en wordt zij ondersteund door de apostel Johannes. Rechts houdt de Romeinse honderdman toezicht op het gebeuren. Hij is gekleed in een harnas met lage gordel, waarboven een wijde mantel valt. Op zijn hoofd staat een kroon, een onverklaarbaar iconografisch detail dat mogelijk aan een verkeerde interpretatie van een restaurateur te wijten is. Normaal draagt de honderdman immers een modieus hoofddeksel. Zijn rechterhand wijst naar de gekruisigde. Op de tekstbanderol links van hem waren wellicht de woorden "waarlijk dit was de zoon van God" aangebracht. Zo sprak de honderdman immers toen hij zag hoe het voorhangsel van de tempel scheurde terwijl Christus stierf. Uiterst rechts achter hem staat nog een tweede personage met een standaard in de hand.

De muurschildering roept reminiscenties op aan het Calvarie-paneel van de Huidevetters (circa 1400) in de Sint-Salvatorskathedraal te Brugge. De houding van sommige personages en bepaalde details in hun kleding als het puntige schoeisel van de soldaat, het kleed van Maria, het model van het harnas en de lage gordel van de honderdman situeren de schildering in de gotische stijl van rond 1400. Zij kan in het begin van de 15de eeuw gedateerd worden.

Ontdekt in 1935 door pastoor De Ridder, restauratie door Cornelis Legenhoek in 1939. Op hetzelfde muurvlak in deze kapel, doch links van het later ingebrachte venster, zijn sporen aanwezig van een tweede schildering, die vermoedelijk inhoudelijk bij de Kruisiging aansluit.

Restauratie door Johan Van den Eede in 1995 waarbij overschilderingen van Legenhoek werden weggenomen.

Op de oostelijke muur van het noordertransept is een fragment bewaard met drie jongere apostelfiguren onder een arcade (Andreas, Johannes, Thomas).

  • BERGMANS A. 1994: Kampenhout, Sint-Stefanuskerk te Nederokkerzeel in: BUYLE M. & BERGMANS A., Middeleeuwse muurschilderingen in Vlaanderen, M&L Cahier 2, Brussel, 142-143.
  • BERGMANS A. 1998: Middeleeuwse muurschilderingen in de 19de eeuw. Studie en inventaris van middeleeuwse muurschilderingen in Belgische kerken, KADOC Artes 2, Leuven, 319-320 (met bibliografie, archivalische en iconografische bronnen).

Auteurs: Bergmans, Anna
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Parochiekerk Sint-Stephanus met omringend kerkhof


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Muurschilderingen Sint-Stephanuskerk [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301505 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.