erfgoedobject

Klooster zusters van het Heilig Hart van Maria

bouwkundig element
ID
301234
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301234

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kloostercomplex met grote kapel uit de tweede helft van de 19de eeuw en schoolgebouw uit het interbellum. Gelegen op de grens met Terhulpen in een grote ommuurde tuin. Aan straatzijde afgezet met een ijzeren hekken, oorspronkelijk voor een deel bestaande uit een hoge bakstenen muur, zie oude foto’s.

Centrale, haaks op de straat ingeplante kapel met haaks aansluitende kloostervleugel van 1866-1867 ten zuidwesten en haaks aansluitende schoolvleugel van 1934 ten noordoosten. Het 19de-eeuwse klooster bestaat uit een dubbelhuis aan de straat, waarschijnlijk het voormalige klooster, verbonden met een lange haakse vleugel, waarschijnlijk het voormalige internaat.

Historiek

In 1859 vestigden enkele zusters van de "Soeurs de Saint Coeur de Marie" vanuit Alsemberg zich tegenover de kerk van Terhulpen om er een schooltje te openen. Deze school kende een groot succes waardoor er al snel nood was aan een groter gebouw. In 1863 werd de school onafhankelijk gemaakt van Alsemberg en werd er een nieuwe congregatie Soeurs du Sacré Coeur de Marie opgericht. Bij de zoektocht naar middelen voor een nieuw gebouw voor de pas opgerichte congregatie kocht men een stuk grond in Maleizen dicht bij het station van Terhulpen. De bouw werd gefinancierd door gravin Marie Louise Victoire Vilain Vilain XIV uit Bazel (Kruibeke).

De plannen zouden volgens de literatuur door de stichtster van de congregatie, Soeur Gonzague (Antoinette Cornet), zelf getekend zijn. Architect Almein uit Brussel zou enkel zijn handtekening hebben gezet. Met de bouw werd begonnen in 1866 en op 15 mei 1867 namen de zusters er hun intrek. In 1867 werd dit eerste kloostergebouw in eigendom van baron De Roest – d’Alkemade als "maison" geregistreerd op het kadaster op een daarvoor onbebouwd perceel. Het gaat hier om het neoclassicistische kloostergebouw dat nu nog bestaat. Enkele jaren later, in 1870 werd er een school geregistreerd links van dit gebouw (nu gesloopt). De grote neogotische kapel rechts van het kloostergebouw, gewijd op 28 juni 1880, werd geregistreerd als nieuwbouw in 1879, gevolgd door een vergroting aan de voorzijde (lokalen tegen het koor). geregistreerd in 1898 Het klooster met school was toen in handen van Leontine Herent en religieuze consoorten uit Brussel. De gebouwen staan geregistreerd als "convent" en "pensionat".

De nieuwe vrije school werd een meisjesschool en stond vooral bekend om het exclusief Franstalig onderwijs. Veel gegoede burgers stuurden hun dochters naar dit pensionaat. In een bijgebouw van het klooster startte rond 1890 een Nederlandstalige lagere school.

In 1934 vergroting van het complex met nieuwe schoolvleugel ten oosten in eigendom van "Soeurs du Sacré Coeur de Marie". Deze nieuwe schoolvleugel werd gebouwd door een aannemer uit Tienen, zie opschrift: "Armand Dujardin entrepreneur Tirlemont". In 1952 sloot het pensionaat zijn deuren, maar werden er nog wezen onthaald. Naar aanleiding van de wijziging van de taalwetgeving in 1960 werd deze Franstalige school op Vlaamse grond gesloten. In 1972 verlieten de zusters het klooster.

De gebouwen geraakten in verval en werden volledig leeggehaald, tot ze in de jaren 1990 zelfs onbewoonbaar werden verklaard. In 1997 werden de gebouwen gekocht door de vzw Christus Sacerdos onder leiding van pastoor Emiel Herroelen (pastoor te Nossegem).

Pastoor Emiel Herroelen kleedde alles terug aan met voornamelijk neogotische interieurelementen uit verschillende kerken en kloosters. Vandaag wordt het complex bewoond door de gemeenschap van de Dienaren van Jezus en Maria.

Beschrijving

Ten zuidwesten neoclassicistisch kloostergebouw, aansluitend ten oosten neogotische kapel en ten noordoosten hiervan schoolgebouw uit het interbellum.

Kloostergebouw, waarschijnlijk het internaat, bestaande uit een langgestrekte vleugel aansluitend bij de kapel en ten zuiden aan de straat een groot dubbelhuis, waarschijnlijk het klooster. Beide zijn met elkaar verbonden door een smalle vleugel. Onderkelderde gebouwen van twee bouwlagen onder schilddaken. Bepleisterde gevels geritmeerd door rechthoekige spaarvelden afgelijnd met een boogfries. De gevels zijn vandaag beschilderd in ossenbloedrood met een contrasterende beschildering voor lisenen, borstweringen en boogfriezen. Onder de kroonlijst dubbele overhoekse bakstenen fries. Rondboogvormige muuropeningen in verdiept rondboogveld met hardstenen lekdrempels en spiegels op de borstwering; vernieuwd schrijnwerk. Het dubbelhuis telt vijf en drie traveeën met een centrale korfboogvormige toegang met een neoclassicistische geprofileerde blauwe hardstenen entablementomlijsting met sluitsteen met Mariamonogram.

Neogotische kapel opgetrokken uit rode baksteen verlevendigd met witte banden. Spitsboogvormige muuropeningen in het schip en het koor. Tegen het koor later aangebouwde lokalen van één bouwlaag. Muuropeningen met geknikte boog. Voor de toegang uitstekend portaaltje met spitsboog. Rechts naast de toegang brandverzekeringsplaatje "P.R.".

In het interieur van de bepleisterde beschilderde kapel zijn nog tegels met ingelegde motieven en een altaar bewaard. De rest van de neogotische interieurelementen in de kapel en het klooster zijn afkomstig uit andere kloosters en kerken.

Art-decoschoolgebouw van acht traveeën en drie bouwlagen met souterrain. In het interieur nog bewaarde granito trappen en feestzaal met een gekleurde (ceramische?) tegelvloer.

Tuin met bakstenen ommuring voorzien van steunberen. In de tuin een aantal Heilig Hartbeelden en recente kapel tegen de noordelijke muur. Ten westen van het kloostergebouw staat een bewaarde dakruiter met ingesnoerde naaldspits.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Overijse, afdeling III (Overijse), 1867/40, 1870/32, 1879/79, 1898/179, 1914/149 en 1934/23.
  • DE BOECK I. 2001: Van Vesalius , Chocolade en Kloosterzusters, XXIIste bijdrage over de geschiedenis van IJse-, Lane- en Dijleland, Overijse.
  • VAN SAN. P. 2007: Het Onderwijs en de Scholen in Overijse in de negentiende eeuw, XXVIIste bijdragen tot de geschiedenis van het land tussen IJse en Lane, Leuven, 118-122.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Klooster zusters van het Heilig Hart van Maria [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/301234 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.