erfgoedobject

Neoclassicistische eenheidsbebouwing

bouwkundig element
ID
300740
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300740

Juridische gevolgen

Beschrijving

In 1895 ontwierp architect Ernest Pelgrims deze neoclassicistische eenheidsbebouwing van acht huizen in opdracht van de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier.

Deze maatschappij werd in 1886 opgericht om Zurenborg te ontwikkelen tot woonwijk voor de middenklasse en burgerij. De maatschappij bouwde voor eigen rekening tal van modelwoningen en -ensembles, in samenwerking met verschillende bouwmeesters. Pelgrims is er daar één van, met zowel opvallende eclectische ontwerpen, als woningen zoals deze, met een bescheiden omvang en neoclassicistische gevels. Op die manier hoopte de maatschappij de bouw van woningen door privé-investeerders aantrekkelijk te maken, door percelen aan te bieden in straten die al deels bebouwd waren. Ook was het duidelijk de bedoeling om aan te sturen op de keuze voor verzorgd uitgewerkte gevels. Dit ensemble is een schoolvoorbeeld van de homogene basisbebouwing die de maatschappij voor ogen had in het eind-19de-eeuwse gedeelte van Zurenborg.

Het gaat om een fantasierijk neoclassicistisch ensemble, opgebouwd uit acht woningen van twee traveeën en twee tot twee en een halve bouwlaag onder zadeldaken. De huizenrij kent een perfect symmetrische opbouw, met als centraal element de twee huizen, die door hun uitgewerkte centrale dakvensters visueel hoger zijn dan de omliggende huizen.

De afwisselende bouwhoogtes en geveldecoratie zorgen voor een levendig ensemble, een manier van werken die de hele Tweelingenstraat typeert. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevels met houten kroonlijsten, blauwe hardstenen plinten, rechthoekige muuropeningen.

Nummers 26 en 40 sluiten het ensemble aan weerszijden af. Het gaat om kleine woningen van twee traveeën en twee bouwlagen, getypeerd door de fijne imitatievoegen op de begane grond en de geaccentueerde verdieping: omlijst door de kroonlijst en twee pilasters, is de verdieping geopend door een gekoppelde tweelicht onder een doorlopend geprofileerde lijst, met balusters in de borstweringen. Nummer 40 is gedecapeerd.

Nummers 28 en 38 geven het ensemble cadans doordat de woningen met een halve bouwlaag boven de lagere bebouwing uitsteken. Hier opnieuw imitatievoegen op de begane grond en accent op de eerste verdieping, dit keer met driehoekige frontons boven de vensters. De halve zolderverdieping heeft kleine gekoppelde tweelichten met waaiervormig versierde rondboogvelden; noppenfries onder de kroonlijst.

Nummers 30 en 36 zijn qua verhoudingen en aankleding verwant met nummers 26 en 40. De deuren en vensters op de begane grond zijn omlijst, met versierde sluitstukken. Vensters op de verdieping onder entablementen, met smeedijzeren rasters in de borstweringen.

Blinkvangers van het ensemble zijn de centrale woningen op nummer 32 en 34, die door de met frontons bekroonde dakvensters in de mansardedaken boven de rest van de rij uittorenen. Beide huizen hebben een eenvoudige begane grond met imitatievoegen en rechthoekige deur en venster.

Nummer 32 met vier smalle vensters op de verdieping, versierd met ijzeren rasters in de borstweringen van de centrale vensters. Dakvenster onder gebogen fronton; strakke panelen onder de kroonlijst ritmeren het geheel.

Nummer 34 bewaarde de verfijnde stucdecoratie en het authentieke schrijnwerk en is daarmee één van de best bewaarde huizen van het geheel. We noteren onder meer de meanderfriezen, leeuwenkop, waaiers, tandfries en panelenfriezen op de geblokte verdieping. Het dakvenster is bekroond door een driehoekig fronton.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1895 # 552.
  • Stadsarchief Antwerpen, Plans, 697 # 7.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neoclassicistische eenheidsbebouwing [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300740 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.