erfgoedobject

Akkerranden onder bos

landschappelijk element
ID
300723
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300723

Juridische gevolgen

Beschrijving

In het huidige naaldbos op de heuvelrug tussen Lichtaart en Kasterlee komen verschillende houtkanten, onder andere van voormalig eikenhakhout voor. Het zijn de restanten van het oude akkerareaal van Lichtaart, dat zich tot op de heuvelrug uitbreidde. Tot in de 18de eeuw lag dit open akkergebied te midden van de heidevegetatie. Begin 19de eeuw breidde het akkerareaal naar Kasterlee uit (Goorse Akkers) en kwam ook de bebossing van de heuvelrug op gang. Als gevolg van de privatisering die daarmee gepaard ging, werden de akkertjes in het vroeger open gebied in toenemende mate met perceelsranden begrensd, hoofdzakelijk houtkanten die de vorm van (dubbele) bomenrijen of hakhout konden aannemen.

Terwijl de heuvelrug in Kasterlee tegen 1869 grotendeels bebost was, hield het akkerareaal in Lichtaart langer stand. Een mogelijke verklaring is dat kleine eigenaars moeite hadden met de financiering van de omvorming naar bos. De return op investeringen liet lang op zich wachten, want het duurde tientallen jaren vooraleer het eerste hout kon worden geoogst. Maar op zandige gronden brachten ook de akkers weinig op. Toen eind 19de – begin 20ste eeuw een algehele verschuiving in de landbouw ten nadele van het akkerareaal plaats vond en ook de vraag naar stuthout in de mijnbouw hoge prijzen garandeerde, werden de kleine akkerpercelen op marginale gronden opgegeven. In 1929 was het bosareaal op het vroegere akkergebied duidelijk uitgebreid. Tegen 1960 lag bijna de hele heuvelrug onder bos. Maar de akkerrandpercelen bleven in vele gevallen als houtkanten in het opgroeiende bos staan. Daardoor zijn tot op vandaag nog altijd duidelijke sporen van deze akkerperceelsgrenzen temidden het naaldhout zichtbaar. Door de concurrentie met het hoog opgroeiende naaldhout komen ze wel in de verdrukking.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000, kaartblad 16-4 (1869)
  • Topografische kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1900-1930, schaal 1:20.000, kaartblad 16-4 (1929)
  • Kaart van België, Militair Geografisch Instituut, uitgegeven in 1949-1970, schaal 1:25.000, kaartblad 13/3-4 (1960)
  • Topografische basiskaart numerieke reeks, Nationaal Geografisch Instituut, uitgegeven in 2009, schaal 1:10.000.
  • BASTIAENS J. & VERBOVEN H. 2015: Verscheidene terreinbezoeken van de heuvelrug tussen Lichtaart en Kasterlee, maart-april 2015.
  • CARIS J. 2008: Beheer Kleine Landschapselementen, onuitgegeven stageverslag HAS Den Bosch, opleiding Tuin –en Landschapsmanagement.

Auteurs: Verboven, Hilde; Bastiaens, Jan
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Heuvelrug tussen Lichtaart en Kasterlee


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Akkerranden onder bos [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300723 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.