erfgoedobject

Neogotische kapel

bouwkundig element
ID
300714
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300714

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Neogotische kapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Neogotische Onze-Lieve-Vrouw ter Engelenkapel uit de tweede helft van de 19de eeuw, gelegen ten noordwesten van het kasteel van Nieuwenhoven in een open landschap. De kapel ligt naast een landweg richting Nieuwerkerken. De kapel wordt omgeven door een halve cirkel van beuken (?) aangeplant in de jaren 1980.

De geschiedenis van de kapel werd beschreven door E. Vavedin aan de hand van een bewaarde steen met opschrift die zich tot in de jaren 1960 in de kapel bevond. Volgens dit opschrift werd er hier al vanaf de 16de eeuw een beeld van Onze-Lieve-Vrouw ter Engelen vereerd. Dit beeld hing eerst aan een boom die op het landgoed Nieuwenhoven van de Sint-Trudoabdij stond. In 1630 werd er door toedoen van Abt Hubert Germeys en Matthaeus Wyshooft een veldkapel opgericht. In 1782 werd de kapel gerestaureerd door abt "Remigius Mottaer". Na de Franse Revolutie zal de kapel net als het domein Nieuwenhoven in 1797 worden verkocht en hierna waarschijnlijk in verval zijn geraakt.

De oudste kaart waarop op deze locatie een kapel stond afgebeeld is de Villaretkaart (1745-1748).

De huidige kapel werd opgericht in de tweede helft van de 19de eeuw (rond 1860) samen met de neogotische vernieuwing van het kasteel onder baron Charles Whetnall. In het interieur stond er een groot beeld van Onze-Lieve-Vrouw ter Engelen. Dit beeld bevindt zich sinds de jaren 1970 in de Onze-Lieve-Vrouwkerk van Sint-Truiden.

Op een oude foto uit begin 20ste eeuw verkeert de kapel in een zeer bouwvallige toestand. Vavedin vermeldt een restauratie in de jaren 1920 door de familie de Moffarts. Volgens een opschrift in het interieur werd de kapel in 1920 of 1930 hersteld door de stad Sint-Truiden. Deze herstellingen zijn zichtbaar in de met cementmortel herstelde Maastrichterstenen (mergelstenen) van de voorgevel. Rond 1980 nogmaals hersteld daar ze in de oude inventaris van het bouwkundig erfgoed beschreven staat als sterk vervallen (publicatie 1981). De kapel werd toen ook aan de stad Sint-Truiden geschonken door de familie de Moffarts. Na de restauratie werd een nieuw schilderij aangebracht van Franciscus van Assisi. De kapel werd opnieuw ingewijd op 30 mei 1980.

Rechthoekige bakstenen kapel van drie traveeën met een driezijdige koorafsluiting onder een leien zadeldak. Voorgevel met inkomstportaal en neogotische drielobbige muuropeningen uit Maastrichtersteen. Spitsboogvormige toegang met waterlijst bekroond met kruis in de gevel. Op de puntgevel ook een bekronend kruis. Tegen de gevel twee gekoppelde hoeksteunberen waarvan het bovenste gedeelte verdiept met drielobmotief. Toegang afgesloten door een witgeschilderd smeedijzeren hekken.

Interieur met deels witgeschilderde baksteen en een verzorgde marmeren vloer. In het toegangsportaal was een nu verdwenen kruisribgewelf aanwezig, waarvan de sporen nog zichtbaar zijn. Centraal nis met beeld van Onze-Lieve-Vrouw met hierachter schilderij gedateerd: "Schildering: P Benj. De Troeyer O.F.M. 1979 naar G. F. Overbeck 1828" en aangebracht na de restauratie rond 1980.

  • Carte topographique de la partie de la Belgique comprise entre Gand et Tournay, Maestricht et Liège, levée par Villaret, Ingénieur du Roi, 1748, Institut National de l’Information Géographique et Forestière, Saint-Mandé (France), schaal 1:14.400, kaartblad 37.
  • DE MAEGD C. & VAN DEN BOSSCHE H. 2003: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Limburg. Deel I: Gingelom, Halen, Herk-De-Stad, Nieuwerkerken en Sint-Truiden, M&L Cahier 8, Brussel, 124.
  • SCHLUSMANS F. met medewerking van Gyselinck J., Linters A., Wissels R., Buyle M. & De Graeve M.-Ch. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.
  • VAVEDIN E. (red.) 1997: Kortenbos vroeger en nu, Deel II, Bijdragen tot de geschiedenis en de heemkunde, uitgegeven door Geschied- en heemkundige kring Kortenbos, Kortenbos, 172-180.
  • VERWINNEN K. 2006: Kasteel Nieuwenhoven, onuitgegeven projectoefening Master Monumenten- en Landschapszorg Hogeschool Antwerpen, 37-38.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neogotische kapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300714 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.