erfgoedobject

Patriciërswoning Hof Bladelin

bouwkundig element
ID
29518
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/29518

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalige patriciërswoning, thans klooster van de zusters van Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart. Complex bestaande uit een nagenoeg vierkant bouwblok met centrale binnenplaats aan de zuidoost-, zuidwest- en noordwestzijde afgezet met galerijen; zuidelijke traptoren in oksel; kapel aan noordwestzijde en achterliggende ommuurde tuin lopend tot aan de Grauwwerkersstraat met achteraan een kleine kapel.

Huidig uitzicht is fasegewijs tot stand gekomen. Vóór 1451: Pieter Bladelin, raadsheer van Filips de Goede, bouwt zijn L-vormig woonhuis rondom een binnenplaats. Het betreft een diephuis van vier traveeën met lager poortgebouw aan de straat; in de zuidoost-oksel, ingebouwde traptoren aansluitend bij een galerij tegen de oostelijke koergevel.

1466: Piero de Medici, de nieuwe eigenaar, vergroot het diephuis achteraan met de zogenaamd "de Medicizaal" en voegt mogelijk in het poortgebouw een galerij in, zie portretbustes en gewelfstenen.

1480: Tomasso Portinari, tot 1480 beheerder van het Medici-filiaal, koopt het eigendom. De toenmalige beschrijving ervan maakt melding van onder andere "de grote zale met ii torren", en van een "comptoir" - een soort kluis - tussen de keuken, gelegen aan de straatzijde en de ingangspoort.

16de eeuw: bouwen van tweede L-vormige vleugel waardoor de binnenplaats helemaal omsloten wordt. Noordelijke gedeelte volgens sporen vermoedelijk met galerij. Oostzijde van de binnenplaats bij Marcus Gerards (1562) niet volledig gesloten, niettemin zijn de kapspanten hier doorlopend genummerd van I tot de 7de eeuw.

1656: vervangen van "comptoir"door gang.

1829: stichting van zustercongregatie Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart op initiatief van Eerwaarde Heer Leon de Foere; tevens oprichten van een kantschool voor arme meisjes. De functiewijziging gaat gepaard met talrijke verbouwingen onder meer bouwen van kapel op de voormalige Naaldenmarkt ter hoogte van "de Medicizaal".

1890: "Kunstige Herstelling" van de traptoren, steenhouwer M. Dumon-Bond herstelt de natuurstenen spits met hogels en de borstwering met Euvillesteen.

1893: "Kunstige Herstelling" onder leiding van architect L. Delacenserie (Brugge): vernieuwen en polychromeren van de nis boven de poort door steenhouwer P. de Wispelaere.

1899: niet nader te achterhalen "Kunstige Herstelling" van de voorgevels.

1929-1930: consoliderende "Kunstige Herstelling" naar ontwerp van architect U. D'Helft (Brugge). Het bestek heeft betrekking op de monumentale schoorsteen van de westvleugel.

1966: historiserende "Kunstige Herstelling" naar ontwerp van architect A. Degeyter (Brugge). Op basis van sporen reconstructie van westelijke en noordelijke galerij echter zonder gewelven omwille van de hoge kostprijs. Naar analogie met de bewaarde bovenverdieping van de zuidvleugel worden de gereconstrueerde galerijen verhoogd; in de oksel, invoegen van lifttoren als pendant van de zuidwestelijke traptoren.

1983-1987: consoliderende herstelling naar ontwerp van architect A. Degeyter (Brugge) van de traptoren, voor- en zijgevel van westvleugel en het poortgebouw.

1988: reinigen en herstellen van de stenen portretbustes in de binnenplaats door de conserveringsploeg van de afdeling Monumenten en Landschappen.

Oostvleugel uit de 15de eeuw: diephuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (leien). Verankerde puntgevel van baksteen met schouderstukken. Gebruik van zandsteen voor onder meer hoekblokken, waterlijst, rechthoekige muuropeningen met negblokken en kozijnconstructies, op eerste en tweede bouwlaag met vernieuwde kruiskozijnen en in top met bolkozijnen. Achtergevel van drie traveeën en twee bouwlagen. Rechthoekige muuropeningen met bewaarde afgeschuinde dagkanten, in top bewaard bolkozijn.

Interieur. Twee achter elkaar liggende kelders palend aan de voormalige Naaldenmarkt. Kelder straat - onder vleugel Pieter Bladelin - smalle gang met daarop aansluitend vier tongewelven. Kelder parallel aan de straat - onder vleugel de Medici - tweebeukig met kruisribgewelven opgevangen door middenzuilen en muurconsoles. Spaarbogen. Begane grond. Zogenaamd "Romeinse zaal" naar de aanwezige schilderijen - afkomstig van het Hof Miraumont - die kopieën zijn naar Rafaël, vermoedelijk van de hand van Giulio Romano, zijnde de slag op de Milviusbrug, de droom van Constantijn, de doop van Constantijn, en de brandende stad. Voorts moerbalken met gebeeldhouwde balksleutels. Acherliggende zogenaamd "de Medicizaal"; moer- en kinderbalken, gebeeldhouwde balksleutels met onder meer het wapen van Filips de Goede, Isabella van Portugal en Piero de Medici; 18de-eeuwse deuren; schouw herbouwd in 1966 op basis van teruggevonden sporen. Op de bovenverdieping moerbalken met balksleutels voorzien van onder meer eikenloof en gebeeldhouwde kopjes op consoles met peerkraalprofiel. Dakgebint met dubbel schaargebint voorzien van telmerken.

Poortgebouw met verankerde bakstenen lijstgevel. Gebruik van zandsteen voor waterlijst en geblokte omlijsting van korfboogpoort met afgeschuinde dagkanten. Boven poort prijkt gepolychromeerde neogotische beeldnis met P. Bladelin in aanbidding voor een zittende Maagd, met wapenschilden van Bladelin en van Middelburg.

Ronde traptoren geplaatst in oksel van oostvleugel en poortgebouw. Toren uitgerust met stenen wenteltrap. Natuurstenen torenspits met hogels en een uitkragende borstwering.

Westvleugel uit de 16de eeuw. Diephuis van drie traveeën en twee bouwlagen met aansluitende vleugel en aldus op L-vormige plattegrond onder zadeldaken (Vlaamse pannen). Verankerde bakstenen tuitgevel met rechthoekige muuropeningen oorspronkelijke gevat in Brugse travee, type I, op tweede bouwlaag in rondboognissen met in boogveld sporen van gekoppelde spitsboogjes. Top: met bolkozijn en gekoppelde spitsboogjes met driepassen en geflankeerd door twee boogfragmenten - mogelijk van blindnissen. Achtergevel van zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (leien). Sporen van vroegere openingen. Rechthoekige muuropeningen met afgeschuinde dagkanten, geprofileerde 18de-eeuwse dorpels, oorspronkelijk beluikt op begane grond.

Interieur. Kelder straat met tongewelf. Enfilade van salons uit de tweede helft van de 18de eeuw, onder meer met marmeren schouw, typische pronkkast met oorspronkelijk hang- en sluitwerk en met tegeltjes voorzien van tulpenpatroon. Keuken onder meer met spinde voorzien van 18de-eeuws deurtje. Traphal met vermoedelijk later ingevoegde bordestrap. Huidige eetzaal met aankleding van circa 1780 (?): wandbespanning boven sokkellambrisering met schilderijen met strikmotief en kransen voorzien van tafereeltjes aan het water; supraportes met vierkante schilderingen met bloemmotief, marmeren schouw met versierde schouwmantel; deuren met oorspronkelijk hang- en sluitwerk. Dakgebint met schaargebinten voorzien van telmerken.

Binnnenplaats. Oost- en noordzijde voorzien van één travee brede vlak overwelfde galerij; korfbogen steunen op samengestelde pijlers. In oostelijke zijmuur, naast de toren, een open met kruisribgewelf overwelfde portiek steunend op pilasters versierd met spitsboogjes waarin een driepas; twee consoles de ene met vrouwenfiguur met een hondje en de andere met de aartsbisschop van Canterbury; gewelfsleutel met initialen van Pieter Bladelin. Twee traveeën-brede galerij van het poortgebouw met kruisribgewelven aanzettend op drie consoles waarop het embleem van de Medici. Op de binnenplaats boven de twee korfbogen twee gebeeldhouwde renaissance-medaillons met portret van Lorenzo de Medici en Clarice Orsini. Bovenvensters bewaren negblokken en geprofileerde waterlijst boven de dorpels; twee uiterste traveeën met natuurstenen kruiskozijn.

Laatclassicistische kapel Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart van 1832 naar ontwerp van architect F. Cools (Brugge) gebouwd op een deel van de Naaldenmarkt. Eenvoudig baksteenbouw onder leien zadeldak met kleine dakruiter; halfronde vensters met ijzeren harnas in de voorts onversierde zijgevels. Driebeukig, zes traveeën lang, superpositie van gemarmerde zuilen van Dorische en Ionische orde. Tongewelf met cassetten voorzien van bloemmotief. Galerij met balustrade van messing naar ontwerp van G. Dumery (Brugge). Apsis met grisailles van J. Paelinck (Brugge) (1834) voorstellend Caritas, Geloof, Hoop, Liefde en Religie.

Mobilair. Beelden van L. Delvaux afkomstig van de hofkapel van Karel van Lorreinen. Bovenaan prijkt Onze-Lieve-Vrouw uit de tweede helft van de 18de eeuw van P. Pepers, ertegenover orgeltribune met Hooghuysorgel met Corinthische zuiltjes op de hoeken. Glasramen van 1904 door J. Dobbelaere.

Neoclassicistisch kapelletje van circa 1830, achteraan in de tuin. Oorspronkelijk groter, ingekort naar aanleiding van deels uitgevoerde rooilijnwijziging vastgelegd in K.B. van 6 februari 1891. Voorgevel bekroond met driehoekig fronton met blinde oculus. Rondboogdeur met waaiervormige roeden voorzien van bloemmotief.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, doss. 202/6130.
  • Stadsarchief Brugge, Openbare werken. Vaarten en wegen, 1888-1890, XIII b pak 42.
  • BEERNAERT B., Open Monumentendag. Via Europa, reisverhalen in steen, 1999, p. 73-81.
  • BUYLE M., Florentijse Renaissance-Prinsen in het 15de-eeuwse Brugge. De conservering van de stenen portretbustes van Lorenzo de Medici en Clarice Orsini in het Hof van Bladelin, in M&L, VIII, 1989, nr. 1, p. 4-19.
  • CLAEYS G., Het Hof Bladelin te Brugge, Brugge, 1988.
  • CONSTANDT L. (ed.), Stenen herleven, 111 jaar "Kunstige Herstellingen" in Brugge 1877-1988, 1988, p. 111-112.
  • DEVLIEGHER L. 1975: De huizen van Brugge, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen 2-3, Tielt, 237-242.
  • DEVOS P.; CONSTANDT L.; ESTHER J.P., Brugge, Herwonnen schoonheid, Tien jaar monumentenzorg te Brugge, 1975, p. 163-169.
  • GOOSSENS M., Het Hof Bladelin en zijn negentiende-eeuwse restauraties, in Biekorf, 1988, 2, p. 138-145.
  • ROTSAERT J., Van Herenhuis tot Spellewerkschool. Het Hof Bladelin, in BO, XI,1971, p. 43-89.

Bron: GILTÉ S. & VANWALLEGHEM A. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Oudste kern, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nA Noord, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De westvleugel van het Hof Bladelin bezit nog zijn oorspronkelijke sporenkappen. De kappen bestaan uit gestapelde dubbele schaargebinten met flieringen. De sporen zijn bovenaan verstevigd met een hanenbalkje. Tegen de dwarsgevels staan stijlgebinten opgesteld. Het eikenhout is dendrochronologisch gedateerd in 1440-1441.

  • VAN EENHOOGE D., DEBONNE V. & HANECA K. 2018: Middeleeuwse dakkappen in Brugge en ommeland. Een catalogus, Onderzoeksrapporten agentschap Onroerend Erfgoed 97, Brussel.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Poortgebouw van het Hof van Miraumont

  • Is deel van
    Naaldenstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Patriciërswoning Hof Bladelin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/29518 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.