erfgoedobject

Herenhuis Hof van Gistel

bouwkundig element
ID
29514
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/29514

Juridische gevolgen

Beschrijving

Belangrijk herenhuis gebouwd in 1444 in opdracht van Antoine de Bourbon, hertog van Vendôme en heer van Gistel. Huidig uitzicht resultaat van opeenvolgende wijzigingen.

1562: Marcus Gerards tekent aan de Naaldenstraat een breed- en diephuis op een L.-vormige plattegrond, met aan noordzijde een ronde traptoren, rechts van gebouw een galerij geopend aan de tuinzijde, die uitziet op een gelijkaardig hoofdgebouw met kleinere ronde traptoren. Sporen van opengewerkte galerij, zie nummer 9.

Circa 1600: toevoegen van de laatrenaissancedeur. In de loop van de 18de eeuw: aanpassen van de benedenvensters. 1884: herstellen van de traptoren en hermaken van de natuurstenen fries volgens bestaande toestand.

1921: de bovenvensters worden geüniformeerd naar het voorbeeld van de twee rechter vensters met kruiskozijnen en glas in lood.

1952: verbreden van de poortopening. 1976-1977: consoliderende restauratie naar ontwerp van architect W. Van Daele en L. Deprez (Brugge).

Voormalig herenhuis op een onregelmatige plattegrond. Verankerde, okergeelbeschilderde lijstgevel van baksteen; negen/zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok parallel aan de straat) gevat tussen twee trapgevels; aan de noordwestzijde, ronde traptoren onder kegelvormige spits (leipannen) met onder dakrand een boogfries van zandsteen. Zwarte plint met één beluikte kelderopening. Rechthoekige vensters met bewaarde afgeschuinde dagkanten, benedenvensters met laat 18de-eeuws houtwerk, bovenvensters met vernieuwde zandstenen kruiskozijnen en bewaard hang- en sluitwerk. Korfboogdeur ingeschreven in een grijsbeschilderde portiektravee van natuursteen: geblokte Ionische pilasters onder een gekornist hoofdgestel aansluitend bij de sluitsteen met gebaarde mannenkop; rechthoekig bovenlicht met afgeschuinde dagkanten en houten waaier. Belijnende houten kroonlijst ondersteund door uitspringende zandstenen lijst op consoles. Verbrede tudorboogpoort met bepleisterde omlijsting in de rechter travee. Overdekking doorgang met balkwerk. Haast blinde achtergevel met in 1976-1979 toegevoegde beglaasde erker.

Interieur. Volledig onderkelderde hoofdvleugel: kleine kelder - mogelijk oorspronkelijk als keuken gebruikt - met graatgewelven op kleine middenzuil met kapiteel die een hergebruikte omgekeerde sokkel is; aan de zuidkant een ingebouwde haard afgewerkt met houten bovendorpel; aan straatzijde, een waterput met arduinen aanrecht waarnaast stenen trap naar straat. Links kelder op rechthoekige plattegrond overwelfd met korfbogige graatgewelven en stenen trap naar straat. Rechthoekige ontvangsthal, bevloerd met grijze en zwarte marmeren tegels, aanpalende vertrekken toegankelijk via vier eikenhouten deuren met geschilderde omlijsting in Lodewijk XIV-stijl. Wand tegenover de straat met houten lambrisering waarachter kasten. Gepleisterd plafond door moerbalk in twee vakken gescheiden, telkens met lijstwerk en centrale rozet. Imposante Lodewijk XV-trap afkomstig van het in 1975 afgebroken Sint-Lodewijkscollege (zie Zilverpand) getypeerd door gebeeldhouwde trappaal; in het kuipstuk een rocaillemotief en het wapenschild van de Sint-Pietersabdij van Oudenburg. Salon rechts van hal: schouw met schouwboezem in stucwerk in Lodewijk XVI-stijl, gepleisterd plafond versierd met van loofwerk voorziene rozet. Salon links van hal: witmarmeren schouw en gepleisterd plafond. Bovenzaal met moerbalken rustend op geprofileerde natuurstenen consoles en verder getypeerd door geprofileerde balksleutels. De tweede, derde, vijfde en zesde vensternis hebben vensterbankjes afgewerkt met zandstenen dekplaten. In de noordelijke muur een - niet oorspronkelijke - rechthoekige deuropening naar de ronde traptoren, links ervan in de achtergevel, een gedichte steekboogvormige deuropening die vroeger via het verdwenen bijgebouw naar de traptoren leidde.

Toren met spiltrap samengesteld uit enerzijds een ronde eiken spil bestaande uit drie op elkaar geplaatste stammen, en anderzijds honderd volle eiken treden.

Bijgebouw van vier traveeën en twee bouwlagen onder afgeknot zadeldak. Verankerde bakstenen lijstgevel; centraal dakvenster met tuitgevel en rechthoekig venster opgenomen in een korfboognis. Aangepaste rechthoekige muuropeningen met bewaarde afgeschuinde dagkanten en ontlastingsboog.

Interieur. Gedeeltelijk onderkelderd en overkluisd met tongewelf dat aansluit bij de grote kelder onder hoofdvleugel. Aan tuinzijde, kamer met 19de-eeuwse aankleding: gepleisterde plafonds met lijstwerk, versierde centrale rozet en grijsmarmeren volutenschouw. Op de bovenverdieping, bewaarde balklaag met moer- en kinderbalken. Zolder met eiken schaargebint voorzien van gordingen waarop kepers van spar rusten.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief, dossier 202/5609.
  • Stadsarchief Brugge, Bouwvergunningen, nr. 289/1921, nr. 7/1952.
  • BEERNAERT B., CONSTANDT L., ESTHER J., Het Hof van Gistel. Geschiedenis en restauratie van een herenhuis in Brugge, Brugge, 1993.
  • BEERNAERT B., Open Monumentendag Vlaanderen, 15de-eeuwse architectuur in de binnenstad, Brugge, 1992.
  • DEVLIEGHER L. 1975: De huizen van Brugge, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen 2-3, Tielt, 235-237.

Bron: GILTÉ S. & VANWALLEGHEM A. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Oudste kern, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nA Noord, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Herenhuis Hof van Gistel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/29514 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.