erfgoedobject

Kasteeldomein van Zwijnaarde

bouwkundig / landschappelijk element
ID
26994
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/26994

Juridische gevolgen

Beschrijving

"Kasteel van Zwijnaarde" ook zogenaamd Kasteel della Faille. Huidig vrij recent kasteel met omringend park, behouden omwalling en toegangsdreef vanaf het dorpscentrum, heden door de autosnelweg E3 op jammerlijke wijze van het eigenlijke kasteeldomein gescheiden. Belangrijke voorgeschiedenis, opklimmend tot de 14de eeuw: vroegste melding van 1345 waarin het kasteel door Wouter van Zwijnaarde afgestaan werd aan de Sint-Pietersabdij. Sinds 1420 door het protocol voorgeschreven als verblijfplaats voor de graven van Vlaanderen de nacht voor ze in de Sint-Pietersabdij de investituur ontvingen en hun blijde intrede deden te Gent. Onder meer ook tijdelijke woonplaats van Isabella van Oostenrijk, zuster van Karel V en echtgenote van Christiaan II, koning van Denemarken; ze stierf er in 1526. Verwoesting tijdens de beeldenstorm en wederopbouw onder abt Joachim Arsenius Schayck in de 17de eeuw. Id est het kasteel bekend door een gravure van Sanderus: een rechthoekig omwald slot met binnenhof, hoektorentjes en getrapte dakkapellen. In 1797 door de Fransen openbaar verkocht samen met alle verbeurd verklaarde goederen van de Sint-Pietersabdij. Sinds eerste helft 19de eeuw eigendom van de familie della Faille d'Huysse. Circa 1836 (confer kadastergegevens) wederopbouw van het kasteel in een eigentijdse neoclassicistische stijl doch gebouwd op de oude, door water omgeven vestingen. Verwoest tijdens de Eerste Wereldoorlog (1918) en nogmaals heropgebouwd in 1922 in zijn huidige vorm, in neorococostijl, naar ontwerp van architect Octave Flanneau (Brussel).

Kasteel op U-vormige plattegrond, gebouwd in het midden van het door de watergordel omgeven terras en grondvesten van de voormalige grotere kastelen (onmiddellijk in het water gebouwd). Toegangsbrug vooraan met drie getoogde bogen afgezet met vernieuwde ijzeren leuning tussen gemetselde postamenten en siervazen. Funderingen van Doornikse steen en baksteen, links en rechts van de brug versierd met het wapenschild van de abt van de Sint-Pietersabdij (Joachim Arsenius Schayck).

Gebouw met twee bouwlagen onder twee afzonderlijke mansardedaken in de zijvleugels en centraal afgevlakt schilddak (kunstleien) met dakkapellen. Parement van imitatie Franse steen. Voorgevel gemarkeerd door twee vooruitspringende zijvleugels van elk twee traveeën en centrale partij van drie traveeën met geaccentueerd deurrisaliet met pseudofronton op gekoppelde pilasters met neorocailleconsoles; wapenschilden van de familie della Faille en de Beauffort in het fronton. Getoogde beluikte vensters op arduinen lekdrempels. Getoogde deur (fraai houtwerk) met bekronend smeedijzeren balkon voor het rondboogvormig bovenvenster. Zijgevels van vijf traveeën. Achtergevel van zeven traveeën met brede centrale travee onder pseudofronton met cartouche "refectum MCMXXII" en oorspronkelijk vooruitspringende portiek met bekronend terras, heden ingebouwd in een recente toegevoegde wintertuin.

Interieur met lambriseringen in neo-Lodewijk XVI-stijl en salon met enkele ingelijste panelen met chinees rijstpapier uit de 18de eeuw beschilderd met florale motieven en vogels, afkomstig van het gesloopte "Hotel della Faille", op de Kouter te Gent.

Ten noorden en zuiden voor het kasteel, ruime bakstenen stallen en koetshuizen daterend uit de 18de eeuw; zuidelijke vleugel recent gerenoveerd. Gebouwen van negen traveeën met één bouwlaag in de zijtravee en twee in de drie centrale traveeën onder driehoekig fronton, verrijkt met wapenschilden van de Sint-Pietersabdij. Afdekkende zadeldaken (leien, mechanische pannen). Begane grond geritmeerd door brede korfbogen met ingeschreven rechthoekige vensters en stenen kruiskozijnen voor de zuidelijke vleugel en grote rechthoekige poorten. Middenrisaliet geleed door vlakke pilasters.

  • Kadasterarchief Oost-Vlaanderen, mutatieschetsen Gent, afdeling XXIV (Zwijnaarde), 1836/8.
  • DE POTTER F. en BROECKAERT J. 1864-1870: Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 8, Gent, 6-8.
  • SANDERUS A. 1641 (heruitgave 1973): Flandria Illustrata, deel I, boek IV, Colonae Agrippinae, 180.
  • SONNEVILLE A. en DE LEY H. 1977: Beelden van Zwijnaardes verleden en heden, Heemkring Scheldeveld, Jaarboek VII, 68-69.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nd, Brussel - Gent.
Auteurs: Bogaert, Chris
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Kasteelpark

Het kasteelpark werd eind negentiende of begin twintigste eeuw heraangelegd en uitgebreid naar het zuiden. De ommuurde moestuin in de zuidoostelijke uithoek van het domein dateert van deze periode. 

  • Topokaart 1903-1912: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, eerste uitgave: 3de herziening 1903-1912, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.
  • Topokaart 1928-1950: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, tweede uitgave, terreinopnames 1928-1950, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.
Auteurs: Claeys, Dries
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Meer informatie

  • VAN ELSLANDE R., Het verblijf van Christiaan II koning van Denemarken, Zweden en Noorwegen te Zwijnaarde, in Scheldeveld, jb. XXXIX, 2010, blz.181-211.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Omvat
    Prelaatsdreef

  • Is deel van
    Joachim Schayckstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein van Zwijnaarde [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/26994 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.