erfgoedobject

Machine- en ketelhuis van Textielveredelingsbedrijf Alsberge-Van Oost (A.V.O.)

bouwkundig element
ID
26317
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/26317

Juridische gevolgen

Beschrijving

Blekerij opgericht op de Assels aan de oude Leiearm op de grens met Gent en omgracht door een beek, door August Van Oost en Joseph Alsberge in 1879.

In 1920 uitgebreid tot "Les Anciens établissements Alsberge-Van Oost" en invoer van nieuwe procedés. Tussen de twee Wereldoorlogen sloten zich verschillende zustermaatschappijen bij deze vennootschap aan. De laatste jaren opgenomen in het consortium van Pricel. Volledige stopzetting van het bedrijf in 1978. Nieuwe bestemming nog onbekend.

Een exacte datering of localisering van de verschillende bouwfasen wordt sterk bemoeilijkt door talrijke verbouwingen van bestaande constructies (in de periode 1879-1900 reeds tien mutaties in de kadastergegevens, terwijl de huidige gebouwen meestal dateren van na 1900). Bovendien raakte het gebouwencomplex sterk in verval sedert de stopzetting van het bedrijf en werden de machines verkocht en recupereerbaar ijzer door een schroothandelaar uitgebroken.

Tot de oorspronkelijke constructie opgericht in 1879-80 behoort een deel van de later uitgebreide blekerij, het magazijn voor ongebleekte stoffen en de droogkamer. Het betreft een gebouw van twee verdiepingen met gevel geritmeerd door steekboogvensters, per travee gescheiden door pseudo-pilasters. In het midden en in de rechterhoek overkraagt een luifel de ingang. In de droogkamer is de begane grond voorzien van een houten zoldering met kinder- en moerbalken, laatst genoemde via houten slof rustend op de kopplaat van gietijzeren kolommen en door middel van opstaande randen hierop vastgezet. In het magazijn werd een betonconstructie aangebracht, doch met behoud van een gietijzeren draaitrapje. In 1882, ten westen van de droogkamer, bouw van een stof- en bobijnmagazijn. Verdere uitbreidingen van het complex gebouwen in de jaren 1880-90. Binnenin sporen van vroegere buitenmuren met rondboogvormige openingen.

In het grote blok aanleunend bij het bovengenoemde magazijn was op de gelijkvloerse verdieping de plooikamer, appretage en weefselblekerij ondergebracht en op de gedeeltelijke bovenverdieping de machinale drogerij.

Het oudste gedeelte dateert van 1892 en werd in 1900 (ten oosten), 1908 (ten noorden en zuiden) en 1914 (ten zuiden) uitgebreid. De oudste gevels, gericht naar de kantoren en de straatkant, vertonen een typisch eind 19de-eeuwse ordonnantie. Verdiepte venstertravee of nissen afgezet met baksteenfries en voorzien van meestal blinde rondboognissen. Dezelfde ordonnantie werd aangehouden in de gevels van 1908 tot 1921 (de kaarderij). De drogerij vertoont de kenmerkende jaloezieramen van een droogzolder.

Het onderhoudsatelier met smidse van 1900 bevond zich tussen machine- en ketelzaal. De drie zadeldaken zijn aan de zijkanten gevat tussen puntgevels.

De stoommachine is ondergebracht in een rechthoekig gebouwtje met topgevel waarachter een lichtkap door middel van een gevelsteen gedateerd 1913-14. Een gietijzeren trapje verleent toegang tot de machinekamer. De wanden zijn bekleed met faïencetegeltjes in Art Nouveaustijl. De driecylinderstoommachine van 1913 is geconstrueerd door Vanden Kerchove (Gent) en is een combinatie van monocylinder en tandem. Via een drijfriem verbonden met een elektrische installatie. In de kelder bevinden zich de pomp- en voedingsinstallaties.

Ten zuidoosten van de machinekamer werd in 1921 een nieuw ketelhuis onder drie raekemdaken opgetrokken. Vijf Lancashirestoomketels overgeschakeld op stookolie bevinden zich in de ketelbemetseling. Drie gemerkt Nouvelles Usines Bollinckx, Jumet en twee Mahy, Wondelgem, een ervan is gedateerd 6.2.1914. Aan de buitenkant vier grote rechthoekige poorten in dito nissen.

Ten zuiden geflankeerd door ronde, met ijzeren banden versterkte fabrieksschouw. Aanleunend bij het onderhoudsatelier en achter het ketelhuis oprichting van de garenblekerij en drogerij in 1914. Op de gelijkvloerse verdieping twee rijen gietijzeren zuiltjes met vleugelkapiteel als ondersteuning van ijzeren I-balken.

De weefselblekerij aanleunend tegen de machinekamer werd in hetzelfde jaar (1914) opgericht. Breed tweeverdiepingen gebouw onder twee zadeldaken met aanbouwsel onder raekemdaken. Gevels verticaal geaccentueerd door verdiepte venstertravee bekroond met dubbele muizentand waarin rechthoekige vensters, op de bovenverdieping tweeledig.

In benedenruimten: bakstenen troggewelven tussen ijzeren I-balken rustend op loodrecht aangebrachte I-balken op ijzeren zuilen.

Zuidelijk gedeelte onder raekemdaken op houten dakspanten rustend op gietijzeren zuilen.

De "lainage" (1921) ten noorden van het fabrieksterrein bezit gelijkaardige architecturale kenmerken als de blekerij. Incorporeert een ouder gedeelte van 1914. Een bouwnaad toont aan dat dit gebouw met één verdieping verhoogd werd. Gedateerd op gevelsteen 1922.

De kantoren en het centraal laboratorium aan de straatkant en ingang vormen een mooi geheel van twee bouwlagen onder plat dak respectievelijk daterend van 1938 en 1921 met ertussenin een woning van 1949. De ingang van de burelen is overluifeld met een marquise in glas-en-ijzer. De begane grond van de laboratoria wordt versierd met een zuilengalerij.

De refter rechts van de ingang dateert van 1949. Er bevinden zich ook nog twee woningen op het fabrieksterrein van 1914.

  • M.I.A.T., Alsberge-Van Oost, dossier 386.51.7. De Rooigemgalm.

Bron: BOGAERT C., LANCLUS K. & VERBEECK M. 1982: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Gent, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 4nd, Brussel - Gent.
Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Anno 2014 zijn enkel het machinehuis en ketelhuis bewaard.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Machine- en ketelhuis van Textielveredelingsbedrijf Alsberge-Van Oost (A.V.O.) [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/26317 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.