erfgoedobject

Pand met reclamemuurschilderingen voor Blue Band en Vigor

bouwkundig element
ID
217084
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/217084

Juridische gevolgen

Beschrijving

Pand met bijgebouw, beide voorzien van reclamemuurschilderingen, voor de merken 'Vigor' (hoofdgebouw) en 'Blue Band' (bijgebouw). Op het bijgebouw was oorspronkelijk nog een tweede, nu onleesbare, reclamemuurschildering aangebracht en het heeft een opschrift op een met baksteen ingevulde poortopening. Dit is nog deels leesbaar en luidt 'Pannen, tuiles, welfsels'. De site ligt vlak bij de spoorweg en alle reclames zijn op het treinverkeer gericht.

'Vigor'-zeeppoeder werd geproduceerd door de Lever zeepfabrieken in Vorst. Lever is een in oorsprong Brits bedrijf dat in 1886 als 'Lever Brothers' werd opgericht door William en James Lever, waarbij de laatstgenoemde al in 1892 het bedrijf verliet.

'Lever Brothers' was vernieuwend op verschillende vlakken. De firma was één van de eerste die plantaardige olie gebruikten voor zeepproductie. Veruit het meest bekende product uit de beginjaren van het bedrijf is 'Sunlight'-zeep, naar verluidt de eerste zeep, die per stuk verpakt verkocht werd en voorzien werd van een merknaam. William Lever zou verder de bedenker zijn van het eerste reclamefilmpje.

William Lever kwam naar verluidt met ons land in contact in 1888, toen hij zijn zepen kwam promoten op een internationale tentoonstelling in Brussel. Ons dichtbevolkte en sterk geïndustrialiseerde land trok hem aan als productieplaats en afzetmarkt. Al in 1889 opende hij een handelskantoor op de Beurs en richtte hij twee depots op, waaronder één in Antwerpen.

In 1905 zagen de 'Savonneries S.A Lever Frères' het levenslicht in Vorst. De fabriek in Vorst was een modelfabriek waar harmonieus leven en produceren hand in hand moesten gaan, net zoals in Port Sunlight, het hoofdkwartier van 'Lever Brothers' in Groot-Brittannië.

William Lever kreeg ook voet aan de grond in Belgisch Congo. De 'Huileries du Congo Belge' opgericht in 1911 in Leverville (nu Lusanga) leverden onder meer palmolie voor de zeepproductie.

Vanaf 1919 werd naar verluidt gestart met de productie van het nieuwe 'Vigor'-zeeppoeder in Vorst. 'Vigor' (Latijn voor kracht) werd aanvankelijk geadverteerd als waspoeder, maar volgens een niet gedateerd bedrijfsdocument kon het ook dienstig zijn voor de afwas en voor de schoonmaak.

Naast 'Sunlight' en 'Vigor' produceerden de 'Savonneries S.A Lever Frères' in de jaren 1930 ook de zepen en zeeppoeders 'Vim', 'Twink', 'Lux', 'Olva' en 'Soleil'.

In de beginjaren adverteerde 'Vigor' met de 'kruistocht tegen vermoeienis' van ridder Vigor, die de huisvrouw moest bevrijden 'van de banden waarmede de vermoeienis haar omsluit'. De 'zegevierende werking' van ridder Vigor 'overleeft in de zeeppoeder VIGOR, die de vermoeienis overwint, daar zij toelaat te wasschen zonder krachtig op het linnen te moeten wrijven en het tevens die uitzonderlijke zuiverheid geeft, welke het hart van iedere huisvrouw verheugt.'

De tot dusver bekende muurreclames van 'Vigor' zijn allemaal gelijkaardig van opzet. Ze bestaan uit een effen groen rechthoekig vlak met gele omkadering met witte letters met rode rand. Bovenaan staat 'ZEEPPOEDER', vervolgens in grote letters 'VIGOR' en onderaan, binnen een witte rechthoek met afgeronde uiteinden 'Voor de zware wasch'. Het geheel refereert naar de verpakkingen van het Vigor-poeder. Er zijn eveneens voorbeelden bekend in het Frans en in het Duits.

Lever Brothers versmolt in 1930 met de Nederlandse 'Margarine Unie' tot Unilever. De fabriek in Vorst bestaat nog steeds. Vigor komt ook nog voor als merknaam voor huishoudzeep, maar in handen van een andere producent.

Typische reclamemuurschildering voor 'Vigor'-zeeppoeder op de zijgevel van het hoofdgebouw. De woorden 'VIGOR' en 'ZEEPPOEDER' zijn nog duidelijk leesbaar, in de rechthoek waarin normaal gezien de tekst 'Voor de zware wasch' stond vallen met enige moeite nog de woorden 'Voor de' te ontcijferen.

'Blue Band' was het bekendste margarinemerk van de Nederlandse firma Van den Bergh uit Oss. De familie Van den Bergh was in 1858 naar Oss verhuisd uit het nabijgelegen Geffen en Simon van den Bergh zette er de kruidenierszaak van zijn vader verder. Hij ruilde de producten uit zijn winkel tegen boter, die hij dan tot zelfs in Antwerpen en Brussel ging verkopen. De 'Blue Band'-margarine werd in 1923 gelanceerd. Het bedrijf was toen al in Rotterdam gevestigd, waar het in 1891 naar toe was verhuisd, omdat de Joodse familie Van den Bergh in deze wereldstad meer kansen kreeg om zich in het openbare leven te ontplooien dan in het Rooms-Katholieke Oss.

De lancering van het merk ging gepaard met een grootschalige reclamecampagne, die alle registers opentrok met affiches, wedstrijden (rond het bekende 'Blue Band'- meisje), lichtreclames en emailleborden. De doorgedreven reclamecampagne en tegencampagne van Jurgens lokten kritische reacties uit: ‘Kapitalen worden besteed om het publiek te doen gelooven, dat een of ander maaksel "versch gekarnd" is, met het succes voor de ondernemers, dat inderdaad vele menschen gaan meenen, dat margarine toch eigenlijk net zo goed is als natuurboter.'

De firma Van den Bergh was de grootste concurrent van de firma Jurgens, onder meer bekend van de margarines 'Planta' en 'Solo' en eveneens aanvankelijk gevestigd in Oss. In 1927 fusioneerden beide firma's tot 'Margarine Unie' en in 1930 vormden ze, zoals hoger geschetst samen met de Britse firma 'Lever Brothers' 'Unilever'. Deze multinational verdeelt het merk 'Blue Band' nu nog steeds.

De reclamemuurschildering voor 'Blue Band' op de zijgevel van het bijgebouw is een eenvoudige letterschildering met een blauwe ondergrond, met bovenaan in een boog 'Blue Band' in witte hoofdletters en onderaan in witte hoofdletters 'margarine'.


Auteurs: De Houwer, Veerle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pand met reclamemuurschilderingen voor Blue Band en Vigor [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/217084 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.