erfgoedobject

Hippodroom

bouwkundig element
ID
215930
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215930
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hippodroom
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De hippodroom van Sterrebeek, aangelegd in de jaren 1930, is gelegen in een nog landelijk gebied in het zuiden van de gemeente. Het grote complex bestaat uit verschillende gebouwen waaronder faciliteiten voor bezoekers en stallingen.

Het bezoekersgedeelte is centraal ingeplant bij de toegang in het verlengde van de Hippodroomlaan en omvat onder meer twee tribunes met loketten en cafetaria, toegangspaviljoentjes, luifels (voor de tentoonstelling van de paarden?) en andere kleine bijgebouwtjes, alle opgetrokken in een laat-modernistische stijl. Ten oosten en ten westen hiervan: vleugels met stallingen in een meer traditionele landelijke stijl. Ten zuiden van de gebouwen tot voor kort vijf renbanen voor paardenrennen, vandaag niet meer onderhouden en in gebruik als golfterrein.

Historiek

De oudste hippodromen in België ontstonden onder de eerste twee vorsten van België, Leopold I en II, onder andere in Brussel, Gent, Waregem, Watermaal-Bosvoorde en Groenendaal (Hoeilaart). Begin 20ste eeuw kwamen hier nog een aantal renbanen bij rond Brussel, bijvoorbeeld in Dilbeek, Stokkel, Vorst, Sint-Agatha-Berchem en Vilvoorde. Ook in de andere provincies waren er verschillende renbanen. Bij de inplanting van renbanen was vooral de ontsluiting van belang, bijvoorbeeld het aanwezig zijn van een spoorweg voor het vervoer van paarden en toeschouwers (zie de verdwenen hippodroom van Dilbeek). Tussen de Wereldoorlogen verdwenen er al heel wat renbanen. In de omgeving van Sterrebeek waren vooral de renbanen van Groenendaal en Watermaal-Bosvoorde van belang. Deze van Groenendaal werd op het einde van 19de eeuw opgericht onder impuls van Leopold II, maar ging in 2001 failliet. De tribune uit de jaren 1980 aan de hand van ingenieur André Paduart werd gesloopt, enkel het koninklijk paviljoen werd behouden.

De hippodroom van Sterrebeek werd aangelegd als vervanging van de renbaan van Stokkel in de jaren 1938-1939 door de heren du Roy de Blicquy. De eerste opbouw, een "huis", werd kadastraal geregistreerd in 1937 als eigendom van de naamloze maatschappij "Immobilière de territoires 'Chasse de princes'" (vandaag centraal gelegen tussen de westelijke stallingen), gevolgd in 1939 door de grote tribune, de kleine tribune, burelen, sportterreinen en stallen. De hippodroom opende op 9 oktober 1939. Er werd slechts één koers (galop en draf) georganiseerd in 1939 voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Kort na de oprichting, werd de renbaan tijdens de Tweede Wereldoorlog in gebruik genomen door het Duitse leger voor zieke paarden. Op het kadaster werd in 1943 melding gemaakt van de inname door de bezettende overheid. Daarna werd de hippodroom bezet door het Amerikaanse leger als krijgsgevangenenkamp en door de dienst voor legermaterialen als opslag.

Sinds 1950 vonden er regelmatig drafwedstrijden plaats. De grote doorbraak kwam er in 1952 met het inrichten van de Grote Winterprijs door de "Société Sportive du Demi-Sang". Sinds 1956 ook renwedstrijden. De hoogdag was de jaarlijkse "Mardi-Gras"-prijs. Tussen de jaren 1950 tot de jaren 1980 werden er nog stallingen bijgebouwd en aanpassingen gedaan vooral aan de bestaande stallen (zie kadastrale mutatieschetsen).

Vanaf het einde van de jaren 1990 ging het slecht met de paardensport en in de jaren 2000 werd de uitbating in Sterrebeek stopgezet. In 2013 in gebruik als golfterrein met herbestemming in de toekomst.

Met zijn 41,69 ha en vijf renbanen was deze hippodroom niet alleen de grootste van het land, het is ook de enige waar zowel draf- als renwedstrijden konden plaatsvinden. Er was plaats in de stalling voor 250 paarden met een vast verblijf en voor 70 paarden op "bezoek". De hippodroom is bereikbaar via de Hippodroomlaan die aansluiting gaf op de Tramlaan. De Hippodroomlaan werd als toegangsweg tot de Hippodroom verlengd in de jaren 1930 tot aan de Hippodroom en andere delen werden verbreed in de jaren 1950.

Beschrijving

Het hoofdgebouw op een rechthoekige plattegrond met tribune is een modernistische constructie bestaande uit een betonstructuur met vulling in gele baksteen in combinatie met donkere tegels. Door het lijnenspel van de ramen en omlopende lijsten wordt de horizontaliteit van het gebouw aan de noordzijde benadrukt. Kenmerkend zijn de hoger opgetrokken oost- en westgevels met gebogen lijnen en vlaggenmasten, de patrijspoorten en de metalen ramen. Aan de oostzijde wordt het gebouw gekenmerkt door een cafetaria met omlopend vensterregister met tussenstijlen bekleed met geglazuurde baksteen. Bewaarde toog in het interieur. Aan de noordgevel ook lagere uitbouw van één bouwlaag met de vroegere overluifelde loketten (zie muuropeningen). De open tribune aan de zuidzijde heeft een grote overstekende betonnen luifel en werd later grotendeels toegemaakt met een grote glaspartij. Ten westen recentere uitbreidingen met latere tribunes.

Het tweede tribunegebouw met zelfde stijlkenmerken is kleiner en heeft een grote overstekende betonnen luifel en betonnen zitbanken. Aan de linkerzijde gesloten loge. De kleine sanitaire gebouwtjes hebben dezelfde stijlkenmerken: gebogen lijnen en patrijspoorten.

Langs de Roy de Blicquylaan toegangspaviljoentjes, gelegen nabij de respectievelijke tribunes. Deze paviljoentjes met beraapte gevels hebben sterk overkragende afgeronde luifels. Tussen de paviljoentjes ijzeren toegangshekken. Bij de toegang gebogen luifel op ijzeren zuilen en met koepels uit glas. Een tweede luifel meer naar het oosten is soberder uitgewerkt en heeft betonnen zuilen.

Verschillende vleugels met stallingen gegroepeerd rond binnenkoeren met plaats voor 320 paarden. De verschillende vleugels zijn opgetrokken in een traditionele baksteenarchitectuur onder sterk overkragende zadeldaken met grote dakvensters die de paardenstallen bevatten en mogelijk nog andere dienstgebouwen.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Zaventem, afdeling IV (Sterrebeek), 1937/31, 1937/27, 1943/23, 1953/41, 1961/46 en 47, 1966/75, 1977/53 en 1988/42.
  • GUILLAUME F. 1990: De Hippodroom van Sterrebeek, onuitgegeven werk.
  • VANNOPPEN H. & SOMMEREYS-PARENT L. 1978: De geschiedenis van Sterrebeek, het kastelendorp, Tielt.
  • SOMMEREYNS-PARENT L. 1989: Een wandeling langs het Meester Craps-pad te Sterrebeek, Midden-Brabant, 4, 29.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hippodroom [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215930 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.