erfgoedobject

Duitse militaire post Soetestraat 9

bouwkundig element
ID
215883
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215883

Juridische gevolgen

Beschrijving

Min of meer bovengrondse betonnen militaire constructie, waartegen een loods is geplaatst, op adres Soetestraat 9. Gelegen op het gehucht Ondank, ten noorden van de voormalige spoorlijn Ieper-Torhout, ten noordoosten van het gehucht Vijfwegen, ten oosten van het bos van Houthulst, ten westen van Stadenberg. Langs de Soetestraat, meer bepaald net ten zuiden van deze militaire post ligt een andere betonnen constructie (Soetestraat 5). Op adres Soetestraat 3, ter hoogte van de kruising van de Soetestraat en de voormalige spoorlijn Ieper-Torhout, ligt een tweede betonnen constructie.

Historiek

Duitse betonnen post, opgetrokken bij een molen, op het gehucht Ondank. Deze militaire post maakte deel uit van een Duitse stelling, die vóór en tijdens de Derde Slag bij Ieper op Duitse militaire stafkaarten 'Flandern I Stellung' wordt genoemd, vanaf eind 1917 'II. Stellung'. In de literatuur wordt deze stelling ook wel aangeduid met 'Flandern II St (1)'. Ze lag aan de voet en op de westelijke flank van de Vlaamse heuvelrug.

Deze stelling, die hier 'II. Stellung' wordt genoemd, was versterkt met een dubbele rij prikkeldraadversperring. Langs de Soetestraat, maar ook ten oosten ervan, waren tegen de zomer van 1917 vele betonnen posten opgetrokken, in dubbele of driedubbele rijen. In deze zwaar versterkte omgeving, ten oosten van het Houthulstbos, waren nog verschillende andere stellingen aangelegd, die sterk evolueerden en op Duitse stafkaarten aangeduid werden met 'Wald Riegel III', 'Wald Riegel Nord' of 'Houthulst Riegel', later 'Artillerie-Schutz-Stellung' (artillerie-ondersteuningstelling). Ook ten oosten van, parallel met de 'II. Stellung' liep een 'Artillerie-Schutz-Stellung'.

Er waren hier, parallel met de Soetestraat ook kleine stukjes loopgraaf aangelegd. In deze omgeving waren ook diverse kampementen (‘Lager’) ingericht en werden ook heel wat batterijen opgesteld en waren commandoposten ingericht. Op een Duitse kaart van 27 februari 1918 wordt alvast aangegeven dat er zich in deze omgeving een commandopost voor de artillerie bevond. Mogelijk betreft dit de bunker op adres Soetestraat 5. Onderhavige constructie was vermoedelijk bedoeld als manschappenverblijf. De opening in de zuidelijke muur diende wellicht als kijk- en schietopening. Een foto van een gelijkaardige militaire post bij Ondank, eveneens met sterk afgeschuinde dakranden toont hoe het dak bedekt was met gras of een donkerkleurige mat, ter camouflage.

Deze omgeving werd aan het begin van het geallieerde Bevrijdingsoffensief veroverd. Op 28 september 1918, de eerste dag van het geallieerde Bevrijdingsoffensief, waren Belgische linieregimenten erin geslaagd het Vrijbos (bos van Houthulst) en de 'Wald Riegel' in te nemen, dit evenwel tegen hoge verliezen. De volgende dag zetten Belgische linieregimenten hun aanval in vanaf de lijn Stadenreke – Blauwepanne – Vijfwegen, die ’s nachts door de Saksische bezetters was ontruimd: vanaf hier konden ze in één ruk oprukken tot aan de weg Ondank-Stadendreef (huidige Soetestraat en Drevestraat) en de eerste reeks verdedigingswerken van de 'II. Stellung' innemen. Bij het kruispunt Ondank zou het Vierde Linieregiment nog een zware Duitse tegenaanval te incasseren krijgen. Een Duitse tegenaanval draaide uit op een slachting. De Belgische eenheden zouden uiteindelijk het pleit winnen dankzij de inzet van Franse en Belgische artillerie: om 18u was de Belgische Derde Infanteriedivisie meester van Stadenberg.

Beschrijving

Min of meer bovengrondse betonnen militaire post met een langwerpig rechthoekig grondplan, op de afgeschuinde hoeken na. De betonnen constructie is gerealiseerd tegen een houten bekisting. Het dak is 150 centimeter dik, met sterk afgeschuinde dakranden. Ter hoogte van een inslag aan oostelijke zijde is heel wat wapenijzer bloot komen te liggen, bestaande uit 15 millimeter dikke staven met daarin gevlochten staven van 7 millimeter dikte.

Twee toegangen aan oostelijke zijde, met een hoogte van 150 centimeter, komen uit op een smalle gang van 170 centimeter hoogte, die op zijn beurt toegang verschaft tot twee ruimtes, via vrij brede toegangen (110 à 115 centimeter breed). De twee ruimtes zijn 150 centimeter hoog en bevatten elk een nis in de tussenmuur, waarin het houten binnenwerk bewaard is. In beide ruimtes is eveneens een vierkante opening doorheen het dak terug te vinden, evenals een kleine opening in de muur met de gang, ter hoogte van de toegangen. De meest zuidelijke ruimte bevat een opening aan zuidelijke zijde, die naar het midden toe versmalt tot 25 centimeter, met een plateau van maximaal 150 centimeter breedte op ongeveer 70 centimeter boven de betonnen vloer.

  • Brussel, Koninklijk Legermuseum: Collectie militaire stafkaarten, Houthulst-Staden (Plan Directeur), 30/10/1917; Art.Monartskarte Ieperen-Nord, 1/9/1918 – 19/7/1918 (samengevoegde kaart).
  • Ieper, Kenniscentrum In Flanders Fields Museum: Collectie militaire stafkaarten, Lagenkarte der Gruppe Staden, 27/2/1918.
  • Zonnebeke, Memorial Museum Passchendaele 1917: Collectie militaire stafkaarten, Houthulst, 1/3/1917; Belgium, 20 S.E., Ed. 4A, 17/9/1917; Dixmude (Plan Directeur Armée Belge), 1/6/1918.
  • Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Ubersichtskarte Gruppe Diksmuide, 23/9/1917; Stellungskarte Ieperen, Blatt XXII, 6/10/1917; Stellungskarte Staden, Blatt IV, 17/12/1917.
  • Mapping the front. German maps. Military mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection (The Western Front Association in association with the Imperial War Museum), 2010: Stellungskarte Diksmuide-Süd, Blatt IX, 20/7/1917.
  • BACCARNE R. & STEEN J., Van het Vrijbos tot Roeselare. Eindoffensief, Langemark-Poelkapelle, 2002.
  • WACKENIER W., Archeologie van staal en beton: Bunkers en minierte Unterstände uit de Eerste Wereldoorlog in Staden, Westrozebeke en Oostnieuwkerke, Universiteit Gent (ongepubliceerde eindverhandeling), 2004.
  • WEEMAES M., Van de IJzer tot Brussel. Het bevrijdingsoffensief van het Belgisch leger, 28 september 1918, Marcinelle, s.d.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Duitse militaire post Soetestraat 3

  • Is gerelateerd aan
    Duitse militaire post Soetestraat 5

  • Is deel van
    Staden


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire post Soetestraat 9 [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215883 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.