erfgoedobject

Geschilderde muuradvertentie voor Haig House

bouwkundig element
ID
215708
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215708

Juridische gevolgen

Beschrijving

Muurschildering op zijgevel van huisje Poperingseweg 65. Deze woning ligt ten westen van het stadscentrum van Ieper, op zo’n 500 meter ten westen van de spoorwegovergang, tegenover het (huidig) psychiatrisch ziekenhuis Heilig Hartkliniek (voormalig 'Krankzinnigengesticht en Weeshuis').

Historiek

Muurschildering uit het interbellum, aangebracht op de zijgevel van een woning. Het betreft de laatste, meest westelijke woning uit een rij van zes arbeiderswoningen uit het begin van de jaren 1920. Het bouwplan van deze rij woningen door architect R. Taurel is gedateerd op 18 augustus 1922.

De muurschildering bestaat uit een advertentie van de Britse oud-strijdersvereniging 'British Legion' voor 'Haig House', een onthaalplaats voor Britse pelgrims die het front rond Ieper bezoeken.

De 'British Legion' is op 15 mei 1921 opgericht uit vier bestaande Britse oud-strijdersverenigingen. In de eerste plaats wil deze instantie steun bieden aan ex-militairen (bijvoorbeeld oorlogsinvaliden) en hun familie (bijvoorbeeld weduwen of wezen).

Tijdens het interbellum worden de 'Verwoeste Gewesten' druk bezocht. Oud-strijders, nabestaanden en toeristen komen er de frontstreek en de graven van geliefden bezoeken. Daar tijdens de oorlog vooral Britten rond Ieper vechten, wordt de 'Ypres Salient' druk bezocht door Britse pelgrims en toeristen. Dit wordt in de hand gewerkt door het feit dat Britse doden niet naar hun vaderland gerepatrieerd mogen worden, maar in de 'Salient' begraven blijven. De 'British Legion' speelt een belangrijke rol in de organisatie van dit Brits fronttoerisme.

Op 28 april 1932 richt de 'British Legion' op adres van de Korte Torhoutstraat 9 te Ieper een onthaalcentrum voor Britse pelgrims in. Dit huis, een voormalig hophuis met bijhorend werkhuis, is bij akte van 3 april 1931 aangekocht door Benn Jack Brunel Cohen, die het vervolgens op 6 juni 1932 overdraagt aan 'Haig House v.z.d.' (vereniging zonder doel). Cohen is een ex-majoor die tijdens de Derde Slag bij Ieper (1917) in Sint-Juliaan zijn beide benen verliest en zijn leven verder moet in een rolstoel. In december 1918 is hij verkozen tot parlementslid. Cohen fungeert jarenlang als belangenverdediger van de oorlogsinvaliden en oorlogsweduwen in het parlement en als spreekbuis voor de 'British Legion', waarvan hij jarenlang penningmeester of ondervoorzitter is.

Het onthaalcentrum te Ieper wordt 'Haig House' genoemd, naar de in 1928 overleden (en vaak omstreden) Britse opperbevelhebber aan het westelijke front, Douglas Haig. 'Earl' Haig is tot aan zijn dood ook voorzitter van de 'British Legion'.

'Haig House' wil fungeren als onthaalplaats voor Britse oud-strijders en hun families die het front rond Ieper bezoeken. In 'Haig House' kunnen ze inlichtingen inwinnen of wordt een slaapplaats geregeld. Vanuit 'Haig House' zouden ook sportactiviteiten ingericht worden voor de leden van de 'British Legion' en de Britse kolonie te Ieper. Tenslotte zou het ook de bedoeling zijn om enkele oorlogssites te bewaren. Volgens een artikel van 2 mei 1936 zouden deze twee laatste doelstellingen (nog?) niet gerealiseerd zijn.

De 'British Legion' ligt aan de basis van de ruime verspreiding van de 'poppy' in de landen van de Commonwealth en daarbuiten. Geïnspireerd op het gedicht van de Canadese arts John McCrae, 'In Flanders Fields the poppies blow, between the crosses, row on row...' is de rode klaproos het symbool bij uitstek geworden van 'Flanders Fields', en van de vele militairen die sinds 1914 omgekomen zijn. Door 'remembrance poppies' te verkopen, wil de 'British Legion' geld inzamelen. Op de muurschildering wordt eveneens reclame gemaakt voor klaprozenkransen, 'Haig Poppy Wreaths' genoemd.

De activiteiten van de 'British Legion' vallen wellicht stil tijdens de Tweede Wereldoorlog. 'Haig House' wordt tijdens de oorlog onder meer als woonst verhuurd. De kern van de activiteiten van de 'British Legion' verhuist na de Tweede Wereldoorlog van Ieper naar Brussel. In 1948 wordt 'Haig House' in de Korte Torhoutstraat verkocht.

De keuze voor een geschilderde muuradvertentie aan de zijgevel van deze rij arbeiderswoningen langs de Poperingseweg is ingegeven door het feit dat de Poperingseweg tijdens het interbellum door veel Britten als invalsweg naar Ieper gebruikt wordt. Veel Britse pelgrims reizen namelijk via Calais en Poperinge naar Ieper. Doordat de aanpalende percelen ten westen van de arbeidershuisjes tijdens het interbellum onbebouwd blijven en door de bocht in de weg is de advertentie van ver goed zichtbaar. Door de rooilijnverspringing op het aanpalend perceel is het zicht op de muurschildering tot op de dag van vandaag in stand gehouden. Telefoonnummers van drie cijfers zijn afgeschaft in 1939. Dit betekent dat de muurschildering is aangebracht tussen 1932 (oprichting 'Haig House') en 1939. Het is niet duidelijk wanneer de advertentie afgedekt is. Mogelijk gebeurt dit tijdens de Tweede Wereldoorlog, daar men kan vermoeden dat de Duitse bezetter liever geen dergelijke muurreclames ziet.

Beschrijving

Geschilderde muuradvertentie op zijgevel van woning. Deze woning maakt deel uit van een rij van zes rode bakstenen arbeiderswoningen, onder een geknikt zadeldak, voorzien van dakvensters met tuitgeveltjes. De muurschildering staat op de westelijke zijgevel van de meest westelijke woning (huidig adres: Poperingseweg 65).

Binnen een gele omkadering staat in witte letters op een blauwe achtergrond te lezen: "BRITISH LEGION/ VISIT HAIG HOUSE YPRES/ CORNER OF GRAND PLACE/ FOR INFORMATION & 'HAIG' POPPY WREATHS/ LUNCHEONS, TEAS, ETC./ TEL.NB 151. TEL.MS BRITEGION YPRES".

  • Brugge, Kadasterarchief West-Vlaanderen: Kadastrale Legger 212, Ieper, 1931, 1932, 1948; Opgave 219, Ieper, 1932, 1948.
  • Ieper, Stadsarchief: Collectie bouwplannen heropbouw, 1919-1942, 6A12-4106: TAUREL R., Projet pour la Construction des Propriétés de Monsieur Emile Caillou, situées Chaussée de Vlamertinghe à Ypres, 18/8/1922.
  • Ieper, Stadsarchief: Collectie Historische Kranten, Haig House d’Ypres, in: Het Ypersche Nieuws, 30/4/1932, 2/5/1936, 29/4/1948, 19/6/1948, 11/12/1948; Engelsche Bedevaarten, in: Het Ypersche Nieuws, 12/8/1939.
  • Ieper, Stadsarchief: Archief Ernest De Cock, map 11 Haig House, diverse documenten en briefwisseling i.v.m. liquidatie Haig House.
  • Edinburgh, The Aerial Reconnaissance Archives (TARA): Britse luchtfoto Ieper 1/6/1942 (te raadplegen in het Kenniscentrum In Flanders Fields Museum, Ieper, dianummer 17011, FID 14080).
  • Topografische kaart Ypres (Institut Cartographique Militaire, Feuille XXVIII, Planche N° 2), terreinherziening 1883 en 1911, druk 1925.
  • DELEPIERE A.-M. & HUYS M. 1995: De Westhoek en "De Groote Oorlog": restanten, toeristen en de officiële erkenning, M&L, 14.4.
  • HAVELAAR J.J. 2012: Tekens aan de wand. Geschilderde muurreclame in Nederland, Rotterdam.
  • HERPOL J. 2011: Ook gemeente probeert muurschildering te vrijwaren. Actiegroep koestert geschilderde muurreclame, Het Nieuwsblad, 3 februari 2011.
  • The Royal British Legion, Our history [online],  http://www.britishlegion.org.uk/about-us/90th-anniversary/our-history (geraadpleegd op 18 februari 2013).
  • The Royal British Legion [online], www.wikipedia.org (geraadpleegd op 18 februari 2013).
  • Jack Cohen [online], www.wikipedia.org (geraadpleegd op 18 februari 2013).
  • Oude geschilderde advertentie British Legion ontdekt in Ieper [online] www.archeonet.be (geraadpleegd op 18 februari 2013).

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Groepsbebouwing

  • Is deel van
    Poperingseweg (Ieper)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Geschilderde muuradvertentie voor Haig House [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215708 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.