erfgoedobject

Eenheidsbebouwing in art-decostijl

bouwkundig element
ID
215336
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215336

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek en context

Geheel gevormd door twee meergezinswoningen (nummers 57-59) en een burgerhuis (nummer 61) in vroege art-decostijl, naar een ontwerp door de architecten Jacques De Weerdt en Alfons Van Braekel uit 1921. Opdrachtgever was Valentinus Locus-Dineur, afkomstig uit het Limburgse Beringen. Het complex behoort tot de weinige gekende, gezamenlijke projecten van beide architecten, die begin jaren 1920 vermoedelijk slechts kortstondig geassocieerd waren. Nauw verwant met diens vroege oeuvre, is het ontwerp vermoedelijk toe te schrijven aan de jonge Van Braekel, in deze periode zowel beïnvloed door het Nederlandse baksteenexpressionisme als de Franse art deco. Actief van omstreeks 1910 tot eind jaren 1950, evolueerde zijn architectuur in de loop van het interbellum naar een meer zakelijk modernisme. Een generatie ouder, beleefde De Weerdt het hoogtepunt van zijn loopbaan tussen 1905 en 1914, als succesvol vertegenwoordiger van de Antwerpse art nouveau. Slechts enkele werken zijn gekend uit de periode na de Eerste Wereldoorlog, waarin hij nog amper actief lijkt te zijn geweest.

Architectuur

De eenheidsbebouwing bestaat uit twee identieke, gespiegelde meergezinswoningen bestemd voor verhuur, en een voornaam burgerhuis wellicht bedoeld als eigen woning van de bouwheer. Met een gevelbreedte van drie traveeën voor beide huurpanden en twee ongelijke traveeën voor de privé-residentie, omvat het complex drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde. Typisch gegroefd in de topgeleding, is het verzorgde parement volledig uitgevoerd in witte natuursteen, vanaf een geprofileerde arduinen plint, en met gebruik van rode leipannen als dakbedekking. Ondanks een homogeen opzet, maakt de compositie van het gevelfront duidelijk onderscheid tussen de samenstellende entiteiten. Het opbrengsteigendom kenmerkt zich in volkomen symmetrie door een opbouw volgens spiegelbeeldschema, uniform qua bouwhoogte voor de drie huurverdiepingen. In het burgerhuis, dat aan de typologie van de bel-etagewoning beantwoordt, fungeert het lage gelijkvloers zichtbaar als dienstzone, wat des te meer nadruk legt op de hoofdverdiepingen. Hoger opgetrokken risalieten, die de hoofdtraveeën van de drie individuele panden aangeven, bepalen het alternerende ritme van de verder regelmatige opstand. Deze worden gemarkeerd door oplopende erkers met afdak, tweezijdig in de huurpanden en driezijdig in het burgerhuis, en een geknikt, mijterboogvormig dakvenster. Het sobere geveldecor is beperkt tot voor de vroege art deco typische parel- en tandlijsten, gevelsteentjes met een bloemmotief of bloemcorbeilles in halfreliëf. In het burgerhuis springen de getrapte panelen en het archaïsche guirlandemedaillon op, naast de golvende, houten inkomluifel. Het houten schrijnwerk van inkomdeuren, vensters en dakkapellen is bewaard.

Identiek van plattegrond in spiegelbeeld, bestaan beide meergezinswoningen volgens de bouwplannen uit drie huurkwartieren, ontsloten door de gemeenschappelijke inkom en traphal met bovenlicht. In de bovenwoningen neemt het salon de straatzijde in, de slaapkamer met badkamer de middenzone, de veranda met overdekt terras en de keuken met wasplaats en balkon de tuinzijde. De benedenwoning onderscheidt zich door een klassieke enfilade van salon, eetkamer en veranda, waarbij de keuken aansluit. Het dakniveau herbergt vier mansardekamers.

Het burgerhuis met koetspoort, georganiseerd rond de centrale traphal met bovenlicht, biedt op de begane grond ruimte aan de spreekkamer, en de keuken met keukenlift en wasplaats. De bel-etage omvat de ontvangstruimten bestaande uit een biljartzaal, het salon en de eetkamer met overdekt terras. De grote slaapkamer met ‘en suite’ boudoir en badkamer onder een bovenlicht, beslaat met twee overige slaapkamers de tweede verdieping. Vier mansardes en een zolder nemen het dakniveau in.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 238#732.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eenheidsbebouwing in art-decostijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215336 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.