erfgoedobject

Architectenwoning François Dens

bouwkundig element
ID
215244
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215244

Juridische gevolgen

Beschrijving

Burgerhuis in beaux-artsstijl, als architectenwoning gebouwd door François Dens, naar een ontwerp uit 1922. Het gebouw werd opgetrokken in de tuin van het aanpalende herenhuis, gelegen op de hoek van de Mechelsesteenweg en de Mozartstraat. Samen met zijn nieuwbouwwoning liet de architect dit uit 1880 daterende, neoclassicistische hotel, eveneens voor eigen rekening verbouwen tot appartementen. Daartoe werd het gebouw heringedeeld, van een nieuwe inkom, traphal en lift voorzien, en met een extra verdieping en mansarde verhoogd. Vanaf 1937 betrok Dens een vandaag verdwenen, modernistische nieuwbouwvilla aan de Eglantierlaan 19 in de Nieuw-Parkwijk "Den Brandt", waar hij tot zijn overlijden in 1968 zou blijven wonen.

François Dens die actief was vanaf 1906 tot begin jaren 1950, ontplooide een succesvolle loopbaan in dienst van de burgerij en het bedrijfsleven. Zoals zijn generatiegenoot Alfred Portielje legde Dens zich vanaf de jaren 1920 in het bijzonder toe op de ontwikkeling van de typologie van het standingvolle appartementsgebouw. Zijn realisaties op dat vlak evolueerden tijdens de jaren 1920 en 1930 in stijl van beaux-arts, over art deco naar een zakelijk modernisme. Zoals het "Rubens Paleis" uit 1921 in de Carnotstraat, en een nieuwbouwflat die hij hetzelfde jaar deels voor eigen rekening realiseerde in de Jezusstraat, kenmerkt de architectenwoning op de Mechelsesteenweg zich door een mengeling van latente art-nouveau- en beaux-artsstijl, sterk geïnspireerd op de Parijse architectuur uit het voorgaande decennium.

Met een gevelbreedte van vier traveeën telt de rijwoning drie bouwlagen, deels onder een plat dak, deels onder een soort mansardedak. De lijstgevel die horizontaal wordt geleed door de puilijst en de bekronende attiekbalustrade, heeft een parement uit natuursteen op een arduinen plint. Asymmetrisch van opzet legt de compositie de klemtoon enerzijds op het uit de middenas geplaatste, en door een afgeronde erker gemarkeerde inkomportaal, en anderzijds op de hoger opgetrokken zijtraveeën die uitmonden in een manke en afgetopte puntgevel. Gemarkeerd door uitgelengde postamenten maakt het bouwvolume zo de overgang tussen beide belendende panden: het hogere, tot flats omgevormde herenhuis op de hoek van de Mozartstraat, en het lagere toegangspaviljoen van "Feestzaal Harmonie". Voorts kenmerkt de opstand zich door een regelmatige ordonnantie, met tweelichten op de lage begane grond, rechthoekige vensters op de eerste verdieping en rondboogvensters hogerop. Het geveldecor is beperkt tot ranken van eikenblad, die de consoles sieren en tot fries zijn verbonden op de bel-etage. Een typisch accent vormt het fraaie smeedijzer van de inkomdeur, het traliewerk en de balkonborstweringen, met een elegant, vrij op 18de-eeuwse voorbeelden geïnspireerd patroon. Het oorspronkelijke houten vensterschrijnwerk bleef bewaard, inclusief de rolluikkasten.

De plattegrond beantwoordt volgens de bouwplannen aan een evenwichtige verdeling van de beschikbare vloeroppervlakte tussen de architectenpraktijk en de privéwoning, die de ruime inkomhal delen. Het bouwvolume beslaat het volledige perceel met uitsparing van een lichtschacht, en beschikt over een dakterras als open ruimte. De architectenpraktijk die over een eigen diensttrap beschikt, bestaat op de begane grond uit de tekenkamer van de medewerkers, en op de eerste verdieping uit het grote kantoor van de architect en een kleiner kantoor vermoedelijk bedoeld als secretariaat of archief. Van de privévertrekken die volgens het principe van de bel-etagewoning zijn georganiseerd, maken gelijkvloers de keuken met keukenlift en de kleine eetkamer met bovenlicht deel uit. De traphal ontsluit de woon- en slaapvertrekken, met op de eerste verdieping een suite van salon en grote eetkamer, op de tweede verdieping twee slaapkamers met balkon, de badkamer en een naaikamer, en op de ‘mansarde’ palend aan het dakterras een grote kamer met loggia, twee kleine (meiden)kamers, en een zoldertje.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1922#14125 (Mechelsesteenweg), 18#3896 en 18#4527 (villa Eglantierlaan).

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Architectenwoning François Dens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215244 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.