erfgoedobject

Kasteel Felixhof

bouwkundig element
ID
215123
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215123

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Felixhof
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd monument Het Klein Park met kasteel Felixhof
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kasteel Felixhof
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Het Felixhof is gegroeid uit het Hof ten Poele, een hoeve die tot landhuis werd omgevormd en zijn huidige benaming kreeg van de laatste telg van de Spoelberchgeneratie die het bewoonde. Het is gelegen ten oosten van de symmetrisch opgetrokken vleugels van Ave Regina en in de as van de verbindingsweg tussen kerk en kasteel.

Historiek

Het Hof ten Poele wordt onder meer vermeld in 1580-1590, wanneer de toenmalige eigenaar het godshuis van 'arme vrouwkes van Sinte Barbelen' te Leuven om vermindering van de cijnslasten vroeg gezien de ligging van haar eigendom vlak bij de grote heerbaan waardoor het goed veel te lijden had van 'passerende en repasserende' soldaten. In de periode 1616-1640 hoorde het hof toe aan Jan van Pulle. Omstreeks 1700 was het cijnsplichtig aan het godshuis van Sint-Maartensdal te Leuven; op 13 december 1752 werd het hof openbaar verkocht; er is op dat ogenblik sprake van een 'huys, hoove, schuere ende stallinghe met een woonhuys, append, ende depend. boomgaarden, heussels ende vijvers'. Koper is Carolus de Spoelberch, heer van Lovenjoel en ook eigenaar van het kasteel en het Groot Park ten westen van de kerk.

In 1770 verwerft Frans Filip Jozef van Bemmel, algemeen ontvanger van de Staten van Brabant en secretaris van de stad Leuven, niet alleen de heerlijke rechten van Lovenjoel maar hij koopt ook nagenoeg alle onroerende bezittingen uit de nalatenschap van Karel de Spoelberch met inbegrip van het Groot Park en het Klein Park. Op de Ferrariskaart van 1771-1778 staat het hof aangeduid als een gesloten volume onder de benaming 'Château de Lovenjoul'. Pas in 1813 komt het Klein Park door huwelijk opnieuw in het bezit van de familie de Spoelberch.

Wanneer burggraaf Karel de Spoelberch in 1907 kinderloos overlijdt, erft mevrouw Gilbert-Ernst als algemeen legataris zowel het Groot Park als het Klein Park; in 1915 schenkt zij beide parken aan de universiteit van Leuven die in 1923-1924 het recht van gebruik en bewoning overdraagt aan de v.z.w. Zusters van Liefde van Gent. Het medisch pedagogisch instituut Ave Regina vestigt zich vanaf 1938 in het Klein Park tussen het kasteel en de kerk.

Het Felixhof is in kern een oude vierkantshoeve (zie Ferrariskaart), die mettertijd aan de westzijde, meer bepaald naar de kerk toe, werd open gewerkt. De huidige U-vormige plattegrond beantwoordt volledig aan het 18de-eeuwse concept 'vivre entre cour et jardin' en dateert dus mogelijk uit het einde van de 18de eeuw of het begin van de 19de eeuw. De Poppkaart van circa 1860 vertoont een U-vormige inplanting waarbij het hoofdgebouw verbonden is met de linkse vleugel; de rechtse vleugel is vrijstaand. Volgens gegevens uit het archief van de Spoelberch onderging het kasteel in 1885 een belangrijke uitzichtwijziging toen de twee hoektorens werden toegevoegd die het hoofdgebouw verbinden met de haakse bijgebouwen. Het huidige neotraditionele uitzicht is het resultaat van verbouwingswerken circa 1905. In 1949 wordt op het kadaster een gedeeltelijke afbraak geregistreerd waarbij vooral het volume van de zuidelijke vleugel verminderde. Op het ogenblik van de huidige inventarisatie waren er renovatiewerken aan de gang.

Het ijzeren hek dat voorheen de binnenkoer afsloot, zoals te zien is op een oude prentkaart, werd na de bouw van Ave Regina verplaatst naar de ingang aan de Stationsstraat; vandaag rest hiervan nog een klein gedeelte.

Beschrijving

Het Felixhof is een U-vormig ingeplant complex met neotraditioneel uitzicht, geopend in de richting van de kerk. De hoofdvleugel in bak- en zandsteen, telt zeven traveeën en twee bouwlagen onder leien zadeldak met drie getrapte dakvensters. De overigens vrij sobere lijstgevel wordt geopend door rechthoekige muuropeningen in een zandstenen omlijsting; de voorheen aanwezige luiken zijn verdwenen. De verspreid voorkomende sierankers zijn uitgewerkt in de vorm van een 'S', verwijzend naar het geslacht de Spoelberch. De twee flankerende hoektorens onder tentdak, voortgaande op archiefgegevens circa 1885 opgericht als verbinding met de haakse zijvleugels, sluiten qua uitzicht hierbij aan met uitzondering van de zandstenen steigergaten en hoekkettingen. Diverse bouwnaden verwijzen naar vroegere verbouwingen. Het uitzicht van de achtergevel is nagenoeg identiek aan de voorgevel; de bovenvensters hebben evenwel geen zandstenen omlijsting (verwijzend naar een latere verhoging?). Het interieur werd ontmanteld.

De haakse linker vleugel, het voormalige koetshuis telt vijf traveeën onder een leien schilddak. De begane grond vertoont een centraal risaliet, drie traveeën breed, gemarkeerd door een rondboogarcade met rechthoekige poorten; de westelijke zijgevel vertoont een getrapt dakvenster met sieranker 'S' en hardstenen wapenschild, beide verwijzend naar het geslacht de Spoelberch. De rechtse vleugel telt vier traveeën, geritmeerd door lisenen, en twee bouwlagen onder leien schilddak. De rechthoekige vensters vertonen hardstenen dorpels; het linkse benedenvenster en de deur hebben zandstenen rechtstanden. Het uitzicht van de westelijke zijgevel sluit aan bij de zijgevel van de linker vleugel.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Bierbeek, afdeling 3 (Lovenjoel), sectie B, 1905/10, 1949/6.
  • DENEEF R. (redactie) 2004: Historische tuinen en parken van Vlaanderen, Bierbeek, Boutersem, Glabbeek, Oud-Heverlee, M&L Cahier 9, Brussel, 76-83.
  • DEWINTER J., PIRON J., SELDESLACHTS B. en SELDESLACHTS L.: Erfgoed Lovenjoel vanaf 2007, onuitgegeven inventarisnota's, 82.

Auteurs: Dewinter, Jos; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Het Klein Park

  • Is gerelateerd aan
    Schuur


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Felixhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/215123 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.