Brouwerij De Ridder is gelegen in het centrum van Deurne-Dorp, op een perceel tussen de twee stegen Hertstraat en Stalinsstraat. De indrukwekkende stoombierbrouwerij werd gebouwd op het einde van de 19de eeuw door de gebroeders De Ridder. Het café "Den Witten Hert" op de hoek van de Hertstraat en de Turnhoutsebaan was het uithangbord van de brouwerij. Café en brouwerij vormen samen met de twee stegen met dorpswoningen en het vroegere gemeentehuis van Deurne een mooi ensemble dat op een authentieke manier getuigt van het eind-19de- en begin-20ste-eeuwse dorpsbeeld van Deurne.

Historiek

Literatuur vermeldt dat op deze plaats sinds de 17de eeuw al een herberg met brouwerij gelegen is met de naam "Den Witten Hert". De Hertstraat, de steeg die naar de huidige brouwerijgebouwen loopt, kreeg om die reden haar naam. Petrus Egbertus De Ridder is in 1871 eigenaar van de oude herberg, en laat voor- en achterbouw met elkaar verbinden. Bijna twintig jaar later laat Petrus De Ridder een grote stoombierbrouwerij bouwen op het bouwblok achter de herberg. Het perceel tussen Stalins- en Hertstraat wordt bebouwd met een U-vormig complex, geregistreerd in het kadaster in 1889. In 1896 wordt de zuidelijke vleugel van de brouwerij verlengd naar het westen toe met een gebouw waarin de burelen worden gevestigd. Ten zuiden ervan bouwt men stallingen en een bottelarij. Een jaar later wordt ten noorden van de bestaande gebouwen een groot volume bij gecreëerd, wat overeenkomt met de ast, de maiserie (drogerij voor mais) en een complex met brouwzalen. In 1928 gaat de brouwerij failliet, waarna de gebouwen als depot worden gebruikt door een brouwerij uit Lier en Brussel. Momenteel zijn de gebouwen eigendom van de stad Antwerpen en worden ze gedeeltelijk gebruikt door socio-culturele verenigingen uit Deurne. De stallingen werden gesloopt; de bottelarij werd herbestemd als schoolgebouw.

Beschrijving

De stoombierbrouwerij De Ridder bestaat uit een complex van bakstenen gebouwen, opgetrokken volgens de toenmalige principes van brandveilig bouwen, waarbij voor de structuur van het gebouw het gebruik van hout werd geweerd. De vloeren van het gebouw zijn in baksteen en rusten op gietijzeren kolommen met smeedijzeren liggers of op troggewelven in stampbeton. Grosse modo zijn de brouwerijgebouwen in U-vorm rondom een binnenkoer opgesteld, op een rechthoekig kavel tussen de Stalins- en de Hertstraat. De binnenkoer werd met een poort afgesloten. Ten zuiden van het complex loopt een smal straatje van de Stalins- naar de Hertstraat. Ten zuiden van dit straatje ligt het gebouw van de voormalige bottelarij. Het volledige complex is onderkelderd; er zijn gist-, stook- en voorraadkelders. Binnenkoer oorspronkelijk met baksteen betegeld, nu met betonnen stoeptegels.

De zuidelijke vleugel van het complex is een lange, verankerde baksteenbouw van twee bouwlagen onder pannen zadeldak. Het oostelijke gedeelte van de vleugel, een viertal traveeën tellend, behoort tot de oudste kern van de brouwerij (1889) en bevat werkplaatsen en een stokerij. De lijstgevel aan de binnenkoer is witgekalkt en is met een geprofileerde kroonlijst afgeboord, onderbroken door een laaddeur onder verhoogde gevel met houten dakuitsprong. Rechthoekige en segmentbogige muuropeningen met hardstenen onderdorpel. Ten westen daarbij aansluitend, een open opslagplaats met bakstenen vloer. Op de hoek met de Herststraat ten slotte, het kantoorgebouw, opgetrokken rond 1896 in rode baksteen, met een gesloten zuidelijke langsgevel, een puntgevel in de Hertstraat met schouderstukken en rechthoekige deur- en vensteropeningen onder ijzeren latei met rozetten, en een gevel langs de binnenkoer met dito, deels gedichte muuropeningen.

De oostelijke vleugel van de brouwerij geeft uit op de Stalinsstraat. Het is een indrukwekkend, massief gebouw in rode baksteen van vier bouwlagen en zes traveeën onder platte bedaking. Dit gebouw behoort tot de oudste kern van de brouwerij (1889) en bevat opslagplaatsen. Aan de zijde van de binnenkoer is een brede rechthoekige poortdoorgang voorzien, waarboven op elke bouwlaag een brede laaddeur. Verder kleinere vensteropeningen, op de begane grond betralied, op de verdiepingen gewijzigd. De gevel die uitgeeft op de Stalinsstraat is regelmatig ingedeeld, met de oorspronkelijke segmentbogege een betraliede vensteropeningen. De zuidgevel, aan de kant van de verbindingssteeg tussen Stalins- en Hertstraat, is volledig gesloten, net als de noordelijke zijgevel. Uit verschil in baksteenkleur, blijkt dat de bovenverdieping van deze vleugel later werd toegevoegd, wellicht na de brand begin 20ste eeuw die het oorspronkelijke zadeldak vernielde.

De noordelijke vleugel is samengesteld uit vier aaneengesloten gebouwen en bevat de ast, de mouterij, de maiserie en brouwzalen. Op de hoek met de Hertstraat is de ast gelegen, een hoog gebouw op vierkante plattegrond. De oorspronkelijke schouw is gesloopt. De ast werd rond 1897 gebouwd en bevat bovenaan nog resten van de oorspronkelijke reclameschildering van de brouwerij; de letters "RIDDER" zijn aan de zijde van de binnenkoer nog leesbaar. Vrij gesloten gevel aan de Hertstraat met segmentbogige vensters; aan de binnenkoer segmentbogige deuropeningen en een lage deur naar de stookruimte. De stalen droogroostervloeren zouden nog aanwezig zijn. Aan de gevel aan de binnenkoer zijn ook resten van een smeedijzeren, gekruld ophangsysteem voor een reclamebord.

Ten oosten bij de ast aansluitend, een gebouw van vier bouwlagen en drie traveeën onder een schilddak. Dit gebouw sluit aan bij het achterliggende, grote noordelijke gebouw, beide gebouwd in 1897. Rode bakstenen lijstgevel aan de kant van de binnenkoer: centraal met een laaddeur onder overkragend dak, met katrolsysteem, waaronder op elke bouwlaag een laaddeur. In de zijtraveeën segmentboogvensters en beneden rechts een poort onder rechte latei. Ten noorden hierbij aansluitend, een zeer groot, breed gebouw waarin de brouwzalen zouden gevestigd zijn. Het is een massief gebouw van vier bouwlagen onder een zadeldak met de nok evenwijdig met de binnenkoer (haaks op Hertstraat). Ronde baksteenbouw met gele bakstenen banden in de langsgevels. Puntgevel in de Hertstraat met muurankers en kleine segmentbogige vensters op elke bouwlaag en één centraal zoldervenster; de benedenvensters hebben diefijzers. In de noordelijke langsgevel, zichtbaar vanaf de Turnhoutsebaan, zijn de traveeën door pilasters van elkaar gescheiden; sierankers, segmentbogige muuropeningen, onder meer laaddeuren met balkon.

Het meest oostelijke gedeelte van deze noordelijke vleugel is het oudst, en dateert van de eerste bouwfase van de brouwerij, rond 1889. Het is de mouterij van de brouwerij. Rode, verankerde baksteenbouw, op de begane grond deels witgekalkt. Het gebouw telt twee en een halve bouwlaag en zes traveeën onder plat dak. Het gebouw is in twee helften ingedeeld, waarbij de centrale travee telkens bestaat uit brede poorten en laaddeuren, geflankeerd door venstertraveeën met segmentbogige vensteropeningen. De zolderverdieping is geopend door lage, segmentbogige vensters.

De maiserie werd in 1897 ten noorden tegen dit gebouw aangebouwd. Het is een smal hoog bakstenen gebouw op vierkante plattegrond, met zadeldak. In dit gebouw werden maisstengels gedroogd en deels tot veevoeder verwerkt.

Ten zuiden van het brouwerijcomplex rond de binnenkoer, waren nog een tweetal gebouwen gelegen, namelijk de stallingen en de bottelarij, allebei daterend van 1896. De stallingen werden gesloopt in de jaren 1970. De bottelarij, een verankerd bakstenen gebouw van twee bouwlagen onder zadeldak, werd herbestemd als deel van een schoolgebouw.