erfgoedobject

Cinema Tokio

bouwkundig element
ID
214170
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214170

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Cinema Tokio
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Centraal in de Verlatstraat bevindt zich de vroegere "Cinema Tokio". De bioscoop werd in 1912 ingeplant in deze drukke buurt, vlakbij de Hippodroom op de Leopold De Waelplaats. Het huidige uitzicht, met de art-decogevel, werd in 1922 ontworpen door het Brusselse bedrijf "Le Plasticolor" onder leiding van aannemer Hendrik Driesmans. Het pand wordt anno 2012 als veilingzaal gebruikt, waarbij de structuur van voorbouw en zaal bewaard bleef.

In 1912 diende aannemer en projectontwikkelaar Philip Ahlstrand een dossier in voor "het opbouwen van eene zaal voor cinéma Verlatstraat achter de huizen nummer 20 en 22". Het project bestond uit twee appartementsgebouwen van drie traveeën en vier bouwlagen onder zadeldak aan de straatzijde, waarachter zich over de hele breedte van deze panden een zaal bevond van in totaal zeven traveeën diep. De zaal bestond uit een ijzeren constructie op slanke zuilen, onder een laag zadeldak. Op de begane grond van de voorhuizen bevonden zich de inkom en twee drinkzalen, met in de uiterste traveeën de trapzalen naar de appartementen op de verdiepingen. De voorhuizen hadden zeer eenvoudige, bakstenen lijstgevels met regelmatig geplaatste, rechthoekige en segmentbogige muuropeningen. Volgens de publicatie van Heirman werd de zaal toen uitgebaat door John De Backer en was het een filmzaal met een rijkelijke, oosterse aankleding.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de cinema zwaar beschadigd. Frans de Backer, de broer van John De Backer, liet de zaal heropbouwen in 1922, dit keer met een opvallende voorgevel die een visitekaartje moest zijn voor de achterliggende bioscoop. Het eerste ontwerp dat wordt ingediend was een ontwerp van architect Ernest Pelgrims. Het gebouw kreeg een gevel in Beaux-Artsstijl, met natuurstenen parement, getypeerd door gebogen fronton waarin het opschrift "Tokio", korfbogige muuropeningen en een open korfboogarcade als inkom. De achterliggende zaal zou heropgebouwd worden als betonconstructie. Dit dossier werd echter vervangen door een nieuw voorstel, met plans die opvallen door een veel modernere, zuivere art decostijl. De nieuwe plans werden opgemaakt door het Brusselse bedrijf "Le Plasticolor" van aannemer Hendrik Driesmans. Hendrik Driesmans en zijn zoon architect Marcel Driesmans realiseerden verschillende bioscoopzalen tijdens het interbellum. Ze werden tevens beroemd door de ontwikkeling van een eigen decoratief plaatmateriaal genaamd plasticolor, wat ook de naam werd van hun bedrijf. Het ontwerp van de firma Le Plasticolor, onder leiding van aannemer Hendrik Driesmans, werd uitgevoerd.

De nieuwe bioscoop kreeg dezelfde structuur als de vooroorlogse cinema, met een voorbouw aan de Verlatstraat waarachter zich de zaal bevindt, over de gehele breedte van het perceel. Het betreft een constructie in gewapend beton, onder platte bedaking. In de smalle voorbouw zijn inkom en foyer ondergebracht, toiletten en trappen naar de bovenliggende kamers. De scene bevindt zich aan de achterkant van het perceel en bevat lichte art-decotoetsen aan de trappen.

De voorbouw bestaat uit drie bouwlagen en heeft een brede centrale inkomtravee geflankeerd door twee smalle zijtraveeën. De cinema kreeg een opvallende, veelkleurige art deco lijstgevel, die nu echter volledig witgeschilderd is. Boven de hardstenen plint, zit een rood bakstenen parement dat versierd is met een kroonlijst, een sokkel en vensteromlijstingen in similinatuursteen. De centrale travee bevat beneden een aansluitende reeks deuren in rechthoekige omlijsting. Op de tweede bouwlaag is een gevelbrede, sterk overkragende erker voorzien, oorspronkelijk rijkelijk versierd en voorzien van de naam van de cinema in eigentijds, sierlijk lettertype. In de bovenverdieping en in de zijtraveeën zitten rechthoekige vensteropeningen. Overeenkomstig de naam van de bioscoop, werd gekozen voor decoratieve elementen geïnspireerd op de Japanse architectuur, ornamenten die echter allemaal verdwenen zijn. Het schrijnwerk werd rood gelakt, de erker was versierd met draken en oosterse plantenmotieven, de vensters in de zijtraveeën kregen een pagodevormige luifel. Na de Tweede Wereldoorlog werd de naam van de cinema veranderd in "Artis", waarbij de oosterse versieringen werden verwijderd.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1912 # 1318, 1922 # 12942, 1922 # 13981.
  • HEIRMAN F. 2006: Het paleis om de hoek. Een eeuw cinema in Antwerpen, 181.
  • T’JONCK P. 1993: Verknoeid staaltje van interbellum architektuur, De Standaard, 30 juli 1993. (online beschikbaar op http://sarma.be/docs/1746).

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Cinema Tokio [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214170 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.