erfgoedobject

Kasteel Fonteyn

bouwkundig element
ID
214128
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214128

Juridische gevolgen

Beschrijving

Neotraditioneel landhuis uit de jaren 1920 naar ontwerp van architect Jozef Fonteyn, als wederopbouw van een laat 19de-eeuwse eclectisch landhuis en met behoud van de laat 19de-eeuwse dienstgebouwen. Het kasteeltje is gelegen in een bebost park in landschappelijke stijl, op een helling uitkijkend op vijvers als restant van oude turfkuilen.

Historiek

Eind jaren 1880 zal de Leuvense rentenier Prosper Fonteyn – Mertens een landhuis en een dienstgebouw laten optrekken ten westen van en uitkijkend op de meest zuidelijke turfput (kadastraal geregistreerd in 1890). Het kasteeltje kreeg de naam "Les Brochets" (zie topografische kaart van 1930), mogelijk naar de snoek die in de turfputten vrij algemeen voorkwam. Vandaag wordt het domein genoemd naar de familie die het landhuis liet optrekken en nog steeds bewoont. De turfputten ten oosten en noordoosten worden ook "Putten van Fonteyn" genoemd. Kort na de bouw werd het dienstgebouw uitgebreid met een extra vleugel (geregistreerd in 1894). Deze extra vleugel verbindt het landhuis met het dienstgebouw en herbergt een garage. Een jaar later werd de bouw van verschillende volumes in de ommuurde achtertuin geregistreerd (serres?), deze volumes zullen verdwijnen bij de heropbouw in de jaren 1920.

Het eclectische landhuis had een ommuurde achtertuin en ten noorden waren er twee dienstgebouwen. Deze dienstgebouwen bleven tot vandaag bewaard. Waarschijnlijk werd het landhuis in brand gestoken op 19 augustus 1914 als represaille van de Duitsers. Na de brand werd er op het kadaster een nieuwe opbouw van het kasteeltje geregistreerd in 1925. De heropbouw gebeurde aan de hand van plannen van Jozef Fonteyn, zoon van de eigenaar, in een neotraditionele stijl.

Fonteyn was betrokken bij de wederopbouw van verschillende panden in Aarschot en Leuven. Ook voor het oude gemeentehuis van Tremelo, de gemeentelijke meisjesschool en de Veldonkhoeve tekende hij de plannen.

Beschrijving

Neotraditioneel landhuis met achteraan een ommuurde tuin. Rechts aansluitend garage en dienstgebouw (nummer 20) uit eind 19de eeuw. Volgens de huidige eigenares werd het dienstgebouw gebruikt als hovenierswoning met hoeve.

Landhuis

Landhuis op een complexe plattegrond van twee bouwlagen en een souterrain onder een complexe pannen bedaking. De onderbouw of het souterrain is deels opgebouwd uit ijzerzandsteen, voorst bestaat het landhuis uit baksteenbouw met gebruik van natuursteen voor de omlijstingen en de decoratieve elementen. Kenmerkend voor deze neotraditionele stijl is het gebruik van trapgevels, speklagen, kruisvensters, topstukken, decoratief baksteenmetselwerk (met onder andere muurvlechtingen) en de veelhoekige schouwen. De centrale toegang is te bereiken via een bordestrap en een balkon afgezet met een balustrade met zuiltjes. Boven de deur is er een balkon, eveneens met balusterzuiltjes. Boven de omlijsting van de deur is er een bas-reliëf met vissen en waterlelies of plompen (verwijzend naar "Les Brochets"). Het souterrain is opengewerkt met verschillende muuropeningen en de diensttoegang bevindt zich onder de bordestrap, te bereiken via enkele trappen. Er werd gebruik gemaakt van diverse types van muuropeningen: rondboogvormig, kruisvenster, kloosterkozijnen en rechthoekige, alle met bewaard schrijnwerk. In het interieur (niet bezocht) bleven waarschijnlijk alle elementen zoals vloeren en binnenschrijnwerk bewaard.

Garage

Rechts naast het landhuis aansluitend garagegebouw met twee poorten. Van het eind 19de-eeuws geheel (kadastraal geregistreerd in 1894) bleef de rechtse vleugel bewaard. Deze laatste heeft een trapgevel en sierankers en er werd gebruik gemaakt van zandsteen voor de decoratieve elementen. Er is duidelijk een verschil te merken met de garage ernaast die aansluit bij het landhuis uit het interbellum: de oudere rechtse garage aansluitend bij het dienstgebouw werd nog niet opgebouwd uit mechanische baksteen zoals het landhuis en het volume is uitgewerkt met verzorgde knipvoegen.

Dienstwoning

(nummer 20)

Rechts aansluitende dienstwoning uit eind 19de eeuw. Eenvoudig verankerd bakstenen gebouw van anderhalve bouwlaag onder een pannen zadeldak. Getoogde en beluikte muuropeningen en een houten poort onder een houten latei; bewaard schrijnwerk. Achtergevel met eenzelfde opbouw. Achteraan evenwijdig smal volume uit dezelfde periode met dienstruimtes (stallen en opslag?). Het baksteenmetselwerk bij deze volumes was afgewerkt met een platvolle voeg met dagstreep en de bakstenen waren rood geschilderd.

Tuinen

De ommuurde tuin achter het landhuis is toegankelijk ten zuiden tussen bakstenen pijlers en een ijzeren hekken. Aan de westzijde is er nog een kleiner toegangspoortje. De ommuring is mogelijk nog een restant van het oude landhuis dat eveneens een ommuurde achtertuin had (deze bestaat eveneens niet uit mechanische baksteen zoals de woning).

Ten zuiden naast het landhuis staat een tuinpaviljoen op achthoekige plattegrond opgebouwd uit een houten raamwerk. Het tuinpaviljoen staat op een sokkel van imitatierotsen (cementrustiek). Dit paviljoen was ook al zichtbaar op een oude prentbriefkaart van voor de brand in 1914.

Tussen de twee meest zuidelijke vijvers is er een boogbrug met een smeedijzeren leuning. Deze brug verbindt de dijk tussen beide vijvers die gedeeltelijk werd doorgestoken. In oorsprong steunde de brug op imitatierotspartijen.

Centraal in het padentracé ten zuiden van het landhuis zouden nog resten van een Calvarie zijn, in het bijzonder een Johannesfiguur.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, mutatieschetsen Tremelo, afdeling I (Tremelo), 1890/7, 1894/4, 1895/15, 1925/2 en 1942/9.
  • DENEEF R. (ed.) 2007: Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Provincie Vlaams-Brabant. Hageland- Noordoosten van Vlaams-Brabant: Aarschot, Begijnendijk, Bekkevoort, Boortmeerbeek, Diest, Haacht, Keerbergen, Rotselaar, Scherpenheuvel-Zichem, Tremelo, in Monumenten en Landschappen Cahier 14, 293-296.
  • WOUTERS R. 2004: Tremelokermis 1914 een dorp in lichterlaaie, Kampenhout, 70.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Park van het Kasteel Fonteyn


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Fonteyn [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214128 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Tremelo

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.