erfgoedobject

Drie bunkers aan de sluis van het Albertkanaal

bouwkundig element
ID
214009
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214009

Juridische gevolgen

Beschrijving

Drie resterende gevechtsbunkers (D1, D2 en D3) op de rechteroever van het Albertkanaal in Diepenbeek om de sluis te verdedigen. Met antitankversperring gebouwd door het leger in 1940 in een open landschap (zie foto uit 1940). Bunker D1 ligt achter een woning in de Roerdompstraat en is moeilijk zichtbaar, bunkers D2 en D3 liggen in het natuurgebied ten noorden van de Stiemerbeek aan de Havenlaan.

Langs het Albertkanaal werden net voor de Tweede Wereldoorlog vier sluizen voorzien van een bruggenhoofd ter verdediging van deze "zwakke punten" (Diepenbeek, Hasselt, Olen en Genk, in Kwaadmechelen is deze nooit gebouwd). Deze bruggenhoofden bestonden uit bunkers en een antitankversperring. In Diepenbeek was het plan opgevat om een antitankgracht te bouwen, maar deze is er nooit gekomen. In afwachting hiervan werd wel een antitankversperring geplaatst. Deze versperring bestond uit cointet-elementen (of C-elementen) en tetraëders. In de buurt van de bunkers zouden nog betonnen cointetpalen aanwezig zijn waaraan de cointet-elementen vast zaten. Bij de bouw van deze verdediging werd ook rekening gehouden met de topografie van het terrein dat in Diepenbeek moerassig was. De vijf bunkers die in de dijk aan de linkeroever van het kanaal lagen, zijn verdwenen bij de verbreding van het Albertkanaal. Een vierde bunker (D4) stond in de buurt van de sluiswachterswoning en controleerde de weg over de sluis en een vijfde bunker was in de sluis zelf ingebouwd. De bunkers zouden gebouwd zijn in de winter van 1939-1940. In de gemeente Diepenbeek is nog een plan bewaard van bunker D4, gedateerd februari 1940. De plannen van de bunkers zijn ook bewaard in de zogenaamde "Moskou-archieven" in het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis.

De bunkers langs het kanaal zijn zeer vergelijkbaar met andere bunkers uit de periode 1939-1940, onder andere van de KW-Linie en de bunkergordel bruggenhoofd Gent. Al de bunkers van de bruggenhoofden langs de sluizen van het Albertkanaal hadden gemeenschappelijke karakteristieken, onder andere: de muren van gewapend beton waren 1,3 meter dik, er waren twee tot vier wapenkamers, er waren haken op het dak voor de bevestiging van camouflagemateriaal, de luiken waren gemaakt van gegalvaniseerd staal en niet meer van hout en naargelang de aard van het terrein werden de bunkers op Frankipalen gebouwd. Verder zijn er bij de drie bunkers in Diepenbeek nog andere elementen aanwezig die kenmerkend zijn voor bunkers uit deze periode: alle bunkers hebben "granaatgaten" ter bescherming tegen de vijand die munitie in de bunkers zou willen gooien. De bunkers hebben alle een ijzeren golfplaten plafond als verloren bekisting waarop beton gestort is. De bunkers zijn voorzien van kijksleuven, aan de buitenzijde bekroond met een klein druiplijstje. Alle bunkers zijn voorzien van een nooduitgang (op het plan van bunker D2 staat deze nooduitgang niet getekend). De bunkers zijn voorzien van oreillons, dit waren zijmuren die doorgetrokken werden tot voorbij het schietgat zodat deze van het zicht ontnomen werden. De bunkers werden verder ook voorzien van granaatwerpgaten (in bunker D2 is nog een verzinkt ijzeren deurtje aanwezig voor een granaatwerpgat), ventilatieschachten en kabeldoorgangen.

Bunkers D1 en D3 hebben drie schietzijden, bunker D2 heeft vier schietzijden en D4 had 2 schietzijden (zie ook plan met schootsvelden). Ten gevolge hiervan zijn bunkers D1 en D3 driekamerbunkers en bunker D2 is een vierkamerbunker. In bunker D3 zijn nog een aantal interieurelementen aanwezig. Zo zijn er in elke kamer kapstokken aanwezig voor het ophangen van materiaal en is er nog een T-tablet aanwezig voor de opstelling van een Maximmitrailleur.

  • Informatie verkregen van Roger Frederix (26/10/2011).
  • Informatie verkregen van Julien Cannaerts (27/10/2011).
  • Gemeente Diepenbeek, plan van 17 februari 1940 voor bunker D4 en H5, plan van bunker D4 met schootsvelden en plan met de opstelling van de bunkers aan de sluis met schootsvelden.
  • JANSSEN E. 2006: Dekkingstelling Albertkanaal: sector Briegden-Hasselt, Vesting, 1, 13-20.
  • VERNIER F. 2007: Les fortifications belges au 10 mai 1940, La defense du canal Albert et des canaux exterieurs, La Belgique sous les armes, 3, Erpe-Mere, 161-165.

Auteurs: Verwinnen, Katrien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Drie bunkers aan de sluis van het Albertkanaal [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/214009 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.