Historiek en context

Modernistisch appartementsgebouw opgetrokken door de Antwerpse aannemer Lodewijk Jan Van den Bergh, naar een ontwerp van architect Flor Laforce uit 1942. Het project hield volgens de bouwplannen een grondige verbouwing in van het bestaande herenhuis op dit perceel, waarvan de gedeeltelijk behouden structuur in een volledig nieuwe constructie werd geïncorporeerd. De klassieke bel-etagewoning in halfopen bebouwing van drie bouwlagen en een mansarde, was in 1908 gebouwd in opdracht van de aannemer Max Hargot.

De bouwaanvraag voor het appartementsgebouw, ingediend eind juni 1942, werd door het Commissariaat Generaal voor ’s Lands Wederopbouw afgewezen, op basis van de geldende beperkingen op privé-bouwwerken. Kort daarop, op 5 augustus, zou trouwens een feitelijk bouwverbod door de Duitse bezetter worden uitgevaardigd. Van den Bergh vatte de bouw desondanks aan, en negeerde vervolgens ook een bevel tot stillegging vanwege het stadsbestuur, zich beroepend op een tweede bouwaanvraag gericht tot de Duitse Wehrmacht. Opdrachtgever van de bouw zou een Duits officier zijn, hoewel een vastgoedinvestering voor eigen rekening van aannemer Van den Berg zelf meer waarschijnlijk lijkt. Het appartementsgebouw werd zonder bouwvergunning vermoedelijk nog tijdens de Tweede Wereldoorlog voltooid, ondanks de grote schaarste aan bouwmaterialen.

De achtergrond van Flor Laforce, die tijdens het interbellum tot de progressieve avant-garde van Antwerpse modernisten behoorde, lijkt niet te sporen met de enigszins dubieuze context van dit project. Hij was een boezemvriend van de architect Julien Schillemans, een uitgesproken communist die wegens verzetsdaden zou worden gefusilleerd, en ook na de Bevrijding viel een linkse politieke oriëntatie af te leiden uit zijn deelname - samen met Geo Brosens en Renaat Braem - aan de Nationale Werven, het woningbouwprogramma van de communistische minister van Wederopbouw.

Architectuur

Het appartementsgebouw vormt een half vrijstaand volume op een rechthoekige plattegrond, dat een souterrain, vier bouwlagen en een pseudo-mansarde omvat. Het parement van de gevels, die niet de minste reminiscentie aan het vroegere herenhuis vertonen, combineert baksteen met grote vlakken witte natuursteen. De plastische compositie, waarvan de brede raampartijen de horizontale geleding bepalen, ontleent een verticaal accent aan de overhoeks oplopende erkerpartij van de voorgevel. Ook het trappenhuis wordt nadrukkelijk in de vrij gesloten zijgevel geaffirmeerd, als een rechthoekige koker die boven de daklijst uitrijst. De architectuur bouwt nog voort op het vooroorlogse modernisme, met typische details als patrijspoorten in de sokkel, en een rondboogportaal met trappenbordes onder een gestrekte luifel. De huidige kleurstelling van het metselwerk in ossenbloedrood is wellicht het gevolg van een recente renovatie, waarbij ook het oorspronkelijke schrijnwerk en het voortuinhek verdwenen.

Het complex omvat vier appartementen verbonden door het trappenhuis met lift, één ruime flat per verdieping met mansardekamers onder het dak. De benedenwoning herneemt grosso modo de indeling van het vroegere herenhuis, inclusief de keuken en de latere garage in het souterrain. Een doorlopende suite van salon, eetkamer, wintertuin en terras, wordt geflankeerd door een kleine studio, de hal, de badkamer, en de slaapkamer. De indeling van de appartementen op de bovenverdiepingen volgt een eigentijds schema, met vooraan een L-vormige woonkamer waarbij de keuken aansluit, en achteraan twee slaapkamers, een badkamer en een terras.