erfgoedobject

Naamsteen Legerhospitaal L'Océan

bouwkundig element
ID
213244
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213244

Juridische gevolgen

Beschrijving

Deze naamsteen, een gedenkteken voor de Eerste Wereldoorlog, is gelegen ter hoogte van de dreef naar huisnummer 3. Vlakbij staat een gedenkteken voor Joe English.

Historiek

Naar aanleiding van de verjaardag van het overlijden van Koning Albert I en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog richtte de Provincie West-Vlaanderen tussen 1984 en 1988 - in verschillende reeksen - 25 gedenktekens op, 'Naamstenen' genoemd. Ze werden vooral in de frontstreek geplaatst op die locaties, waar niets meer aanwezig was dat herinnerde aan bepaalde belangrijke gebeurtenissen of installaties uit de Eerste Wereldoorlog.

De naamstenen moeten getuigen over de grootse tragedie die zich in de Westhoek heeft afgespeeld en tegelijk het bewustzijn van een mogelijk drama levendig houden. De dieper gelegen boodschap die de Provincie aan jongeren wil meegeven, is die van “Nooit meer oorlog”. Met het monogram van koning Albert, dat in de meeste naamstenen gebeiteld is, wil de Provincie hulde brengen aan een koning, die vier jaar in moeilijke omstandigheden aan het hoofd van het Belgische leger heeft gestaan.

Deze naamsteen maakt deel uit van de derde reeks naamstenen, die in 1986 onthuld werden. Ze herinnert aan het legerhospitaal L'Océan in Vinkem.

Reeds in december 1914 had de eigenzinnige dokter Antoine Depage met hulp van koningin Elisabeth een Rode Kruishospitaal in het hotel L'Océan in De Panne opgezet. Het zou uitgroeien tot één van de meest gerenommeerde hospitalen en actief blijven tot 15 oktober 1919. Het hospitaal werd geleid als een semi-universitaire kliniek, waar op het einde van de oorlog studenten in de geneeskunde hun examen via midden-jury konden afleggen.

In juni 1917 moest men uit veiligheidsoverwegingen een deel van L'Océan overbrengen naar Vinkem: de Britse troepen waren aangekomen in De Panne en het hospitaal werd door de Duitsers doeltreffend onder vuur genomen.

In de omgeving van hoeve De Torrelen werd vanaf 20 mei 1917 een reusachtig tentenhospitaal opgericht, dat later werd vervangen door stenen gebouwen: men sprak van L'Océan 2. Dokter Depage bleef hoofd van dit hospitaal en verbleef op de hoeve De Torrelen. De torens van deze hoeve zouden gefungeerd hebben als waterreservoir voor dit hospitaal.

Het hospitaal had een capaciteit van 1500 (sommigen spreken van 3000) bedden. Het was gespecialiseerd in hart-, vaat- en longen en abdominale operaties. Er werden burgers en militairen verzorgd. Het centrale paviljoen werd opgetrokken uit duurzame materialen; het had twee vleugels van elk 400 meter lengte. Talrijke paviljoenen kwamen uit op de eerste vleugel, waar een grote drukte heerste. Het comfort bleef beperkt: de temperatuur liep hoog op onder de plaatijzeren daken, op sommige momenten was er ernstig watertekort. In september 1917 werd het hospitaal af en toe ernstig beschoten. Desondanks functioneerde het hospitaal meestal op volle toeren. Eind september 1917 bracht de koning van Italië een bezoek aan deze L'Océan.

Door het toenemende gevaar van een Duits offensief in augustus 1918 besliste de legerleiding dat zowel L'Océan in De Panne als in Vinkem moesten worden teruggebracht tot een capaciteit van 200 bedden en een staf van 20 mensen. Dokter Depage gehoorzaamde niet. Maar ook in de streek van Vinkem namen de bombardementen echter toe. Op 12 september werd Depage nogmaals verzocht zijn materieel naar het achterliggende gebied te brengen. Het tegendeel gebeurde. Met het geallieerde Eindoffensief wierp dat zijn vruchten af. Het hospitaal was pas definitief afgewerkt bij de wapenstilstand van november 1918. Na de bevrijding werden de paviljoenen opnieuw gebruikt, om er een hospitaal in Brussel mee te bouwen.

Op 31 augustus 1918 overleed Joe English in dit hospitaal aan de gevolgen van een blindedarmontsteking. Een gedenkteken vlakbij herinnert nog steeds aan dit IJzersymbool.

Beschrijving

Vrijstaande gedenksteen, bestaande uit een rechthoekige sokkel uit gewapend beton, die vooraan driehoekig uitloopt. Een grote ruitvormige gedenksteen (80 op 80 op 10 centimeter) uit witte natuursteen is schuin tegen de sokkel bevestigd.

Bovenaan het gekleurde wapenschild van West-Vlaanderen in geanodiseerd aluminium. Daaronder de tekst "Legerhospitaal L'Océan 1917.1918". De letters zijn diep V-vormig in de steen gekapt en lichtgrijs gepatineerd. Onderaan het officieel monogram van Koning Albert I.

Hoogte: 140 centimeter, breedte: 50 centimeter, diepte: 20 centimeter.

Uitvoering: J. Vansteenkiste, provinciale Dienst voor Cultuur Brugge (ontwerper gedenksteen) - P.H. Boudens, Brugge (ontwerper en uitvoerder opschriften) - J. Hollevoet (spanbeton sokkel).

  • AMEEUW J. 2003: Het leven achter het front 1914-1918, Archikrant, XIII.1, 12-24.
  • DEN BAES J. (eindred.) 2004: Momenten van Oorlog in Vredestijd. Een tocht langs Oorlogserfgoed in Veurne-Ambacht, s.l.
  • JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
  • JACOBS M. 1988: Naamstenen 1914-1918. 25 gedenkstenen opgericht tussen 1984 en 1988 ter herinnering aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog en aan het overlijden van Koning Albert, Brugge, Provincie West-Vlaanderen.
  • Mondelinge informatie meegedeeld door Johan Termote (25 oktober 2005).

Bron: WOI Relict (998): Naamsteen Legerhospitaal L'Océan (Vinkem - WOI)
Auteurs: Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Naamsteen Legerhospitaal L'Océan [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/213244 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.