erfgoedobject

Nationaal oorlogsmonument Eerste en Tweede Wereldoorlog

bouwkundig element
ID
212435
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212435

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het nationaal oorlogsmonument voor de "Oud-leerlingen, de Troepenkinderen en leerling-Pupillen" van Aalst werd opgericht in 1921-1922.

Historiek

Het militaire oorlogsgedenkteken 'Oudleerlingen, de Troepenkinderen en legerpupillen' werd opgericht op de Graanmarkt, rechtover de ingang van de oud-Pupillenschool te Aalst, waar jongens een militaire opleiding kregen tot in de jaren 1960.

Dit monument werd tevens opgericht naar aanleiding van de 75-jarige verjaardag van het bestaan van de school. In vergelijking met een doorsnee herdenkingsteken is het beeld veel grootser opgezet. Er werd begin 1921 dan ook een speciaal nationaal comité opgericht, dat instond voor de bouw van het herdenkingsteken.

Het beeld werd op 23 juli 1922 ingehuldigd door prins Leopold. De grote heisa in de krant waarmee deze plechtigheid gepaard ging, schoot in het verkeerde keelgat bij de Vlaamsgezinden en socialisten. Ze vonden de versieringen en vlaggen ter 'verheerlijcking van het onverzadigde militaristische monster te duur.'

Het huidige omringende halfronde groen- en bloemenperkje is niet authentiek. Volgens oude prentkaarten was het monument oorspronkelijk afgebakend met een ijzeren ketting tussen paaltjes, die de vorm van obussen hadden.

Het gedenkteken is het werk van beeldhouwer Marcel Rau, de architect was Georges Hendrickx en de steenhouwer Michel Verhulst.

Architect Georges Hendrickx uit Brussel, gewezen korporaal bij de Belgische (overwegend Franstalige) legerdivisie "4e reg. du génie", tekende het ontwerp. Voor deze vierde legerdivisie ontwierp hij eveneens een monumentale gedenksteen te Wulpen, aan de Veurnekeiweg. Van zijn hand zijn ook meerdere interbellumhuizen te Brussel gekend.

De Brusselse beeldhouwer Marcel Rau, een petekind van Victor Horta, was een gerenommeerde, klassieke beeldhouwer en medaillist met een uitgebreid oeuvre, waaronder heel wat officiële opdrachten, zoals oorlogsgedenktekens. Beeldhouwer Rau en architect Hendrickx realiseerden samen ook het Belgische militaire gedenkteken voor het 3de en 23ste Linieregiment te Oostende, dat gekenmerkt wordt door een hoge mate van artistieke kwaliteit.

Beschrijving

Het centrale bronzen beeld, een strijdvaardige vrouwenfiguur met een zwaard in de hand, wordt geflankeerd door twee naakte kinderen. Dit beeld van een vrouw is een allegorie voor België dat de jonge Belgen te wapen roept. De ene jongeling houdt een zwaard vast, terwijl de andere een vlag omklemt. Op de achterzijde van het monument staat de afbeelding van een leeuw.

De tekst/opschrift op het monument luidt: "1914 PRO BELGICA PATRIA 1918 / AAN DE OUD-TROEPSKINDEREN EN PUPILLEN VAN HET LEGER GESNEUVELD VOOR HET VADERLAND/ AUX ANCIENS ENFANTS DE TROUPE ET PUPILLES DE L’ ARMEE MORTS POUR LA PATRIE".

Na de Tweede Wereldoorlog werden nog twee gedenkplaten (ter ere van kapitein commandant Charles Claser en van kolonel Jean de Schrijver) en de jaartallen "1940-1945" aan het gedenkteken toegevoegd.

  • BOTERBERGH T. en ARNOUTS L. (red.) 2005: De stad belegerd, Waar is de tijd: 1000 jaar Aalst, Zwolle.
  • D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5N1 (A-G), Brussel - Gent.
  • GHYSENS J. 1986: Geschiedenis der straten van Aalst.
  • VAN LANGENHOVEN B. 1998: Oorlogsmonumenten in de Denderstreek: een aanzet tot inventarisatie, Ons heem, 52.4, 198-216.

Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DO002348, Oorlogsmonumenten in Oost-Vlaanderen.
Auteurs: Van Branden, Gudrun
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Nationaal oorlogsmonument Eerste en Tweede Wereldoorlog [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212435 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.