erfgoedobject

Woning Van den Bosch-Wouters

bouwkundig element
ID
212414
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212414

Juridische gevolgen

Beschrijving

Een kennis uit zijn mobilisatietijd, de wisselagent Henri Van den Bosch, geeft Braem in 1951 opdracht een landhuis te ontwerpen in het residentiële Sint-Mariaburg, op het grondgebied van Ekeren. Het ruime perceel op de hoek van de toenmalige Handelslei en de Gerarduslei is al sinds 1924 in het bezit van schoonvader Adrien Wouters, die in 1953 ook zijn eigen woning in hetzelfde bouwblok door Braem laat verbouwen. Voor deze kleine villa, die naar eigen zeggen "voor alles op gezelligheid gericht was", ontwikkelt Braem een vernaculair geïnspireerde architectuur die het regionalisme en het modernisme in een eigentijdse vorm wil verzoenen. Het project is in die zin verwant met de villa Coryn en de woning Augusteyns uit de latere jaren 1940. Het eerste ontwerp waarmee eind oktober 1951 een bouwaanvraag wordt ingediend, wijkt echter op diverse punten af van het bouwreglement voor dit perceel. Zowel de dakhelling als de bouwhoogte van de begane grond en de verdieping blijven onder het opgelegde minimum. Daarnaast uit het gemeentebestuur kritiek op de gesloten gevelvlakken en suggereert het extra vensteropeningen of paneelwerk om de eentonigheid te doorbreken. Op basis van deze opmerkingen past Braem het ontwerp vervolgens vrij ingrijpend tot zijn definitieve vorm aan. De bouw gaat in maart 1952 van start, om begin 1953 te worden opgeleverd. Tuinarchitect R. De Vleeschouwer van het bedrijf Alpina uit Sint-Mariaburg ontwerpt de tuin.

Het al bij al bescheiden programma van de woning Van den Bosch-Wouters wordt gegroepeerd tot een compact, L-vormig volume. De inplanting in de noordoostelijke hoek van het perceel volgt de rooilijn van de Gerarduslei en laat ruimte voor een driehoekige voortuin. In beide opeenvolgende ontwerpen speelt Braem de plastische werking van de onderscheiden bouwvolumes en dakpartijen uit. Het pittoreske karakter wordt daarbij nog versterkt door het contrast tussen het roomkleurig geschilderde baksteenmetselwerk en de rode pannendaken. De voorbouw biedt op de begane grond ruimte aan de hal en het trappenhuis, de keuken met aparte eethoek en de garage. Op de verdieping bevinden zich twee slaapkamers, een badkamer en een berging. De ruime woonkamer neemt de lage achterbouw in, die aansluit op een verhoogd terras met een zuidelijke oriëntatie. Het karakter van het eerste ontwerp wordt nadrukkelijk bepaald door sterk overstekende dakvolumes met een flauwe helling naar Scandinavisch model, een expressief contrast tussen open en gesloten gevelvlakken, en een afgeschuinde, arduinen sokkel. De vensterindeling volgt het functionele programma van de woning, met brede raampartijen voor de woonruimtes en smalle lichtstroken voor het trappenhuis, maar laat de zij- en achtergevels vrijwel blind. In het uitgevoerde tweede ontwerp wijzigt Braem de bedaking tot een veel compacter, afgelijnd volume, zonder overstek en met een hogere hellingsgraad, waarbij hij het voorste dakvlak asymmetrisch doortrekt tot een inkomluifel. Deze nieuwe dakvorm wordt vertaald in de bekleding van de topgevels met latwerk in alternerend kalungi- en grenenhout. De voorgevel krijgt extra reliëf door een erker met een witgelakte houten structuur, die ook het dakvlak doorsnijdt. Buiten het houtbeschot draagt ook het gebruik van breuksteen voor de sokkel, de schoorsteen, het terras en de tuinmuur bij tot een meer contrastrijke gevelbehandeling. Typische details zijn verder de organische vormgeving van de voordeur, de V-vormige steun van de inkomluifel en de driehoekige nokramen. Het interieur van de woonkamer met een eenvoudige open haard, dat in het eerste ontwerp een open dakstoel krijgt, wordt uiteindelijk afgedekt met een gewelfde zoldering.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 802#5941.
  • Archives d'Architecture Moderne, Archief Renaat Braem, Dossiernummer, 89.
  • Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed, Archief Renaat Braem, 370.
  • HAVERMANS A.-M. 2007: Wie zaait zal maaien. Antwerpia en Sint-Mariaburg, Erfgoedgids 6, Antwerpen.

Bron: Braeken J. (ed.) 2010: Renaat Braem 1910-2001. Architect, Relicta Monografieën 6. Archeologie, Monumenten en Landschapsonderzoek in Vlaanderen, Brussel.
Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Van den Bosch-Wouters [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/212414 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.