erfgoedobject

Ensemble van burgerhuizen en opslagplaats in eclectische stijl

bouwkundig element
ID
209587
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/209587

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eclectisch ensemble van vijftien stadswoningen en een opslagplaats gebouwd in 1893-1895 voor rekening van Charles Vanderlinden. Vanderlinden was eigenaar van een groot bouwblok in de Balansstraat, tegenover de Brusselstraat. Om makkelijker te kunnen opdelen in bouwpercelen, nam hij het initiatief om de De Braekeleerstraat te trekken. Een groot deel van de kavels worden voor zijn rekening bebouwd met kleurrijke rijen stadswoningen. Zo ook de hoeken met de Balansstraat. De andere bouwprojecten zijn de minder gaaf bewaarde De Braekeleerstraat nummers 36-42 en 24-28 respectievelijk uit 1892 en 1893, en een geheel van tien burgerhuizen en een winkelpand op de hoek met de Lange Elzenstraat uit 1896. Dit laatste werd uitgevoerd en allicht ontworpen door de aannemer Petrus Franciscus Huygels-Van Humbeeck. Stijlovereenkomsten met de eerdere bouwprojecten van Vanderlinden, maar ook met de eigen bouwprojecten van Huygels-Van Humbeeck in de De Braekeleerstraat, laten toe de uitvoering en het ontwerp van al deze woningen aan de aannemer toe te schrijven.

De Braekeleerstraat 59 en Balansstraat 151-155

Voor het hoekperceel De Braekeleerstraat nummer 59 en Balansstraat nummers 151 tot 155 dient Charles Vanderlinden in februari 1893 een eerste bouwaanvraag in voor vier woningen met eenvoudige neoclassicistische gevels. Een jaar later, in april 1894, wordt een nieuw ontwerp ingediend met centraal een bakstenen gevel met neo-Vlaamserenaissance-vormgeving. Deze aanvraag wordt goedgekeurd; opvallend is dat enkel het hoekpand uitgevoerd lijkt te zijn volgens de goedgekeurde geveltekening. Het neoclassicistische hoekpand telt twee en een halve bouwlaag en één travee in de De Braekeleerstraat, één hoektravee en twee traveeën in de Balansstraat. De bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel wordt bekroond door een houten kroonlijst op klossen en heeft een lage hardstenen plint. De ritmering van de gevel met kordons, doorlopende vensterdorpels en geblokte pilasters bleef bewaard, net als het gietijzeren hoekbalkon en de omlijstingen van de bovenvensters. Schrijnwerk vervangen. Nummer 151 is een burgerhuis van twee bouwlagen en twee/één travee onder zadeldak. De rode bakstenen lijstgevel op hardstenen plint heeft een centraal getrapt dakvenster. Bovenvenster in natuurstenen kozijn met doorlopende dorpels. Muuropeningen op het gelijkvloers zijn gewijzigd. In vergelijking met de gevel op de bouwaanvraag zijn geveltop en muuropeningen anders uitgevoerd. Nummer 153 is een opvallend burgerhuis met natuurstenen puntgevel in neo-Vlaamserenaissance-stijl. Daarmee wijkt de woning af van het eenvoudige neoclassicistische ontwerp in de aanvraag. Rijwoning van twee bouwlagen en drie/twee traveeën onder zadeldak. De puntgevel is bekroond met een groot natuurstenen topstuk en wordt geritmeerd door natuurstenen kordons en speklagen. Rechthoekige muuropeningen. Nummer 155 was een neoclassicistisch rijhuis van drie traveeën en twee bouwlagen dat in 1959 volledig werd verbouwd tot appartementsgebouw.

De Braekeleerstraat 53-57

In november 1893 diende Charles Vanderlinden een bouwaanvraag in voor de percelen De Braekeleerstraat nummers 53-57. Deze paalden aan het hoekperceel met de Balansstraat, waarvoor hij begin dat jaar een eerste niet uitgevoerde bouwaanvraag had ingediend. De drie woningen kwamen bijgevolg als eerste van het gehele bouwproject in de Balansstraat en de De Braekeleerstraat tot stand, vóór de bouw van de hoger besproken vier woningen op het aanpalende hoekperceel. Het betreft een geheel van drie burgerhuizen in neoclassicistische en neo-Vlaamserenaissance-stijl. De twee linker panden tellen twee bouwlagen en drie traveeën onder een zadeldak, het rechter pand twee bouwlagen en twee traveeën onder een gemansardeerd zadeldak. De lijstgevels hebben een parement uit baksteenmetselwerk met gebruik van witte natuursteen en blauwe hardsteen voor de plint, speklagen, waterlijsten, hoekblokken en sluitstenen. Het middenpand nummer 55 onderscheidt zich door een rijkere uitwerking, op de bovenverdieping gemarkeerd door een drielicht onder een rond- en korfboogarcade op bewerkte kraagstenen, met baksteenmozaïeken in het boogveld. Verder beantwoorden de opstanden van de drie panden aan een klassiek opbouwschema, met regelmatige registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen geaccentueerd door diamantkoppen, en een klassiek hoofdgestel.

Balansstraat 139-149 en De Braekeleerstraat 46-50

Voor het ensemble van acht huizen en een stal in Balansstraat nummers 139 tot 149 en De Braekeleerstraat nummers 46 tot 50 dient Charles Vanderlinden in 1895 een bouwaanvraag in. Het gaat om een symmetrisch opgebouwde rij waarbij neoclassicistische en eclectische bakstenen gevels elkaar afwisselen. Centraal het neoclassicistische hoekpand (Balansstraat nummers 147-149) van twee bouwlagen en drie traveeën in de Balansstraat, een hoektravee, en twee traveeën in de De Braekeleerstraat (op plan drie traveeën), gevat onder mansardedak. De lijstgevel heeft rechthoekige muuropeningen, ontpleistering en vervanging van schrijnwerk. Het hoekpand wordt symmetrisch geflankeerd door twee identieke eclectische rijwoningen (De Braekeleerstraat nummer 50, Balansstraat nummer 145) van twee bouwlagen en twee traveeën onder zadeldak. Opvallende rode bakstenen lijstgevels door de rondbogige, in spitsbogige omlijsting gevatte bovenvensters, in de venstertravee gekoppeld met tussenzuil. De rechthoekige muuropeningen op het gelijkvloers hebben een fraai gestuct entablement. Muurvelden in siermetselwerk en speklagen werken de gevels af. Hardstenen plint. Eveneens symmetrisch opgesteld in beide straten zijn de verzorgde neoclassicistische burgerhuizen in Balansstraat nummer 143 en De Braekeleerstraat nummer 148. Het zijn twee rijwoningen van twee bouwlagen en drie/twee traveeën onder zadeldaken. De eenvoudige, maar verzorgde lijstgevels hebben een geprofileerde kroonlijst op klossen en worden met kordons en doorlopende onderdorpels geritmeerd. Gelijkvloers met hardstenen plint en imitatievoegen. Rechthoekige muuropeningen, bovenvensters met entablement. De sluitstukken van het ensemble zijn verschillend uitgewerkt in beide straten. Balansstraat nummer 141 heeft een eclectische gevel identiek aan nummer 145. De woning in de De Braekeleerstraat nummer 46 heeft een bakstenen trapgevel en past met die vormgeving uitstekend in het gevarieerde straatbeeld, dat in grote mate bepaald werd door Charles Vanderlinden, die er menig bouwaanvragen voor indiende. Enkelhuis van twee bouwlagen en drie/twee traveeën onder zadeldak. Het rode bakstenen parement heeft een hardstenen plint en is versierd met natuurstenen en zwarte bakstenen lijsten en een muurveld en strekken in siermetselwerk. Rechthoekige muuropeningen met opvallend boogveld beneden, rondbogige vensters boven. De bouwaanvraag vermeldt dat de stal in de Balansstraat nummer 139 bij deze woning hoort, waarvan het diepe perceel aansluit bij het perceel van de stal. Dit bakstenen gebouw van twee lage bouwlagen en één travee is gevat onder een zadeldak. Oorspronkelijk een segmentboogpoort op gelijkvloers en een rondboogvenster boven; nu sterk gewijzigd.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers 1893 # 135 en 1894 # 731 (De Braekeleerstraat 59, Balansstraat 151-155), 1893 # 1571 (De Braekeleerstraat 53-57) 1895 # 548 (De Braekeleerstraat 46-50, Balansstraat 139-149), 1892 # 1597 (De Braekeleerstraat 36-42) en 1893 # 712 (De Braekeleerstraat 24-28).

Auteurs: Hooft, Elise; Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ensemble van burgerhuizen en opslagplaats in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/209587 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.