erfgoedobject

N.V. Scheldemolens

bouwkundig element
ID
2094
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/2094
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Beschrijving

De oudste windmolen, een houten standaardmolen, bevond zich op de kouter ter hoogte van de huidige Molendreef; wellicht kon deze niet meer aan de behoeften voldoen, zodat in 1775 een aanvraag werd ingediend voor het bouwen van een tweede molen. De nieuwe stenen beltmolen, gebouwd circa 1780, kreeg de naam "Scheldemolen" (de oude, omgedoopt in Koutermolen, werd in 1904 gesloopt). Hij werd opgetrokken aan de "steenweg van Bornhem naar Sint-Amands" nabij de Ham, een beschutte los- en laadplaats, waar geen kaaigeld moest worden betaald. Het wapenschild van burggraaf Walckiers, ingemetseld in de voorgevel van het huidige gebouw, herinnert aan de plaatselijke heer van toen.

In 1792 ging de molen over in handen van de familie Servaes. Daniël Servaes-Verbeeck richtte in 1880-1881 naast de bestaande molen een stoomgraanmolen op; de inscriptie op de monumentale schouw, die nog steeds aanwezig is, vermeldt echter "E. Servaes-Verbeeck 1880". In 1885 werd de oude molen ontmanteld en in 1939 gesloopt.

In 1909 werd de maalderij overgenomen door de familie Van den Bossche; deze gaf de start aan de uitbouw van de huidige N.V. Scheldemolens, gesticht in 1932. In 1950 werden de Scheldemolens omgebouwd van elevator-molen tot pneumatische molen.

Van de fabriek, zoals ze circa 1880 bestond, is een rechthoekig bakstenen gebouw onder aangepast, afgewolfd zadeldak en met ingebouwde fabrieksschoorsteen bewaard. Lijstgevels met bakstenen kordons, sierankers, boogfries en arduinen gevelsteen met wapenschild; zijgevel met overkapt bovenvenster van voormalige takel.

Inwendige constructie met houten vloeren op ijzeren I-balken en gietijzeren kolommen. In het oude bedrijfsgebouw bevindt zich heden het Molenmuseum, officieel geopend op 31 mei 1980, sedert 1989 tevens zetel van de vereniging Molenzorg.

  • Kadaster Antwerpen, Mutatieregisters Sint-Amands, schetsen, 1880/1, 1881/1, 1911/1, 1934/1.
  • HERTSENS Y., Geschiedenis van Sint-Amands, Sint-Amands, 1987, p. 182-185.
  • HOLEMANS H. & LEMMENS P., Molens van Klein-Brabant, Mechelen en de Rupelstreek, Nieuwkerken, 1987, p. 81.
  • S.N.,Het Molenmuseum van Sint-Amands: na brand opnieuw opengesteld, in Molenecho's, XIX, nummer 4, oktober-december 1991, p. 176-178.
  • VAN DEN BOSSCHE K., Ontdek de molen, Sint-Amands, 1980.

Bron: DE SADELEER S., KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. 1995: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Puurs, Klein-Brabant, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Plomteux, Greet; De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: N.V. Scheldemolens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/2094 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.