erfgoedobject

Tramstation

bouwkundig element
ID
208730
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208730

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Tramstation
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Geschiedenis van de site

Op 10 maart 1910 wordt de gemeente ontsloten via de stoomtram Brugge-Koekelare-Leke. In 1909-1911 komt er een goederenstation met een woonhuis voor de stationschef, op de hoek met de Hovaerestraat (nu afgebroken). Voorts omvatten de plannen een loods voor (het herstel van) de rijtuigen, een rustplaats voor de trambedienden en een watertoren met opslagplaats voor olie en kolen (nummer 54). Er was een grote stelplaats voor de reizigerswagons en een kleinere voor de locomotieven. "Couckelaere Stelplaats" is meteen ook één van de drie haltes te Koekelare. Niet alleen personenvervoer maar ook een massa goederen worden via de tramlijn aangebracht of weggevoerd. Andere geplande lijnen (naar Diksmuide) komen niet van de grond. Tal van conducteurs en stokers werkzaam bij de Buurtspoorwegen zijn Koekelarenaars.

Op 12 oktober 1914 rijdt de laatste stoomtram voor normale dienst. Door de terugtrekking van het Belgisch leger achter de IJzer vervoert de tram enkel nog voor militaire doeleinden. De tramlijn Koekelare-Leke wordt later (de eerste Duitse patrouilles trekken het dorp binnen op 16 oktober) door de Duitsers gebruikt om oorlogsmateriaal en voedsel naar het front te brengen. In de volksmond spreekt men van "Den Duitschen tram". De tramlijn Brugge-Koekelare-Leke wordt met de militaire lijn Houthulst-Leke verbonden. De Duitsers leggen heel wat bijkomend gemakkelijk te transporteren smalspoor aan in de frontregio, een klein gedeelte ervan op grondgebied Koekelare en Zande.

Na de oorlog wordt het tramnetwerk hersteld, dit is een noodzaak voor het economische en industriële herstel. De tramlijn Brugge-Koekelare wordt reeds eind 1918 opnieuw in gebruik genomen, het gedeelte Koekelare-Leke pas in april 1919. De stelplaats is wegens Duits gebruik na de oorlog aan herstelling toe. In de periode 1919-1922 worden de militaire tramlijnen ontmanteld.

In 1932 wordt de spoorauto of de autorail in gebruik genomen en wordt het goederenstation van Koekelare afgeschaft. Deze spoorauto of "Kamieltje" in de volksmond is veel sneller dan de stoomtram, en veroorzaakt geen rook- en stofwolken. De stoomlocomotieven worden enkel nog voor goederenvervoer gebruikt. De spoorauto gebruikt benzine, en vanaf 1936 mazout, vandaar ook de benaming "'t Mazoutje".

Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1941 worden de spoorauto's opnieuw vervangen door stoomtrams, wegens besparing op de mazout. Nadat de geallieerde troepen de Frans-Belgische grens overstaken op 2 september 1944 (bevrijdingsoffensief), wordt de tramlijn Brugge-Koekelare-Leke tot 17 september buiten dienst gesteld. Vanaf de 18de september rijdt er opnieuw een stoomtram.

In 1951 wordt de mazouttram voor reizigers vervangen door een autobusdienst. Vanaf 1952 wordt ook de goederentram afgeschaft. In 1960 worden de sporen uitgebroken. In 1975 wordt het tracé van de tramlijn aangewend voor de aanleg van de Ringlaan.

Anno 2009 doet het linker deel van de gebouwen dienst als garage voor bussen. Het rechter gedeelte is in gebruik als bouwstoffenbedrijf.

Beschrijving

Geelbakstenen tweebeukig gebouw onder parallelle zadeldaken (rode mechanische pannen), recente inbreng van een breed dakvenster. De lange gevel (zijde Ringlaan) is geritmeerd door muurvakken tussen lisenen, muurvakken met aflijnende baksteenfries. Gekoppelde muuropeningen onder getoogde strek van gekleurde baksteen. Links gewijzigd door inbreng van recente hoge garagepoorten. De linker zijgevels zijn uitgewerkt met gelijkaardige muurvakken en gekoppelde vensters. Puntgevels met een aflijnend windbord en een dito brede baksteenfries. De rechter zijgevels zijn op de begane grond dichtgemetseld, de tramstellen reden op de zijkant binnen.

  • ARREN R., SEYS R., Per tram de geschiedenis van Koekelare in en uit, Koekelare, 1993, p. 70-73, 81-83.
  • SEYS R., Koekelare, gisteren en op de drempel van morgen. Een verzameling foto's, prentkaarten en tekeningen, met beknopte historische en andere toelichtingen, Sint-Niklaas, 1987, p. 56-58 (iconografie).

Bron: VANNESTE P. & BAERT S. met medewerking van BOONE B., CREYF S. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Koekelare, Deelgemeenten Bovekerke en Zande, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL46, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanneste, Pol
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Spoorauto Kamieltje

  • Is gerelateerd aan
    Watertoren

  • Is deel van
    Ringlaan


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Tramstation [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/208730 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.