Klooster en voormalige meisjesschool van de zusters van de Heilige Familie uit Ieper, daterend uit het midden van de 19de eeuw en gelegen aan het plein achter de Sint-Martinuskerk. Thans Vrije Basisschool Desselgem (nummer 7A).

Historiek

19de eeuw. Sinds het begin van de 19de eeuw wordt in een huis van Julia Verhaeghe achter de Sint-Martinuskerk les gegeven aan arme jongens en meisjes. In 1832 geven Virginie en Eulalie Dufort les in deze school die toen bestond uit twee klassen. Het primitief kadasterplan (circa 1835) geeft ten zuidoosten van de kerk een huis weer dat eigendom is van beginne Theresia Verhaeghe uit Gent en gebruikt wordt door onderpastor Xavier Hebbelinck. In 1841 legateren Theresia en Julia Verhaeghe het huis aan het Bureel van Weldadigheid, op voorwaarde dat de "arme" Desselgemse kinderen er gratis onderricht krijgen.

In 1846-1847 wordt, volgens het kadaster, in opdracht van Theresia Verhaeghe, de bestaande woning ten zuidoosten van de kerk grondig uitgebreid en voorzien van een bijgebouw. De literatuur vermeldt dat pastoor Karel Nisse in 1853 twee nieuwe klaslokalen en een bewaarschooltje laat oprichten, met een gang als verbinding tussen het oude en het nieuwe gedeelte.

In 1857 wordt het gebouw omgevormd tot een vrije meisjesschool en verhuizen de jongens naar de afzonderlijke gemeentelijke jongensschool aan de Liebaardstraat (ter hoogte van nummer 50). De zusters van de Heilige Jozef uit Ieper komen in 1857 op vraag van pastoor Nisse in de meisjesschool les geven en stichten er het klooster van Desselgem. Julia Verhaeghe neemt het grootste deel van de kosten op haar rekening: volgens de literatuur worden de bestaande schoolgebouwen hersteld en de kloostergebouwen opgetrokken. Het kadaster vermeldt in 1857 de uitbreiding van het bijgebouw in opdracht van landbouwster Julia Verhaeghe en de bouw van een nieuwe schoolvleugel dwars op het klooster en het bestaande schoolgebouw door kanunnik Prosper Morel uit Gent.

Bij K.B. van 14 juni 1880 moet het Bureel van Weldadigheid de eigendomstitels van de fundatie Verhaeghe aan de gemeente overdragen, waardoor de zusters de meisjesschool en een vleugel van het klooster moeten ontruimen. De zusters verhuizen tijdelijk naar een huis in de Nieuwstraat (later de onderpastorie), de schoolgebouwen worden "herbestemd" tot gemeentelijke meisjesschool en de gemeenteonderwijzeres wordt ondergebracht in het kloostergebouw (registratie in het kadaster in 1882).

Het kadaster vermeldt in 1882 de verkoop van het schoolgebouw van 1857 aan de Gentse notaris Jules Lammens en Louis Vandepoele en in in 1892 kopen beide heren ook de overige gebouwen aan. De woning van de gemeenteonderwijzeres wordt volgens het kadaster in 1892 vergroot. In 1899 worden de gebouwen volgens het kadaster in gebruik genomen als klooster.

20ste eeuw. Bij het overlijden van senator Jules Lammens in 1908 wil zijn dochter Claire de schoolgebouwen en het klooster overdragen aan de zusters. In 1909 verkoopt Claire Lammens de gebouwen aan advocaat Albert Biebuyck, die optreedt als tussenpersoon.

In 1917 worden het klooster en de schoolgebouwen in beslag genomen voor de inkwartiering van soldaten. De gebouwen worden tijdens de bombardementen van het offensief van oktober 1918 zwaar beschadigd. Nadat er obussen op het klooster zijn gevallen, vluchten de zusters naar onder meer Harelbeke. Bij het vaststellen van de oorlogsschade vermeldt men minstens vijf lagere klassen, twee kleuterklassen, slaapkamers, een kapel en een bakkerij. In 1923 worden het klooster en de school, tot dan op naam van Albert Biebuyck, overgedragen aan de vzw Gesticht der Zusters van de Heilige Familie. De congregatiezaal wordt in 1928 herbestemd en ingewijd als kapel. In 1933 worden van de congregatiezaal twee klassen gemaakt (vanaf dan vergadert de congregatie in de kerk) en wordt een nieuwe kapel ingericht op de gelijkvloerse verdieping in de voormalige woonkamer van de zusters.

In 1934 wordt de school volgens het kadaster uitgebreid met een langgerekt volume, thans gelegen aan de zuidzijde van de parking. In de jaren 1937-1939 telt de school vier klassen. In 1938 laat de vzw Parochiale Werken der Dekenij Kortrijk achter de jongensschool aan de Nieuwstraat (nr. 14) een schoolgebouw optrekken, dat in 1967 bij de meisjesschool zal gevoegd worden. Bij bombardementen in mei 1940 worden het klooster en de school beschadigd. Bij het uitvoeren van de herstellingswerken na de oorlog worden naast het schoolgebouw van 1938 door aannemer Gebroeders Declerck Molenwijk te Wielsbeke onder leiding van architect Léon Verthé ook klassen bijgebouwd. In 1955 worden nog enkele kleinere uitbreidingen opgetrokken achter het kloostergebouw.

In 1957-1960 wordt aan de zuidzijde van de huidige parking een nieuw gebouwencomplex opgericht voor de lagere school met een inkomhal, overdekte speelplaats, turnzaal, bureel voor de directie, toiletten en slaapkamers voor de internen. De nieuwe schoolgebouwen worden opgetrokken naar ontwerpplannen van architect Leo Wydouw uit Hoboken (registratie in het kadaster in 1958).

In 1967 verkrijgen de zusters de oude jongensschool van de vzw Parochiale Werken der Dekenij Kortrijk in ruil voor een deel van de tuin (schoolgebouw van 1938).

Beschrijving

Nummer 7. Deels gerenoveerd klooster en voormalige meisjesschool van de zusters van de Heilige Familie uit Ieper, gelegen ten zuidoosten van de Sint-Martinuskerk. Kloostervleugel van twee bouwlagen en acht traveeën (meest zuidelijke vleugel) en aanpalende schoolvleugel van twee bouwlagen en negen traveeën (meest noordelijke vleugel), beiden daterend uit het midden van de 19de eeuw. Bepleisterde en beschilderde, verankerde baksteenbouw onder pannen bedaking (verdwenen dakruiter op de schoolvleugel). Schoolvleugel op een gecementeerde plint. Rechthoekige openingen met deels bewaard houtwerk. Kloostergedeelte met bewaard houtwerk, onder meer glas-in-loodramen in spitsboogvensters in bakstenen omlijsting (kapel). Schoolgedeelte met vernieuwd houtwerk.

Nummer 7A. Vrije Basisschool Desselgem. Schoolgebouwen van 1938 en 1946 aan de oostzijde en schoolgebouwen van 1957-1960 aan de zuidzijde van de parking bij de Sint-Martinuskerk. Baksteenbouw van twee bouwlagen onder zadel- of schilddaken bedekt met zwarte pannen. Grote, rechthoekige openingen, bij de schoolgebouwen aan de oostzijde van de parking onder bepleisterde en doorgetrokken lateien. (vernieuwd houtwerk).