erfgoedobject

Burgerhuis met nutsgebouwen

bouwkundig element
ID
205959
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205959

Juridische gevolgen

Beschrijving

Vrijstaand burgerhuis opklimmend tot midden achttiende eeuw. Achterliggende nutsgebouwen langsheen de Lichterveldestraat. Voortuin afgesloten door zwart geschilderd smeedijzeren hek en dito dubbel toegangspoortje op laag bakstenen muurtje. Pad geflankeerd door twee obeliskvormige taxusbomen.

Geschiedenis

In het landboek van 1692 is op dit hoekige perceel een "schuere en coistal" te zien met een achterliggende "brauwerije". Deze maakten deel uit van de "herberge" rechts van de dreef op het Marktplein. Woning opgetrokken in 1759 door de Zwevezeelse griffier Frans Joseph Paul op grond van de heer van Vanhaveskercke, heer van Zwevezele. De woning is onduidelijk weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778) maar is wel duidelijk afgebeeld op een 18de-eeuwse kaart van de familie van Haveskercke. Volgende bewoner is bakker Armand van Renterghem, daarna verkocht aan Karel Depre, gemeenteraadslid en eigenaar van de Rickmolen. Vanaf 1822 wordt de woning bewoond door zijn schoonzoon Hubert Pattyn, "docteur in medicinen" en tevens ook schepen in Zwevezele. Op het primitief kadasterplan (circa 1834) zijn de woning met achterliggend magazijn en twee vrijstaande nutsgebouwen opgetekend. Gelijkaardige weergave in de Atlas der Buurtwegen (circa 1843). Volgens het kadaster wordt in 1864 een vrijstaande bouwerij gebouwd haaks op de woning. Hubert Pattyn zou dit hebben gedaan voor zijn zoon August. Nadat deze sterft in 1870 neemt een andere zoon Victor, die geneesheer is, de bouwerij en de woning over. Circa 1882 wordt de brouwerij opmerkelijk vergroot. Het bestaande brouwerijgebouw wordt vergroot en uitgebreid met vier gebouwen zodat een gesloten opstelling ontstaat rond een binnenkoer. Hiervoor worden een magazijn en twee kleine woningen langs de Lichterveldestraat gesloopt. Een kadastermutatie van 1887 toont de vergroting van de woning aan de achterzijde. In 1895 wordt Victor Pattyn verkozen tot burgemeester. Op een foto van circa 1900 is de gevel afgebeeld met dezelfde afwerking als de huidige en met ramen voorzien van T-indeling. Na zijn overlijden in 1901 wordt hij opgevolgd door de Menense dokter Leon Isebaert, die ook met zijn weduwe huwt. De achterliggende brouwerij neemt op 31 augustus 1906 een benzinemotor in gebruik. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de woning vanaf augustus 1917 door de Duitse bezetter opgeëist om er het "Generaalcommando" te huisvesten. In 1928 wordt de linker uitbouw opgericht voor de zus van de doktersvrouw. Zoon en brouwer Leo was in de jaren 1940 eigenaar van een vijftigtal herbergen.

Beschrijving

Hoofdvolume met dubbelhuisopstand van vijf (gevel Marktplein) en twee traveeën (gevel Lichterveldestraat) en drie bouwlagen onder een schilddak (blauwe, geglazuurde, mechanische pannen) met sierlijke bliksemafleider. Lijstgevel met als risaliet uitgewerkte middentravee met smeedijzeren balkonleuning voor middenvenster op de eerste verdieping. Bepleisterd en wit geschilderd parement met bruine afwerking voor de geriemde omlijsting van de muuropeningen, boven een blauwe hardstenen plint. De gevel wordt horizontaal belijnd door de wit geschilderde kroonlijst op modillons, de onderliggende geprofileerde band en de geblokte kordonlijst op de eerste verdieping en vlakke onderbroken kordonlijst op de begane grond. Rechthoekige muuropeningen in geriemde omlijsting boven geometrisch uitgewerkte imitatie-consoles. Cartouche met vlinder boven deuropening. Bewaarde deels beglaasde, paneeldeur met smeedijzeren grille, ramen met T-indeling.

Hoofdvolume met gaaf bewaard interieur hoofdzakelijk daterend van begin 20ste eeuw met een aantal elementen uit de 18de eeuw. Bewaarde planindeling en afwerking: marmeren schouwen, houten lambrisering, marmeren vloertegels, dubbele paneeldeuren. Interieur met bewaarde muurschilderingen in de gang: drie vergezichten op het centrum van Zwevezele gezien van op de de Rick. Ze werden in 1929 aangebracht door de Zwevezeelse kunstschilder Leon Vandekerckhove.

Aangebouwd volume links. Wit bepleisterd volume van drie traveeën en twee bouwlagen onder plat dak. Trapeziumvormige erkeruitbouw op verdieping geflankeerd door twee ramen. Bewaarde wit geschilderde schuiframen en deels beglaasde, groen geschilderde paneeldeur met smeedijzeren grille. Recente luifel.

Achterliggende brouwerij. Gedateerd door middel van jaarsteen boven deur "1863". Roodbakstenen volume van zes traveeën en drie bouwlagen en een half verdiepte kelder onder een plat dak. Voor- en rechter zijgevel gecementeerd met schijnvoegen en geel geschilderd. Verdieping met rondboogvensters. Rechthoekige vensters op begane grond. Vernieuwd houtwerk naar oud model: kleine roedeverdeling op verdieping, T-indeling en grote roedeverdeling op begane grond. Eén bewaard raam namelijk met kleine, metalen roedeverdeling. Bewaarde ruimte-indeling. Achterliggende brouwerijschoorsteen. Ronde, roodbakstenen schacht met uitkragende kop voorzien van belijning in witte baksteen.

  • Heemkundige Kring Ons Wingene, Fototheek.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, Primitief kadasterplan, 207: Mutatieschetsen, Zwevezele, 1865/91, 1888/10.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 419.
  • Rijksarchief Kortrijk, Aanwinsten VI, nr. 2571.
  • VANDEWIELE A., Zwevezele. Deel II. De parochie Zwevezele tot 1945, Zwevezele, 1981, p. 266.
  • LAMS L., Markante gevels van woningen te Wingene en Zwevezele, in Ons Wingene, jaarboek 6 (deel 2), 2003, p. 61.
  • LAMS L. in samenwerking met VANDEWIELE A., Zwevezele, in HOLLEVOET F., Als straten gaan... praten, Tielt, 2005, p. 307.
  • LAMS G., VANDEWIELE A., Een verleden voor mensen van heden. Wingene en Zwevezele door de jaren heen, 1990, Roeselare, p. 147.

Bron: GILTÉ S. & BAERT S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Wingene, Deelgemeente Zwevezele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL43, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Baert, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis met nutsgebouwen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205959 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.