erfgoedobject

Hoeve met losse bestanddelen

bouwkundig element
ID
205304
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205304

Juridische gevolgen

Beschrijving

Dieper gelegen, historische hoeve met losse bestanddelen; de site gaat terug tot de 15de eeuw, het huidige gebouwenbestand zeker tot de 18de eeuw. Ook genaamd "Hof van Maessens", naar één van de pachters. Thans uitgebreid met een in 1969 opgericht bedrijf voor groenten- en bloementeelt (nummer 24).

Opgenomen in de niet-limitatieve lijst van merkwaardige gebouwen in het open landschap van Harelbeke, definitief vastgesteld in de gemeenteraad van 11.02.2008 (categorie 1).

Historiek

De hoeve maakt deel uit van één van de 69 lenen gehouden door de Vrije Heerlijkheid of het kasteel van Ooigem (Wielsbeke).

15de eeuw. In 1444 is de hoeve eigendom van wijlen meester Jooris Tollenaere fs Jan.

16de eeuw. De hoeve wordt vermeld in een pachtcontract van 1505. In 1507 wordt er gesproken van "3c lants voor de hooghe mote", wat laat vermoeden dat men te maken heeft met een motte en een neerhof. In de periode 1507-1570 is jonkvouw Katheline Tollenaere, weduwe van Jan Tollenaere, eigenares (pachters Joris Hebbrecht en Jaspar Rycman).

17de eeuw. De hoeve wordt afgebeeld op één van de kaarten uit het landboek van 1639 uit het Rijksarchief te Kortrijk.

18de eeuw. In het 18de-eeuwse leenboek van Ooigem is er sprake van "een leen onder behuysde hofstede, meersch en de watere". Op de kaart van de heerlijkheid Cleen Poortjen van 1753 verschijnt de site met tweeledige structuur: de boomgaard van de hoeve wordt omgeven door een ovaalvormige omwalling, het woonhuis, de stal en de schuur zijn niet omwald. De hoeve is bereikbaar door twee erfopritten vanuit de huidige Marichaal- en Waterstraat. In de 18de eeuw is Albert Charles Guislain, graaf de la Tour de Saint Quentin, eigenaar.

19de eeuw. Op het primitief kadasterplan (circa 1830) is de omwalde boomgaard deels omgevormd in land; het bewaarde gedeelte van de boomgaard wordt omgeven door een kleinere ringgracht die één gebouwtje omgeeft en onderbroken wordt naar het neerhof toe. De hoeve op het neerhof is circa 1830 uitgebreid met een vierde gebouw; de gebouwen zijn eigendom van landbouwer Franciscus Basyn uit Harelbeke. Zelfde situatie afgebeeld op de Atlas der Buurtwegen (1845). Volgens de literatuur bevatte het woonhuis een deur met een deurkalf met het jaartal "1848"; de deur werd vervangen. Vóór 1872 laat Valérie Gheysens uit Harelbeke de hoeve verbouwen; de omwalling verdwijnt samen met het gebouwtje in de boomgaard en het kleinste landgebouw op het neerhof; bouw van het bakhuis.

20ste eeuw. In 1920 verkopen de erfgenamen van de Valérie Gheysens de hoeve aan Emile Maes; de familie Maes pachtte daarvoor reeds de hoeve. Vanaf 1944 verpacht aan de familie Goddeeris. Het woonhuis wordt vergroot in 1944, de mestvaalt wordt gebouwd in 1945 en het kippenhok in 1946. Oprichting in 1969 van nieuwe bedrijfsgebouwen (nummer 24); bouw van 1.600 vierkante meter serres voor groenteteelt, daarnaast buitenteelt van potchrysanten. Vandaag bedrijf met 10.000m² serres.

Beschrijving

Hoeve met losstaande bebouwing gelegen rondom een verhard erf. Lange erfoprit vertrekkende van de Grensstraat (Kuurne); tweede erfoprit naar de N36.

Recente, grootschalige landgebouwen en groenteserres aan de kant van de Grensstraat (Kuurne). Deels bewaarde omwalling (een enkel waterpartijtje en een deel van de gracht).

Boerenhuis aan de noordzijde van het erf (reeds weergegeven in 1753, aanpassingen van 1848); éénlaagse verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldak.

Gecementeerde plint aan erfzijde. Licht getoogde openingen met deels bewaard, 19de-eeuws houtwerk. Achtergevel met vensters met diefijzers (deels vernieuwd houtwerk). Aan oostzijde, uitbreiding uit de jaren 1940 van twee traveeën onder platte bedaking; rechthoekige openingen onder betonnen latei.

Stallingen aan de westzijde van het erf (reeds weergegeven in 1753). Verankerde baksteenbouw onder overkragend, pannen zadeldak. Opnieuw gecementeerde plint aan erfzijde. Vensteropeningen onder betonnen lateien, twee schuifpoorten waarvan één vervangen door recente garagepoort. Kleine ronde openingen in erfgevel. Aansluitend, lager stalvolume aan noordzijde onder vernieuwd pannen zadeldak.

Grote dwarsschuur met twee dwarsdoorriten aan de zuidzijde van het erf (reeds weergegeven in 1753). Verankerde baksteenbouw onder overkragend pannen zadeldak. Korfboogvormige poort: deels toegemetst en voorzien van rechthoekige schuifpoort. Openingen deels onder betonnen lateien.

Bakhuis van vóór 1872 ten noorden van de stal; baksteenbouw onder pannen zadeldakje.

Hangar gelegen ten zuiden van de stal.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Bavikhove, 1882/56.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale Legger, Bavikhove, artikel 242.
  • Rijksarchief Kortrijk, Fonds Plotho, nummer 403: Noch eene ander spliete vande zelve thiende, de westzijde vande prochie, In Lantbouck vanden lande ende baronnie van Ingelmunstre, Vijve Sint-Eloy appendentie ende dependentien..., Loys de Bersacque, 1639.
  • Rijksarchief Gent, Fonds de Kerkhove de Dentergem, nr. 72: Beschrijving van de heerlijkheid Cleen Poortjen gelegen te Kuurne en Bavikhove, releverende van de leenhove ende Heerlijckhede van Wulfswinckel onder Ingelmunster, competerende d'Heer Jan Frans Hopsomer, P. de Bol, 1753.
  • BOTTE K., GLORIEUX R., VANDEWALLE (red.), Het hoevenboek van Harelbeke, Deel 1: Bavikhove, Harelbeke, 1985, p. 15-17.

Bron: VANWALLEGHEM A. & CREYF S. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Harelbeke, Deel I: Stad Harelbeke, Deel II: Deelgemeenten Bavikhove en Hulste, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL42, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Creyf, Silvie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hoeve met losse bestanddelen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205304 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.