erfgoedobject

Gemeentelijke jongensschool

bouwkundig element
ID
205269
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205269

Juridische gevolgen

Beschrijving

Deze voormalige gemeentelijke, lagere jongensschool van Nijverseel ligt aan de verbindingsweg Opwijk-Aalst. De 6 juli 1936 gedateerde bouwplannen door de architect Paul Semal vermelden de bouw van "drie nieuwe klaslokalen met turnzaal, zaal voor geneeskundig toezicht en overdekte speelplaats".

L-vormig, éénlaags complex (de kleine, haakse sanitaire vleugel achteraan is intussen gesloopt). Het is terugwijkend en parallel met de rooilijn ingeplant en wordt voorafgegaan door de vroegere "hof van het schoolhoofd", nu een omhaagde en beklinkerde parkeerzone.

Het straatvolume met dominant, helrood pannen zadeldak omvat de drie graadklassen en het lokaal voor medisch toezicht terwijl in de haakse vleugel achtereenvolgens het "bureel van de bestuurder", de overdekte speelruimte en helemaal achteraan een turnzaal met zadeldak zijn ondergebracht. De torenvormige traphal op de hoek links vormt de verbindingsschakel tussen beide vleugels. Het geheel is opgetrokken in baksteenmetselwerk - machinale baksteen in diverse bruinrode tinten, in strekverband met diepliggend voegwerk voor de gevelpartij, gewone handvormsteen in kop- en strekverband voor de achterliggende gevels - met een zoldering van welfsels op metalen liggers. Zowel spantstructuur, kroonlijst (met herstellingen in kunststof) als binnen- en buitenschrijnwerk zijn in hout, met gebruik van zichtbeton voor de vensterlateien in de achtergevels.

De toegang situeert zich links, ter hoogte van het rechthoekige, verticaliserende volume van de traphal met op de verdieping het hoge drielichtvenster en ernaast een getrapt en vooruitspringend metselwerkmassief met vlaggenmast. Gelijkvloers wordt de inkom gemarkeerd door een houten, oorspronkelijk volledig beglaasde vleugeldeur met flankerend rondvenster en een beschermende luifel, aan linkerzijde opgevangen door een pilastertje met bolbekroning, dat op zijn beurt rust op een laag scheidingsmuurtje waarop een afgeronde, gemetselde bloembak aansluit. Aan rechterzijde sluit de luifelrand aan op de geprononceerde kroonlijst van het kleine, vlak afgedekte en vooruitspringende volume van het lokaal voor medisch toezicht.

De gevelwand van de klassenvleugel toont een sterke horizontale geleding met een hoog geplaatst register van per drie geschikte, grote raampartijen van liggende rechthoeken met rasterverdeling, een geprononceerde, overkragende kroonlijst en drie langgerekte, vierdelige dakkapellen. De voorliggende bloembak en de beglaasde deur aan het geveluiteinde zijn verdwenen. De elementaire achtergevel toont drie brede, vrijwel gevelhoge raampartijen met lateien en stijlen in zichtbeton, voorafgegaan door een afgeronde, gemetselde bloembak.

De uitwendige vormgeving vormt een perfecte weerspiegeling van de binnenindeling. Drie naast elkaar gelegen, ruime leslokalen met volledig beglaasde buitenwand geven aan de ene zijde (ZO) uit op de speelplaats en communiceren aan de andere zijde (noordwest) via een deur en een hooggeplaatste, ondoorzichtige vensterpartij met de brede, aan straatkant gelegen gang.

De lokalen met karakteristieke afgeronde hoeken en inmiddels verdwenen kolenkachels tonen een identieke afwerking: een kleurrijke bevloering van monochrome tegels met geometrisch patroon en zwarte plint, een eveneens zwart omrande, geel betegelde estrade, een gele plint in faience met zwarte boord, een lage wandkast met schuifdeuren onder het brede raam van de gang, verluchtingsroosters in de venstertabletten en de typische valraampjes voor de verluchting.

De eveneens betegelde gang herneemt hetzelfde kleurenpalet, ditmaal verwerkt in een centraal lopermotief waarboven een hoge, zwart omrande bakstenen plint. Dezelfde combinatie van lopermotief en bakstenen plint wordt doorgetrokken in de ruime traphal waar een brede granito bordestrap met buisleuning naar de ruime zolder leidt. De ruimte onder de trap wordt benut als toegang tot de kelder en als bergkast (met schuifdeuren). Verderop in de gang, richting speelplaats, een granito gootsteen met waterpomp. Een brede beglaasde deur achteraan de traphal leidt langsheen het lokaal van de schoolbestuurder naar de speelkoer en naar de overdekte speelplaats of gaanderij, ondergebracht in de langgerekte, haakse vleugel. Gietijzeren zuiltjes, I-liggers en houten spantjes ondersteunen het zwak hellende lessenaarsdak.

Helemaal achteraan en voorafgegaan door de vlak afgedekte kleedruimte (nu sanitair) met eveneens vierkleurige tegelvloer bevindt zich de turnzaal met hoog geplaatste rechthoekige raampartijen, een brede houten toegangspoort en een rood pannen zadeldak. Afgezien van de houten vloer en metalen verluchtingsroosters bleef er van de oorspronkelijke uitrusting niets bewaard.

  • Originele plannen en algemene informatie: Heemkring Opwijk-Mazenzele.
  • BRAEKEN J. 1992: Scholen om te leren, in M&L jaargang 11, 3-6.
  • MIGOM S. 2006: Een school voor elk dorp in Sterk gebouwd & gemakkelijk in onderhoud, Antwerpen, 77 – 88.
  • S.N. 1991: Dag zuster...Dag Meester...Dag Juffrouw...200 jaar onderwijs in onze gemeente, Heemkring Opwijk-Mazenzele.
  • S.N. 1986: De lagere school in België van de middeleeuwen tot nu, tentoonstellingscatalogus, Brussel.
  • SCHELLEKENS J. 1942: De landelijke School in Bouwkunst en wederopbouw, jaargang 2, 245-253.
  • VERPOEST L. 1992: Twee eeuwen scholenbouw in Terug naar school. Onderwijsgebouwen vroeger en nu, brochure Open Monumentendag.

Bron: Beschermingsdossier DB002292
Auteurs: Paesmans, Greta
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentelijke jongensschool [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/205269 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.