erfgoedobject

Gesculpteerde steen

bouwkundig element
ID
200345
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200345

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gesculpteerde steen
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Gesculpteerde steen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Stadscentrum Maaseik
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Deze gesculpteerde steen dateert uit het eind van de 14de eeuw en maakt deel uit van het oudste perron van de stad Maaseik.

Historiek

Eind jaren 1970 stootten enkel Maaseiker stadswerklieden bij het aanleggen van een siertuin langse de parochiekerk van Sint-Catharina op een zware, vierkante, massieve steen. Op advies van architect G. Daniëls werd de steen opgegraven en als versierend element midden in de tuin geplaatst. Het bleek te gaan om een onderdeel van het oude perron van Maaseik.

Het perron is een typisch verschijnsel uit het oude prinsbisdom Luik. Oorspronkelijk was het een gerechtelijk instrument. Op de trappen van het perron werd het vonnis geveld, terwijl de zuil als schandpaal fungeerde, waaraan men de veroordeelden vastbond. Later werd het perron het overheidsteken van Luik en het vrijheidsteken van haar onderhorige steden. Vanaf de 15de eeuw zag de ontvoogde burgerij het perron als teken van haar bevochten vrijheden. Tijdens de 17de en 18de eeuw werd het perron het symbool van het gezag in het algemeen. Iedere gezagsdrager liet hier zijn besluiten bekend maken. Men richtte ook dikwijls een galg en een schavot op bij het perron, waar de ter dood veroordeelde poorters werden terechtgesteld. De buitenburgers werden daarentegen gevonnist op de galgenberg buiten de stad.

In 1397 ontving Maaseik van prins-bisschop Jan van Beieren (Jean de Bavière) de toelating om voor het stadhuis een perron in hout of steen op te richten. Het perron werd effectief opgetrokken tegenover het stadhuis, tegenover de Hepperstraat.

Het Maaseiker perron zag eruit als het Luikse perron, dat als prototype gold. De trappen rustten te Luik op vier leeuwen, te Sint-Truiden op bollen, te Hasselt op reeën, te Stavelot op wolven en te Spa op kikvorsen. Op de afbeelding van Maaseik uit 1672 staat het perron, evenals het perron te Tongeren, op de begane grond. Op de trappen stond een ronde zuil die halverwege van een band was voorzien. Men meent dat deze band herinnert aan het feit dat een geweldige orkaan de zuil van het Luikse perron in 1448 in twee stukken sloeg en dat vanaf die datum een kunstig gesmede koperen band de twee delen verbond.

De gevonden gesculpteerde steen is, gezien zijn vormgeving, waarschijnlijk een gedeelte van het oudste perron uit 1397 en was het verbindingsstuk tussen de trappen en de zuil.

In verschillende steden werden de verdwenen perrons heropgericht, zoals te Sint-Truiden, Munsterbilzen, Maastricht en Tongeren. Ook te Maaseik werd het perron gereconstrueerd. Architect G. Daniëls kreeg daartoe de opdracht van de Vlaamse Toeristenbond. Het huidige perron staat sinds 1 juni 1958 op de Markt te Maaseik, voor het huidige stadhuis. G. Daniëls tekende het ontwerp en steenkapperij J. Poukens voerde het uit.

Beschrijving

Het betreft een steen die dienst deed als verbindingsstuk tussen de trappen en de zuil van het oudste perron van Maaseik. De massieve steen is 76 cm hoog en 73 cm breed met een basis van 80 cm. Op de vier hoeken bevinden zich zittende drakenfiguren met een lange staart en met de rug naar de zuil gekeerd.

  • Onroerend Erfgoed Limburg, Beschermingsdossier DL000305, Gesculpteerde steen als deel uitmakend van het oudste perron van de stad Maaseik (S.N., 1986), Artikel Het Maaseiker perron.
  • SCHLUSMANS F. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kantons Bree - Maaseik, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19N1, Brussel - Turnhout.

Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gesculpteerde steen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200345 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.