erfgoedobject

Technische school

bouwkundig element
ID
200031
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200031

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Technische school
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Technische School
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Technische School: straatgevels
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Technische school
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Voormalig RijksInstituut voor Technisch Onderwijs, heden Tweebronnen.

Tussen 1937 en 1940 opgetrokken als Stedelijke Nijverheids-, Handels- en Beroepsschool, maar vooral gekend als Rijks Instituut voor Technisch Onderwijs (R.I.T.O.), na staatsovername in 1956. De school is een ontwerp van de internationaal vermaarde architect Henry van de Velde (1863-1957), in samenwerking met de Leuvense architect Vital Rosseels, en is gesitueerd in het bouwblok tussen de Rijschoolstraat, de Vaartstraat, de Diestsestraat en de Vital Decosterstraat, op een stadsterrein waar voor de Eerste Wereldoorlog het klooster van de Witte Vrouwen gelegen was.

De moderne beroepsschool, opgebouwd uit een rationeel betonskelet van drie bouwlagen, gevuld met betonnen en metalen schrijnwerk van industriële fabricatie aan de buitenzijde en verplaatsbare metalen en beglaasde schotten aan de binnenzijde, voegt zich via een U-vormig grondplan met een ruime centrale binnenkoer, op een intelligente manier in, in het bestaande historische stadsweefsel, respecteert het stedelijk patroon van de omliggende straten en creëert tegelijkertijd de gepaste ruimtelijke omstandigheden, die de functie vergt. De belangrijkste karakteristieken van het vroegere schoolgebouw zijn de rationele logica van de constructie en daaruit volgend de grote leesbaarheid, openheid en transparantie van de architectuur.

De complexe hoofdgevel aan de Rijschoolstraat is met zijn strakke symmetrie en rationeel spel van vlakken en volumes, één van de weinige voorbeelden van modernistische publieke architectuur in het Leuvense stadsbeeld. In feite gaat het over twee achter elkaar liggende, evenwijdige gevels. Een eerste gevel op de rooilijn met een laag middengedeelte bestaande uit een begane grond en erboven een ruim terras met metalen reling, met links en rechts hogere gesloten volumes die aansluiten op de belendende bebouwing. In het midden een grote dubbele beglaasde poort in een achteruitliggend portaal en onder een brede betonnen luifel, aan beide zijden geflankeerd door een laag, gebogen, metalen venster, dat doorloopt in een rij van drie grote rechthoekige beglaasde vlakken en telkens uitmondt in een grote metalen poort onder een kleinere luifel. Boven de vensterhoge plint van schuin gefrijnde, hardstenen panelen, zijn de gesloten gevelvlakken volledig bekleed met de karakteristieke licht gebombeerde rode gebakken ceramische tegels (de zogenaamde "Parysche Platen"). Anderhalve meter terugwijkend bevindt zich de lijstgevel van het drie bouwlagen hoge hoofdgebouw met zichtbaar betonskelet en twee regelmatige boven elkaar liggende rijen van respectievelijk vijf en zeven monumentale glasvlakken met nagenoeg vierkante roedeverdeling, omlijst door een bekleding van rode tegels en onder een plat dak met betonnen kroonlijst.

De veel kleinere gevel in de Diestsestraat van twee bouwlagen en slechts één travee, ontworpen op maat van een rijwoning en onopvallend tussen de wederopbouwarchitectuur van de straat, is in identieke materialen uitgevoerd: een gelijkaardige hoofdingang in een dieperliggend portaal, met een brede beglaasde poort tussen afgeschuinde zijwanden in blauwe hardsteen tot juist onder een brede betonnen luifel; daarboven een bijna blinde gevel bekleed met rode gebakken tegels, waarin een drielicht in hardstenen omlijsting, met boven en onder respectievelijk de inscriptie "Technische School" en het wapenschild van Leuven, beide van beeldhouwer Oscar De Clerck.

Tussen de vleugels van het gebouw aan de Rijschoolstraat en de Diestsestraat, een U-vormig complex dat een ruime binnenkoer omschrijft; verder nog voorzien van drie open binnenpatio's die voor verlichting en verluchting zorgen. Interieur. Het gebouw beschikt over een diversiteit van ruimten, verschillend van grootte en functie, meestal afgesloten door verplaatsbare en beglaasde metalen wanden, wat het geheel een heldere transparantie en overzichtelijkheid geeft, versterkt door de ruime gangen en trappen die zich aan de binnenkant van het complex tegen de gevels van de binnenkoer bevinden. Deze gevels, steeds van drie bouwlagen onder een plat dak, tonen een zichtbaar betonskelet met invulmetselwerk en grote beglaasde vlakken met metalen vensters, gevat in betonnen profielen.

In 1984, toen de Leuvense Rijksberoepsscholen werden geconcentreerd aan het Redingenhof, kwam het complex leeg te staan en werd het met afbraak bedreigd. Na een moeizame beschermingsprocedure die al in 1986 werd opgestart, en na internationaal protest uit de architectuurwereld, werden in 1990 de gevels in de Rijschoolstraat en Diestestraat als monument en de gebouwen van de Technische School in het binnengebied als stadsgezicht beschermd. Het stadsbestuur van Leuven besloot in het gebouw de Stedelijke Openbare Bibliotheek en het Stadsarchief onder te brengen en keurde in 1996 het ontwerp goed van de tijdelijke architectenvereniging Georges Baines – Formanova (R. Feyfer en J. Ketelaer). Van 1997 tot 1999 werden de zware renovatiewerken uitgevoerd: het 60 jaar oude betonskelet bleek niet in overeenstemming te brengen met de gekozen bestemming en het volledige binnengebied werd alsnog gesloopt, maar heropgebouwd en aan de nieuwe functie aangepast. Zowel de bouw- als afwerkingsmaterialen werden volledig vernieuwd naar hedendaagse comfort- en esthetische eisen, en de interne organisatie door middel van verplaatsbare wanden werd volledig verlaten, zodat van het oorspronkelijke sfeerbeeld weinig rest. Anderzijds werden de straatgevels gerestaureerd, de toegangsdeuren gerecupereerd en is de oorspronkelijke kleurstelling met gele cementtegels en groen-blauwe, geglazuurde wandtegels gerespecteerd. De heropgebouwde structuur voldoet behoorlijk aan zijn nieuwe bestemming maar werd waar nodig aangepast: de patio’s werden overkoepeld en op het binnenplein, dat op het traject van een publieke doorgang ligt, werd een cafetaria toegevoegd in een hedendaagse vormentaal van staal en glas.

Sinds juni 2000 huisvest het gebouw - herdoopt tot Tweebronnen - de Stedelijke Openbare Bibliotheek en het Stadsarchief van Leuven, het provinciaal documentatiecentrum, een expositieruimte, een auditorium, een cafetaria, een radiostudio en kantoren voor alle bijhorende diensten.

  • Stadsarchief Leuven, Modern Archief, dossiers 14578 (1949), 14670 (bouwvergunning 13.11.1936), 14883 (1939), 14949 (1938), 15018 (1938), 15019 (1938), 15053 (1940), 15077 (1938), 26584, 26690 (1940), 26700 (1935), 27369 (1941), 29638-29664.
  • Stadsarchief Leuven, Kaarten en Plannen, Technische School. Koninklijke Bibliotheek Albert I, Brussel, fonds Tijl Van de Velde (FS) X/1017, (FS)X/683.
  • Cel Monumenten en Landschappen Vlaams-Brabant, lopend archief, dossier restauratie RITO.
  • Stad Leuven, Technische Dienst, lopend archief, dossier renovatie Rito-gebouw.
  • BAINES G., RITO Leuven, rapport van vooronderzoek, 1991.
  • DEREZ M., Leuven, Lannoo, Tielt, 1991, p. 88.
  • ENGELS R., REMMERIE Y., A RITO. Ontwerp voor de restauratie en de verbouwing van het RITO van Henry Van de Velde in Leuven tot Academie voor Beeldende Kunst, Deel I: Analyse, Deel II: Ontwerp, Onuitgegeven licenticiaatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, 1997.
  • JACOBS S., e.a., Tweebronnen. De reconversie van de Technische School van Henry van de Velde tot Openbare Bibliotheek en Archief van Leuven, Leuven, 2000.
  • JANSSENS A., NUYTS K., ROELS S., Analyse van de Technische School van Henry Van de Velde, Onuitgegeven licentciaatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, 1990.
  • MALLIET A., Renovatie voormalige R.I.TO.-gebouwen te Leuven door architecten Georges Baines en Formanova, in Monumenten en Landschappen, 16-4, juli/aug 1997, binnenkrant p. 13-15.
  • PLOEGAERTS L., PUTTEMANS P., L’oeuvre architecturale de Henry Van de Velde, Vokaer, Brussel, Quebec, 1987, p. 207-208, p. 404.
  • ROGERS E., Henry Van de Velde o dell’ evoluzione, in Casabella, nr. 237, maart 1960, p. 3-54. VANHERCKE K., Drie latere werken van Henry Van de Velde: het RITO in Leuven 1936-1944, het tentoonstellingspaviljoen voor Parijs 1937, het tentoonstellingspaviljoen voor New York 1939, Onuitgegeven licenticiaatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, 1996.
  • VERPOEST L., Signalement. De Technische School te Leuven (1936-1942) van Henry Van de Velde, in Monumenten en Landschappen, 1987, p. 32-35.
  • VERPOEST L., Immigrant in het vaderland. De tweede Belgische periode van Van de Velde, in SEMBACH K.-J.,SCHULTE B., red., Henry Van de Velde. Een Europees kunstenaar in zijn tijd, Antwerpen, 1993, p. 396-411.

Bron: MONDELAERS L. & VERLOOVE C. met medewerking van VAN ROY D., VAN DAMME M. en MEULEMANS K. 2009: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Vlaams-Brabant, Leuven binnenstad, Herinventarisatie, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen VLB2, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verloove, Claartje; Mondelaers, Lydie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Technische school [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200031 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.