erfgoedobject

Fabrieksgebouwen S.A. Denaeyer N.V.

bouwkundig element
ID
1746
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1746

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eertijds S.A. Denaeyer N.V., heden Cockerill Mechanical Industries, Afdeling Denaeyer en Denaeyer Papier N.V. (Mechelsesteenweg 19). Voormalige papier- en ketelfabriek, in 1860 opgericht door L. De Naeyer (zie gevelsteen). Aanvankelijk fabriek voor de productie van papierstof, zeer snel uitgebreid met afdelingen voor het vervaardigen van papier (1874) en het bouwen van stoomketels (1876). De vestiging en de snelle groei van het bedrijf betekenden voor Willebroek de aanzet tot de omvorming van een landelijke gemeente van landbouwers, schippers en enkele kleinhandelaars tot een industriegemeente met een arbeidersbevolking.

Deels leegstaande, verspreide fabrieksgebouwen uit de tweede helft van de 19de eeuw en de 20ste eeuw, gelegen in de nabijheid van de spoorweg, ingeplant op een uitgestrekt terrein tussen de Fabriekstraat, de Heindonksesteenweg en de Mechelsesteenweg. Eertijds stond, op het nog grotendeels ommuurde domein, ook het kasteel (gesloopt in 1957) van De Naeyer, evenals de door hem opgerichte kinderkribbe van 1887 (gesloopt in 1959), (Mechelsesteenweg).

Aan de vaart: U-vormig ingeplante gebouwen met achteruitspringende hoofdvleugel met lijstgevel van vijftien traveeën en twee bouwlagen onder plat dak uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, oudere haakse zijvleugels van twee + vier traveeën en drie bouwlagen onder pannen schilddak (nok loodrecht op de straat). Bakstenen lijstgevels met gebruik van gesinterde steen voor de druiplijsten en cementering voor de decoratie van de middenvleugel. Getoogde, rechthoekige en rondboogvormige (tweede bouwlaag) vensters. Centrale korfboogdeur met bekronend glas in lood. Links van de ingang bronzen buste van L. De Naeyer, rechts bronzen gedenkplaat ingehuldigd bij het honderdjarig bestaan van de fabriek. Aan de straat, portiek met arduinen gevelsteen: Usines fondées en 1860 par Louis De Naeyer. Aansluitend ijzeren hek op arduinen sokkel. Deels bewaarde omheiningsmuur van rode en gele baksteen met ritmerende pilasters en rondboogfries.

Voorts, verspreid over het terrein, fabrieksgebouwen uit de tweede helft van de 19de eeuw en de 20ste eeuw. Onder meer metalen watertoren met intzekuip op open voet opgericht in 1903; cilindrische kuip met kegelvormige bodem van geklonken ijzeren platen, sterk uitkragend over de conisch toelopende open metalen voet, oorspronkelijk met benen uit vakwerk, circa 1960 vervangen door ronde buizen. Beeldbepalende bakstenen bedrijfsgebouwen onder raikem- en zadeldaken aan de Mechelsesteenweg.

Interieur met representatieve hal: muren bekleed met rode marmer en afgesloten door witgeschilderd hoofdgestel met meanderfries van vergulde ranken, mozaïekvloer en gietijzeren trapleuning van de tweeledige trap, glas-in-loodraam met bloemen en plantaardige motieven. Bovenverdieping met mozaïekvloer; kantoren afgesloten door wanden van hout en glas met enkele gietijzeren zuiltjes. Directiebureaus (vaartzijde) met sobere houten lambrisering. Middenvleugel met twee gietijzeren wenteltrappen. Indrukwekkende bakstenen, overwelfde kelder en bewaarde kluis met diverse brandkasten. Atelier in rechter vleugel met troggewelven op gietijzeren zuiltjes. Achterliggende ateliers met ijzeren vakwerkspanten. Naar verluidt oorspronkelijke smidse en smeedhamer. Verkommerde linker vleugel met naar verluidt de eerste woning van L. De Naeyer: neoclassicistische hal met meanderfries, voormalig salon, sanitair met faiencetegelwanden en deurstukken van stucwerk.

  • Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten & Landschappen, Provinciale directie Antwerpen, dossier.
  • Provinciaal Archief Antwerpen, V.I., Willebroek, diverse dossiers vanaf 1860.
  • DE DECKER K., Louis De Naeyer, grondlegger van de industrialisatie van het vaartland, Willebroek, 1985.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. 1995: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kanton Mechelen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Steyaert, Rita
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Een groot deel van site werd in 2017 ontwikkeld tot een nieuwe woonwijk.

De hoofdvleugel aan de Fabrieksstraat (nummers 11-15) bleef behouden, inclusief het portiek en ijzeren hek aan de straat. De zijvleugel ten noorden, met naar verluidt de eerste woning van L. De Naeyer, werd gesloopt en vervangen door nieuwbouw (huidige nummer 17). Ten zuiden is wel nog een fabrieksvleugel bewaard. Ook achterin, ten oosten, zijn ook nog enkele fabrieksgebouwen bewaard aan het huidige Otto Intzeplein en de Pulpstraat, waaronder de watertoren van 1903.

De bakstenen omheiningsmuur werd gesloopt, net als de beeldbepalende bakstenen bedrijfsgebouwen onder raikem- en zadeldaken aan de Mechelsesteenweg.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Fabrieksgebouwen S.A. Denaeyer N.V. [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/1746 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.